Σήμερα, Τετάρτη (23/4), οι Ηνωμένες Πολιτείες περιμένουν την απάντηση της Ουκρανίας σε μια προτεινόμενη ειρηνευτική συμφωνία που περιλαμβάνει την αναγνώριση της Κριμαίας από τις ΗΠΑ ως ρωσικό έδαφος και την ανεπίσημη αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου σχεδόν σε όλες τις περιοχές που έχουν καταληφθεί κατά την εισβολή του 2022, σύμφωνα με τον αμερικανικό ιστότοπο Axios, που επικαλείται πηγές με γνώση της πρότασης.
Άρση κυρώσεων από τις ΗΠΑ
Σύμφωνα με το Axios, το ειρηνικό σχέδιο που παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα περιλαμβάνει την άρση των κυρώσεων που οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει στη Ρωσία από το 2014, καθώς και την επιστροφή ενός μικρού τμήματος του κατεχόμενου Χάρκοβο στην Ουκρανία. Ο πυρηνικός σταθμός στη Ζαπορίζια θα θεωρείται ουκρανικό έδαφος, αλλά οι ΗΠΑ θα τον διαχειρίζονται, παρέχοντας ηλεκτρική ενέργεια και στις δύο χώρες.
Axios reports that Trump’s final peace plan will be presented tomorrow in London & will cover the Zaporizhzhia nuclear power plant (Europe’s largest).
The plant is to be considered as Ukrainian territory but operated by the USA, with electricity supplied to both Ukraine & Russia pic.twitter.com/93ufP7ZIqL
— Visegrád 24 (@visegrad24) April 23, 2025
Άλλες αμερικανικές πηγές αναφέρουν ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει προτείνει το «πάγωμα» της γραμμής του μετώπου, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες προτείνουν την αναγνώριση της Κριμαίας ως ρωσικού εδάφους.
Το έγγραφο μίας σελίδας που παρουσιάστηκε στους Ουκρανούς αξιωματούχους στο Παρίσι την προηγούμενη εβδομάδα θεωρείται η “τελική προσφορά” του προέδρου Τραμπ. Ο Λευκός Οίκος τονίζει ότι είναι έτοιμος να αποσυρθεί εάν οι πλευρές δεν καταλήξουν σύντομα σε συμφωνία. Η πρόταση απαιτεί σημαντικές παραχωρήσεις από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος είχε αρχικά απορρίψει την αποδοχή της ρωσικής κατοχής της Κριμαίας και περιοχών στην ανατολική Ουκρανία.
Ενώ ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν φέρεται να έχει προσφερθεί να σταματήσει την εισβολή του κατά μήκος των τρεχουσών γραμμών του μετώπου, προηγούμενες προτάσεις του αναφορικά με τη συμμετοχή μιας ευρωπαϊκής ειρηνευτικής δύναμης στην Ουκρανία έχουν απορριφθεί. Μια πηγή κοντά στην κυβέρνηση της Ουκρανίας δήλωσε ότι η Κίεβο αντιλαμβάνεται την πρόταση ως ευνοϊκή προς τη Ρωσία, αν και οι όροι που αφορούν την Ουκρανία είναι λιγότερο σαφείς.
Trump’s “final offer” for peace requires Ukraine to accept Russian occupation https://t.co/CfyrdCJYWa
— Axios (@axios) April 22, 2025
Ανησυχία και σκεπτικισμός
Η πρόταση ήδη έχει εγείρει ανησυχίες και σκεπτικισμό καθώς θα μπορούσε να ερμηνευθεί από την Ουκρανία ως de facto αποδοχή της ρωσικής κατοχής, ανοίγοντας νέες διπλωματικές και πολιτικές προκλήσεις για τη Δύση.
Τι κερδίζει η Ρωσία σύμφωνα με την πρόταση του Τραμπ:
- «De jure» αναγνώριση από τις ΗΠΑ του ρωσικού ελέγχου στην Κριμαία.
- «De facto» αναγνώριση της ρωσικής κατοχής σχεδόν ολόκληρης της περιφέρειας Λουχάνσκ και τμημάτων των περιοχών Ντονέτσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια.
- Υπόσχεση ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, με την προοπτική συμμετοχής της στην ΕΕ.
- Άρση των κυρώσεων που επιβλήθηκαν από το 2014.
- Ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ στον τομέα της ενέργειας και της βιομηχανίας.
Τι κερδίζει η Ουκρανία σύμφωνα με την πρόταση του Τραμπ:
- «Ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας» από μια ad hoc ομάδα ευρωπαϊκών χωρών, με ασαφή αναφορά στην εμπλοκή των ΗΠΑ.
- Επιστροφή ενός μικρού τμήματος του Χάρκοβο που έχει καταληφθεί από τη Ρωσία.
- Ελεύθερη διέλευση του Δνείπερου, που διασχίζει περιοχές της νότιας Ουκρανίας.
- Αποζημιώσεις και βοήθεια για ανοικοδόμηση, αν και το έγγραφο δεν καθορίζει την πηγή χρηματοδότησης.
Άλλα σημεία του σχεδίου
Το έγγραφο αναφέρεται σε συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας για τα ορυκτά, η οποία, όπως δήλωσε ο Τραμπ, θα υπογραφεί την Πέμπτη.
Το σχέδιο διαμορφώθηκε μετά από συνάντηση του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, με τον Πούτιν για πάνω από τέσσερις ώρες την προηγούμενη εβδομάδα. Μετά την παρουσίαση του σχεδίου, ο Πούτιν προσφέρθηκε να σταματήσει την εισβολή της Ρωσίας στις τρέχουσες γραμμές του μετώπου, ως μέρος μιας πιθανής συμφωνίας. Αυτό συνιστά την μεγαλύτερη χειρονομία του Πούτιν μέχρι στιγμής για να δείξει ότι επιθυμεί την ειρήνη, αν και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παραμένουν επιφυλακτικοί.
Ο Στιβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, σχεδιάζει να επισκεφθεί τη Ρωσία για συνομιλίες με τον Πούτιν αργότερα αυτή την εβδομάδα, όπως ανακοίνωσε χθες η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ.
Νέα γύρος συζητήσεων για το μέλλον της Ουκρανίας θα γίνει σήμερα στο Λονδίνο, χωρίς τη συμμετοχή του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Μετά την συνομιλία του με τον Βρετανό ομόλογό του, ο Μαρκο Ρούμπιο δήλωσε ότι αναβάλλει το ταξίδι του στο Ηνωμένο Βασίλειο για τους επόμενους μήνες. Ο στρατηγός Κιθ Κέλογκ, απεσταλμένος του προεδρεύοντα Ντόναλντ Τραμπ για την Ουκρανία, θα παραστεί στις συνομιλίες.
Συστάσεις για ανατροπή προσδοκιών
Η απουσία του κορυφαίου διπλωμάτη της Ουάσινγκτον εγείρει ερωτήματα σχετικά με το αν ο Τραμπ έχει υποβαθμίσει τις προσδοκίες της Ουάσινγκτον από τις συναντήσεις, ενώ παράλληλα έχει δηλώσει ότι ελπίζει σε συμφωνία ανάμεσα στη Μόσχα και το Κίεβο αυτή την εβδομάδα για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Αυτή η κίνηση έρχεται μετά τις προειδοποιήσεις ότι οι ΗΠΑ θα αποσυρθούν από τις διαμεσολαβητικές προσπάθειες για μια ειρηνευτική συμφωνία Ρωσίας-Ουκρανίας, αν δεν υπάρξουν σαφείς ενδείξεις προόδου σύντομα.
Σύμφωνα με το Axios, Αμερικανός αξιωματούχος που συμμετείχε στη συζήτηση δήλωσε ότι ο Ρούμπιο και ο Βίτκοφ εργάζονται για να αναπτύξουν ένα πλαίσιο για να προχωρήσουν προς ένα τέλος του πολέμου. Ωστόσο, τις τελευταίες 24 ώρες, οι Ουκρανοί έχουν δείξει προτίμηση να συζητήσουν μια εκεχειρία 30 ημερών κατά τις συναντήσεις τους στο Λονδίνο, παρά τη συμφωνία του Τραμπ. Έτσι, ελήφθη η απόφαση να μην ταξιδέψει ο Υπουργός στο Λονδίνο. Αντ’ αυτού, η αμερικανική αντιπροσωπεία θα συνεχίσει τις συνομιλίες με τους Βρετανούς και Ουκρανούς ομολόγους της, σύμφωνα με τον αξιωματούχο. Ο Ρούμπιο διεξήγαγε “παραγωγική” συζήτηση με τον Βρετανό ομόλογό του και ανυπομονεί να τη συνεχίσει μετά τις διαβουλεύσεις στο Λονδίνο.
Σημαντική ανατροπή στην εξωτερική πολιτική
Από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, ο Τραμπ έχει αλλάξει τη στρατηγική εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, ωθώντας την Ουκρανία να συναινέσει σε κατάπαυση του πυρός, ενώ παράλληλα έχει χαλαρώσει πολλούς από τους περιορισμούς που είχαν επιβληθεί από την κυβέρνησή του Μπάιντεν σε σχέση με τη Ρωσία για την πλήρους κλίμακας εισβολή το 2022. Ο Αμερικανός πρόεδρος επιθυμεί να επιτύχει μια ειρηνική συμφωνία έως τον Μάιο, για να τερματιστεί μια σύγκρουση που έχει προκαλέσει εκατομμύρια θύματα και θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία άμεση αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, μιας πυρηνικά εξοπλισμένης χώρας. Η ανησυχία στην Ευρώπη αυξάνεται λόγω των προτάσεων της κυβέρνησης Τραμπ προς τη Μόσχα, ιδίως μετά την αποτυχία των προσπαθειών του να διασφαλίσει μια κατάπαυση του πυρός.
