Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (5 Ιουνίου 2025), το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας ανακοινώνει τη συμμετοχή δύο μνημειακών δέντρων της Αρκαδίας—ενός πλατάνου και μιας φλαμουριάς—στο ερευνητικό του έργο «Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης». Ο στόχος του έργου είναι η προστασία και η ανάδειξη δέντρων που συνδέονται με την Ελληνική Επανάσταση στην Πελοπόννησο.
Τα αιωνόβια αυτά δέντρα είναι ζωντανοί μάρτυρες της ιστορίας της επανάστασης των Ελλήνων για ελευθερία. Έχουν «δεί» και «ακούσει» τους Έλληνες επαναστάτες να οραματίζονται μια ελεύθερη πατρίδα, έχουν παρακολουθήσει τις μάχες και φιλοξενήσει τους αγωνιστές που θυσιάστηκαν για την ελευθερία.
Η πρόταση για την ένταξη αυτών των δέντρων στο Δίκτυο προήλθε από τον Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας, κ. Παναγιώτη Φάκλαρη, ο οποίος κατάγεται από την περιοχή. Ο μνημειακός πλάτανος (Πλατάνα των Βερβένων) βρίσκεται στον οικισμό Βερβένων του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας, και είναι συνδεδεμένος με σημαντικά γεγονότα της επανάστασης, όπως η ίδρυση του πρώτου στρατοπέδου της Ελληνικής Επανάστασης στις 25.3.1821 και η νικηφόρα Μάχη των Βερβένων στις 18.5.1821.
Το δεύτερο μνημειακό δέντρο, η φλαμουριά, βρίσκεται στο Άστρος του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας, κοντά στο Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους. Είναι το μοναδικό που διασώζεται από πολλά δέντρα που υπήρχαν σε παλαιότερη έκταση του περιβολιού της Σχολής Καρυτσιώτη. Το 1823, εκεί πραγματοποιήθηκε η Β΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων, ένα σημαντικό γεγονός της ιστορίας.
Σύμφωνα με τον Καθηγητή Φάκλαρη, ωστόσο, είναι λανθασμένο ότι το γνωστό ως «κολοκοτρωναίικο τραπέζι» πραγματοποιήθηκε κοντά στην φλαμουριά. Το γεύμα είχε γίνει πιθανότατα κοντά στην παραλία, όπου υπήρχαν διαθέσιμα δέντρα για σκιά.
Στην Αρκαδία, τα δύο αυτά δέντρα θα σημαδευτούν με επετειακή ετικέτα, σχεδιασμένη από την ομογενή ζωγράφο Joanna Kordos και εμπνευσμένη από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021». Στο Δίκτυο έχουν μέχρι στιγμής ενταχθεί 12 μνημειακά δέντρα στην περιοχή.
Επιπλέον, σχεδιάζεται να κατατεθεί αίτημα στο Υπουργείο Πολιτισμού για τη συμπερίληψη του Δικτύου Αιωνόβιων Δέντρων στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, αναδεικνύοντας την ιστορική τους αξία.
Τέλος, σχεδιάζεται η έκδοση λευκώματος που θα περιλαμβάνει φωτογραφίες των μνημειακών δέντρων και των σχετικών εκδηλώσεων, συνδυάζοντας τις ιστορίες της Ελληνικής Επανάστασης με αυτούς τους ιστορικούς μάρτυρες.
* (Φωτογραφίες δέντρων: Β.Ι. Γαλάνης)
