Στο φόντο της αυξανόμενης έντασης στη Μέση Ανατολή, η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία επανέρχεται στο προσκήνιο, καθώς επενδυτές και αναλυτές στρέφονται στην ιστορία για να αντλήσουν πληροφορίες σχετικά με τις επόμενες κινήσεις των αγορών.
Σύμφωνα με ανάλυση της Clarksons Securities, ιστορικές συγκρούσεις, όπως ο Πόλεμος του Ιράν-Ιράκ και οι Πόλεμοι του Κόλπου, προσφέρουν σημαντικά διδάγματα για τη σημερινή κατάσταση.
Οι αναλυτές σημειώνουν ότι, ενώ οι αγορές πετρελαίου συνήθως αντιδρούν με φόβο στην πιθανότητα απώλειας προμηθειών, οι ναυτιλιακές αγορές συχνά δείχνουν αντοχές υπό αυτές τις αβεβαιότητες.
Αυτή είναι και η γνώμη του Γιάννη Παργανά, επικεφαλής του Τμήματος Ερευνών της Intermodal, ο οποίος δήλωσε στη «Ν» ότι, παρά την αβεβαιότητα της κατάστασης, παρατηρείται σημαντική αύξηση των ναύλων, κυρίως στα δεξαμενόπλοια.
«Παρά τον πόλεμο, είναι μια θετική είδηση για τα ναυλά», τόνισε, αναφερόμενος στους κινδύνους που εγκυμονεί η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα.
Ωστόσο, παρατήρησε ότι μεγαλύτερη ανησυχία υπάρχει για το φυσικό αέριο, σε περίπτωση κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ, κάτι που περιπλέκει την κατάσταση.
«Σε αυτή την περίπτωση, οι χώρες που είναι φιλικές προς την Τεχεράνη, όπως το Κατάρ και η Κίνα, θα πλήττονταν περισσότερο», προσέθεσε.
Ο Frode Morkedal, επικεφαλής αναλυτής της Clarksons, επίσης σημείωσε ότι «η ιστορία δείχνει ότι οι ναυτιλιακές αγορές τείνουν να επωφελούνται από τις γεωπολιτικές εντάσεις, παρά τις ανησυχίες των αγορών πετρελαίου».
Το ρητό «όταν πέφτουν πυροβολισμοί, αγοράζουμε πλοία» παρέχει μια χαρακτηριστική εικόνα της συμπεριφοράς των αγορών σε περιόδους σύγκρουσης.
Η Clarksons επισημαίνει ότι οι αγορές συχνά αντιδρούν πρωτογενώς στην εντύπωση κινδύνου, με την εξασφάλιση χωρητικότητας να προκαλεί αύξηση των ναύλων και μείωση της διαθεσιμότητας πλοίων, προτού υπάρξει οποιαδήποτε πραγματική διακοπή εφοδιασμού.
Αυτό το μοτίβο έχει επαναληφθεί και στο παρελθόν, όπως την Ιρανική Επανάσταση το 1979 και τον πόλεμο με το Ιράκ.
Πολύ παρόμοια εκδήλωση παρατηρήθηκε κατά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ το 1990, με τις τιμές του πετρελαίου να διπλασιάζονται σχεδόν αμέσως με περίπου 4 εκατομμύρια βαρέλια να αποσύρονται από την αγορά.
Τα Στενά του Ορμούζ
Σήμερα, η παγκόσμια αγορά επικεντρώνεται στην πιθανότητα κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ, μιας κρίσιμης θαλάσσιας αρτηρίας μέσω της οποίας μεταφέρεται περίπου το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου.
Σύμφωνα με την Polymarket, οι επενδυτές εκτιμούν 33% πιθανότητα κλεισίματος των Στενών έως το 2025.
Η Clarksons αναγνωρίζει ότι το Ιράν έχει τη δυνατότητα να το κάνει αυτό, αν και θα είχε σοβαρές οικονομικές και στρατιωτικές επιπτώσεις, πιθανώς ως τελευταία επιλογή. Παρ’ όλα αυτά, η απλή πιθανότητα ήδη επηρεάζει τις ναυτιλιακές αγορές.
Οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονται όχι λόγω άμεσης διακοπής, αλλά από φόβους για σφιχτότερους περιορισμούς στις εξαγωγές του Ιράν.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή ήδη έχουν προκαλέσει αύξηση των ναυτιλιακών μετοχών.
Οι εταιρείες διαχείρισης τάνκερ και LNG Carriers ενίσχυσαν την άνοδο στο χρηματιστήριο του Όσλο, και στην Ασία υπήρξε παρόμοια εικόνα με τη Shandong International Transportation Corp δείχνοντας αύξηση.
Η Clarksons τονίζει ότι οι μετοχές της ναυτιλίας ξεκινούν την ανόδο τους από χαμηλές αποτιμήσεις.
«Αν η ιστορία μπορεί να μας δώσει κατευθύνσεις, η ναυτιλία θα είναι σε θέση να υπεραποδώσει καθώς οι αγορές προσαρμόζονται στον αυξημένο κίνδυνο», αναφέρουν οι αναλυτές.
Τα product tankers θα μπορούσαν να ωφεληθούν από την αυξημένη ζήτηση για ντίζελ και μεγαλύτερες αποστάσεις, ενώ η απομάκρυνση του ιρανικού «σκιώδους» στόλου ενδέχεται να ανεβάσει τα ναύλα των VLGC κοντά στα 100.000 δολ./ημέρα.
Οι επιπτώσεις όμως δεν περιορίζονται στον Περσικό Κόλπο. Η Ερυθρά Θάλασσα έχει βιώσει και φέτος πολλαπλές αναταραχές, με την επιστροφή στην ομαλότητα να φαίνεται αβέβαιη.
«Ακόμα και αν δεν κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ, η αντιληπτή απειλή είναι ικανή να αλλάξει τις ροές και να αυξήσει τα ασφάλιστρα», καταλήγει η Clarksons. «Η ναυτιλία αντιδρά άμεσα στον περιφερειακό κίνδυνο πριν υπάρξει οποιαδήποτε πραγματική αναστάτωση».
Ηλεκτρονικές Παρεμβολές στον Περσικό Κόλπο
Σύμφωνα με το Bloomberg, την περασμένη εβδομάδα επισημάνθηκαν σοβαρές ηλεκτρονικές παρεμβολές που προκάλεσαν διαταραχή σήματος ναυσιπλοΐας σε περισσότερα από 900 πλοία στα Στενά του Ορμούζ και στον Περσικό Κόλπο, εν μέσω της αυξανόμενης έντασης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.
Εμπορικά πλοία, συμπεριλαμβανομένων τάνκερ και bulkers, εμφάνισαν ανώμαλες πορείες ή και κινήσεις zig-zag, οδηγώντας σε σύγχυση.
Το Κοινό Κέντρο Ναυτικών Πληροφοριών (JMIC) εντόπισε «ακραίες παρεμβολές» που προέρχονται από το ιρανικό λιμάνι του Μπαντάρ Αμπάς, με σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια.
Αυτές οι παρεμβολές απαιτούν από τα πλοία να βασίζονται ξανά σε παραδοσιακά μέσα, όπως πυξίδες και οπτικές ενδείξεις, αυξάνοντας τον κίνδυνο συγκρούσεων σε μία από τις πιο κρίσιμες θαλάσσιες οδούς παγκοσμίως.
Η υπηρεσία ασφάλειας UKMTO αναφέρει ότι οι παρεμβολές εντείνονται σε όλο τον Κόλπο, επηρεάζοντας τα αυτόματα συστήματα αναφοράς θέσης.
Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι αυτή η αβεβαιότητα μπορεί να έχει σοβαρές επιχειρησιακές και γεωπολιτικές συνέπειες, δεδομένης της στρατηγικής σημασίας των Στενών, από όπου διαπερνά πάνω από το 25% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου.
