Το 2024, οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες ανήλθαν σε ιστορικό υψηλό, φτάνοντας τα 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με νέα έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Μελετών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI). Αυτή η εντυπωσιακή αύξηση αποδίδεται κυρίως στις συνεχείς ένοπλες συγκρούσεις σε διάφορες περιοχές του πλανήτη.
Σύμφωνα με την ανάλυση του SIPRI, οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί αυξήθηκαν σημαντικά στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Το 2024 καταγράφηκε αύξηση 9,4% σε πραγματικές τιμές σε σχέση με το 2023, σηματοδοτώντας τη δέκατη συνεχόμενη χρονιά αύξησης.
«Αυτό αντικατοπτρίζει τις σοβαρές γεωπολιτικές εντάσεις», δήλωσε ο Σιάο Λιανγκ από το SIPRI. «Η αύξηση είναι χωρίς προηγούμενο και αποτελεί τη μεγαλύτερη μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου», τόνισε.
Η έκθεση αναφέρει ότι περισσότερες από 100 χώρες αύξησαν τους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς τους το 2024, με τον Λιανγκ να προειδοποιεί ότι το υψηλό κόστος θα έχει «σημαντικές κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές συνέπειες», καθώς οι κυβερνήσεις αναγκάζονται να κάνουν δύσκολες «δημοσιονομικές επιλογές».
«Πολλές ευρωπαϊκές χώρες μειώνουν άλλες δαπάνες, όπως η διεθνής βοήθεια, προκειμένου να αυξήσουν τις στρατιωτικές», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν σχεδιασμοί για αυξήσεις φόρων ή χρέους.
Στην Ευρώπη και τη Ρωσία, οι στρατιωτικές δαπάνες σημείωσαν άνοδο 17%, φτάνοντας τα 693 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η Ρωσία δαπάνησε 149 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024 για τις ένοπλες δυνάμεις της, με αύξηση 38% σε ετήσια βάση και πάνω από διπλάσια σε σύγκριση με το 2015.
Στην Ουκρανία, οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 2,9%, αγγίζοντας τα 64,7 δισεκατομμύρια δολάρια, με την Κίεβο να έχει τη μεγαλύτερη αναλογία στρατιωτικών δαπανών παγκοσμίως, δηλαδή 34% του ΑΕΠ του.
Εντυπωσιακή αύξηση παρατηρήθηκε και στη Γερμανία, με άνοδο 28% και δαπάνες 88,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εκθρονίζοντας την Ινδία από την τέταρτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη.
«Για πρώτη φορά από την επανένωση, η Γερμανία είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στην κεντρική και δυτική Ευρώπη», επισημαίνει ο Λιανγκ.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 5,7%, φτάνοντας τα 997 δισεκατομμύρια δολάρια, αποτελώντας το 37% των παγκόσμιων δαπανών και το 66% των δαπανών των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ.
Όλες οι 32 χώρες μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας σημείωσαν σημαντική αύξηση στις στρατιωτικές τους δαπάνες, ανησυχώντας για μια πιθανή αποχώρηση των ΗΠΑ από κρίσιμα γεωπολιτικά μέτωπα.
«Το 2024, 18 από τις 32 χώρες του ΝΑΤΟ πέτυχαν το στόχο του 2% του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες», ανέφερε ο ερευνητής του SIPRI, προσθέτοντας ότι αναμένονται μεγάλης κλίμακας προγράμματα εξοπλισμών στα επόμενα χρόνια.
Μια παρόμοια τάση παρατηρείται και στη Μέση Ανατολή, όπου το Ισραήλ αύξησε δραματικά τις στρατιωτικές δαπάνες του κατά 65%, φτάνοντας τα 46,5 δισεκατομμύρια δολάρια – τη μεγαλύτερη αύξηση από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967.
Αντίθετα, το Ιράν μείωσε τις στρατιωτικές του δαπάνες κατά 10%, στα 7,9 δισεκατομμύρια δολάρια, εξαιτίας διεθνών κυρώσεων που περιορίζουν την ικανότητά του να αυξήσει τις αμυντικές του δαπάνες.
Η Κίνα κατατάσσεται δεύτερη παγκοσμίως πίσω από τις ΗΠΑ, συνεχίζοντας να επενδύει στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεών της και στο πυρηνικό της οπλοστάσιο. Το 2024, οι στρατιωτικές της δαπάνες αυξήθηκαν κατά 7%, φτάνοντας τα 314 δισεκατομμύρια δολάρια.