«Η εξερεύνηση της Άνω Πόλης είναι απαραίτητη για να ολοκληρώσει κάποιος την επίσκεψή του στην καστροπολιτεία της Μονεμβασίας», δήλωσε η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, μια από τις πιο διακεκριμένες ακαδημαϊκές προσωπικότητες στον τομέα της βυζαντινολογίας, με πλήθος διαλέξεων και πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Υπήρξε καθηγήτρια και η πρώτη γυναίκα πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, επίτιμη πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Βυζαντινών Σπουδών, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και άλλων διεθνών ακαδημιών, καθώς και επίτιμη διδάκτωρ σε αρκετά πανεπιστήμια. Είναι επίσης πρέσβειρα καλής θελήσεως της UNICEF, ανάμεσα σε άλλες διακρίσεις.
Η διακεκριμένη ιστορικός αναφέρθηκε στην πλούσια ιστορία της βυζαντινής καστροπολιτείας της Μονεμβασίας και τα θαυμαστά μνημεία της Άνω Πόλης. Τόνισε επίσης την διαρκή προσπάθεια της Πολιτείας για την αποκατάσταση αυτών των μνημείων τα τελευταία 70 χρόνια, με το υποέργο των περιηγητικών δικτύων να εκτελείται αυτόν τον καιρό από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων. «Καθώς η ανάγκη για καθολική πρόσβαση σε αυτόν τον αρχαιολογικό χώρο είναι επιτακτική», πρόσθεσε πως η πρόσβαση στην Άνω Πόλη μέσω των δύσκολων ανηφορικών διαδρομών του Κάστρου είναι πρακτικά αδύνατη για ηλικιωμένα και άτομα με αναπηρίες.
«Για τον λόγο αυτό, το έργο του τελεφερίκ, όταν ολοκληρωθεί, θα διευκολύνει την πρόσβαση όλων στην Άνω Πόλη. Είναι ένα έργο που εκφράζει την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη της Ευρώπης, στην καρδιά του δημοκρατικού μας πολιτεύματος», επισήμανε η βυζαντινολόγος.
Π. Αλεξάκης: Το τελεφερίκ «είναι ένα έργο πολιτισμού»
Ο Παναγιώτης Αλεξάκης, ομότιμος καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρόεδρος της Ένωσης Των Απανταχού Μονεμβασιτών «Η Παναγία η Χρυσαφίτισσα», ανέφερε: «Η ιστορία της καστροπολιτείας της Μονεμβασίας ξεκινά πριν από 15 αιώνες στην Άνω Πόλη. Σήμερα είναι ένας αρχαιολογικός χώρος με σημαντικά μνημεία που αποκαθίστανται τα τελευταία 70 χρόνια και είναι επισκέψιμα από όλους. Είναι επίσης χώρος ιερός, καθώς εκεί παραδόθηκε η Μονεμβασία από τους Οθωμανούς στις 23 Ιουλίου 1821. Κάθε οδηγός προτρέπει να επισκεφθεί κάποιος την Άνω Πόλη, καθώς αυτό ολοκληρώνει την εμπειρία στη Μονεμβασιά.
Ωστόσο, η πρόσβαση σήμερα στην Άνω Πόλη δεν είναι εφικτή για όλους, καθώς η επικίνδυνη και δύσβατη διαδρομή καθιστά την πρόσβαση πρακτικά αδύνατη για μεγαλύτερους ηλικιακά ανθρώπους και άτομα με αναπηρία, που είναι και η πλειονότητα επισκεπτών και κατοίκων της Μονεμβασίας. Το θέμα της πρόσβασης είναι πρωτίστως κοινωνικό και θεσμικό, που αφορά την κοινωνική συμπερίληψη. Το έργο του τελεφερίκ, 150 μέτρα πριν την είσοδο στην Κάτω Πόλη του Κάστρου, καλύπτει αυτή την αναγκαιότητα και συγχρόνως αναδεικνύει τα μνημεία της Άνω Πόλης, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τον αυθεντικό χαρακτήρα του ιστορικού χώρου και του φυσικού περιβάλλοντος.
Επιπλέον, το έργο δεν πρόκειται να οδηγήσει σε υπερτουρισμό στην Μονεμβασιά, μετατρέποντάς τη σε εμπορικό κέντρο όπως κάποιοι υπονοούν, γεγονός που είναι ανακριβές και απορριπτέο. Μέχρι σήμερα, η Μονεμβασιά δεν γνώρισε υπερτουρισμό, πέρα από μια φυσιολογική τουριστική περίοδο για 1-1,5 μήνα το καλοκαίρι και κάποιες τριήμερες-τετραήμερες περιόδους, όπως του Πάσχα και του Αγίου Πνεύματος. Τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής και τα δίκτυα μεταφοράς δεν το επιτρέπουν. Συνοψίζοντας, το δημόσιο αυτό έργο και υπηρεσία προάγει την καθολική πρόσβαση για όλους στον ιερό βράχο και ενισχύει την πολιτιστική μας κληρονομιά, λειτουργώντας και ως κοινωνικό έργο που περιλαμβάνει όλους τους πολίτες.»
Το ζήτημα του αναβατορίου του Κάστρου της Μονεμβασίας συζητήθηκε πρόσφατα στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), όπου τα μέλη έδωσαν ομόφωνα το «πράσινο φως» στις τελικές μελέτες. Υπενθυμίζεται ότι στη συνεδρίαση, παρεμβάσεις μέσω επιστολών έγιναν από τον Σύλλογο Φίλων Μονεμβασίας, που ζήτησε καθυστέρηση λόγω έλλειψης ενημέρωσης σχετικά με την αρχιτεκτονική μελέτη, αλλά και από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, που τόνισε ότι η συζήτηση έγινε βιαστικά παρά τις αντιδράσεις της επιστημονικής κοινότητας. Επιπλέον, η Europa Nostra έχει εντάξει το Κάστρο της Μονεμβασίας στα επτά πιο απειλούμενα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη για το 2025 εξαιτίας του τελεφερίκ, ενώ και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού προειδοποίησε για υποβάθμιση της αξίας του χώρου.
