Η σύγκρουση ανάμεσα σε Ιράν και Ισραήλ εξελίσσεται σε μία μάχη χωρίς επιστροφή, καθώς το Τελ Αβίβ επιδιώκει την πτώση του ισλαμικού καθεστώτος στην Τεχεράνη.
Με τη συγγραφή της Εύης Απολλωνάτου
Το Ισραήλ αναγνωρίζει την τρέχουσα συγκυρία ως “παράθυρο” ευκαιρίας για την εξάλειψη της ιρανικής απειλής. «Ο κύριος στόχος του Ισραήλ είναι η ανατροπή του καθεστώτος στο Ιράν. Αυτός είναι ο σκοπός», δηλώνει στο enikos.gr ο Καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιωάννης Μάζης.
Σύμφωνα με τον Ιωάννη Μάζη, το Ισραήλ πιστεύει ότι η κατάσταση στο Ιράν έχει αποδυναμωθεί, λόγω πρόσφατων γεγονότων όπως οι επιθέσεις στις δυνάμεις του, όπως είναι η Χεζμπολάχ, και η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, όπου η Τεχεράνη διατηρούσε στρατηγικές βάσεις. «Οι στρατηγιστές του Ισραήλ εκτιμούν πως τώρα είναι η καλύτερη ευκαιρία για να προχωρήσουν στην αλλαγή καθεστώτος, πιστεύοντας ότι μέρους του ιρανικού λαού αντιτίθεται στην κυβέρνηση. Έχουν κινητοποιηθεί πολλές υπηρεσίες για να καταστήσουν αυτή την κατάσταση βιώσιμη και να οδηγήσει σε ανατροπή», προσθέτει ο Καθηγητής.
«Όταν το καθεστώς των ιμάμηδων αντιμετωπίσει το υπαρξιακό ερώτημα: ‘Υπάρχω ή καταρρέω’, τότε δεν υπάρχει ασφαλής επιλογή», αναφέρει ο Ιωάννης Μάζης.
Στρατηγικές κινήσεις του Ισραήλ για την ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος
Το Τελ Αβίβ διακινδυνεύει με τις επιθέσεις του στο Ιράν, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε ευρύτερες συγκρούσεις στην περιοχή. «Ο κίνδυνος της κλιμάκωσης είναι τεράστιος, αλλά υπάρχει η σταθερή υποστήριξη των ΗΠΑ ανεξάρτητα από την κυβέρνηση, όσον αφορά την ασφάλεια του Ισραήλ και την εξουδετέρωση της ιρανικής πυρηνικής απειλής», εξηγεί ο Ιωάννης Μάζης.
Από την άλλη, ο διεθνολόγος και συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος, υπογραμμίζει πως το Ισραήλ βασίζεται στον μεγάλο αριθμό Ιρανών πολιτών που αντιτίθενται στην κυβέρνηση και στις εσωτερικές διαμάχες εντός του καθεστώτος. «Υπάρχουν εκρηκτικές αντιπαραθέσεις εξουσίας στο καθεστώς, με πολλούς απογοητευμένους πολίτες, και είναι δύσκολο για ένα καθεστώς να αντέξει για πάντα μέσω καταστολής», αναφέρει ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
Προσθέτει: «Συνδυαζόμενη με την στρατιωτική πίεση που ασκεί το Ισραήλ, οι κυρώσεις από τις ΗΠΑ και οι πιθανές σκληρές απαντήσεις αν το Ιράν προχωρήσει σε αντεπίθεση, δημιουργούν ένα εξαιρετικά πιεστικό περιβάλλον. Το Ιράν έχει χάσει όλους τους συμμάχους του, κυρίως τη Χεζμπολάχ, το καθεστώς Άσαντ, και τη Χαμάς», αναφέρει.
Η πρόκληση για τον Τραμπ
Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή θέτουν σε δύσκολη θέση τον Αμερικανό Πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πρέπει να συνδυάσει δύο ενδεχομένως αντίθετες στόχοι: τη στήριξη και εγγύηση της ασφάλειας του Ισραήλ με την απομάκρυνση των ΗΠΑ από τους πολέμους, όπως έχει υποσχεθεί στην εκλογική του βάση. Το ερώτημα είναι αν η Ουάσινγκτον θα αποφύγει στρατιωτική εμπλοκή στην σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν.
«Αντιμετωπίζει την βάση του και τις υποσχέσεις του να είναι ο πρόεδρος των ειρηνικών λύσεων, ότι οι πόλεμοι που προκλήθηκαν από τη διακυβέρνηση Μπάιντεν θα έχουν τέλος», προσθέτει ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
Σύμφωνα με τον Τριαντάφυλλο Καρατράντο, οι ΗΠΑ έχουν συγκεκριμένες «κόκκινες γραμμές» που αν παραβιαστούν από το Ιράν, τότε δεν μπορεί να αποκλειστεί επακόλουθη στρατιωτική εμπλοκή των Αμερικανών. Οποιαδήποτε ιρανική επίθεση σε αμερικανικά συμφέροντα ή βάσεις στη Μέση Ανατολή ή μεγάλης κλίμακας επιθέσεις κατά Ισραηλινών πολιτών θα οδηγήσουν την Ουάσινγκτον σε παρέμβαση.
«Αν το Ιράν παραβιάσει τις κόκκινες γραμμές που έχουν καθοριστεί από τις ΗΠΑ, τότε η στρατιωτική εμπλοκή είναι πιθανή. Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει απειλήσει με στρατιωτική παρέμβαση, όπως και ο Πρόεδρος Μπάιντεν σε παρελθόν», σημειώνει ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
Ο ρόλος της Τουρκίας και οι κίνδυνοι για την Κύπρο
Ο Ιωάννης Μάζης αναφέρει ότι η Τουρκία βρίσκεται σε δύσκολη θέση. «Οφείλει να συνεχίσει τις επιθέσεις κατά του Ισραήλ, και αυτό συνδέεται με κατηγορίες για παροχή πληροφοριών στους Ιρανούς. Υπό την τρέχουσα ένταση στις σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας, υπάρχει κίνδυνος κλιμάκωσης», τονίζει.
«Ο ρόλος της Ρωσίας είναι επίσης σημαντικός καθώς διεκδικεί ρόλο διαμεσολαβητή στην κρίση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να έχουν ζητήσει από την Τουρκία να μην υποστηρίξει ενεργά το Ιράν για να κερδίσει ανταλλάγματα», καταλήγει ο Ιωάννης Μάζης.
«Η Κύπρος είναι ο πιο επικίνδυνος στόχος σε περίπτωση εκτροπής της σύγκρουσης, δεδομένου ότι είναι στρατηγικά κρίσιμη για το Ισραήλ. Πρέπει να κινηθεί διπλωματικά για την επίτευξη της ειρηνικής διαμεσολάβησης», καταλήγει ο Ιωάννης Μάζης.
