Η Ελβετία πλησιάζει σε μια νομισματική στροφή που πριν από λίγα χρόνια φάνταζε αδιανόητη: την επιστροφή σε αρνητικά επιτόκια. Αυτή η εξέλιξη θα πρέπει να απασχολήσει τις νομισματικές αρχές, τις κυβερνήσεις και τις αγορές ευρύτερα.
Σύμφωνα με τον όμιλο ING, η ελβετική οικονομία παρουσιάζει σαφή σημάδια αποπληθωρισμού, γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα πιθανό ότι η Ελβετική Κεντρική Τράπεζα (SNB) θα μηδενίσει το βασικό της επιτόκιο στην επόμενη συνεδρίαση, με πιθανότητες για περαιτέρω μειώσεις κάτω από το μηδέν.
Η Ελβετία ήταν πρωτοπόρος στην υιοθέτηση αρνητικών επιτοκίων τη δεκαετία του 2010. Η επιστροφή σε αυτή την κατάσταση, όπως επισημαίνει το Reuters, θυμίζει «ιστορική επανάληψη», αν και αυτή τη φορά η ώθηση προέρχεται όχι από τη ζήτηση ή τις αγορές, αλλά από τις ανησυχίες της κεντρικής τράπεζας.
Φόβοι της κεντρικής τράπεζας
«Η SNB δεν θα διστάσει να επιστρέψει σε αρνητικό έδαφος αν αυτό κριθεί αναγκαίο για τη σταθερότητα των τιμών», αναφέρει το Bloomberg. Η βασική ανησυχία δεν είναι μόνο ο αποπληθωρισμός, αλλά και η υπερβολική ισχύς του ελβετικού φράγκου.
Σύμφωνα με τη Morningstar, η Κεντρική Τράπεζα θεωρεί ότι η παρατεταμένη ανατίμηση του νομίσματος προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις στην ελβετική οικονομία, επιβαρύνοντας τις εξαγωγές και πιέζοντας τις τιμές προς τα κάτω.
Με αυτά τα δεδομένα, οι επενδυτές θεωρούν ουσιαστικά βέβαιο ότι η χώρα οδεύει προς αρνητικά επιτόκια. Αυτή η παραδοχή είναι ήδη εμφανής στην αγορά χρέους, όπου οι αποδόσεις των διετών ελβετικών κρατικών ομολόγων έχουν γυρίσει σε αρνητικό έδαφος, φτάνοντας το -0,2%. «Οι αγορές προεξοφλούν πλήρως την επιστροφή των αρνητικών επιτοκίων στην Ελβετία, όπως αποτυπώνεται και στην καμπύλη των ελβετικών ομολόγων», τονίζει το Reuters.
Έτσι, οι νομισματικές συνθήκες στην Ευρώπη ανανεώνονται.
Σημείωμα και για την Ευρωζώνη
Αν και η κατάσταση αφορά προς το παρόν μόνο την Ελβετία, αναλυτές προειδοποιούν ότι η επιστροφή σε αρνητικά επιτόκια μπορεί να προκαλέσει ανησυχία και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Όπως σημειώνει η ING, «το γεγονός ότι μια κεντρική τράπεζα τόσο προσεκτική όπως η SNB εξετάζει ανοιχτά αρνητικά επιτόκια δημιουργεί νέα δυναμική και στην Ευρωζώνη».
Η ΕΚΤ ξεκίνησε το κύκλο μειώσεων τον Ιούνιο, αλλά μέχρι στιγμής παραμένει επιφυλακτική. Ωστόσο, αν ενταθούν οι αποπληθωριστικές πιέσεις ή αναδυθούν ανησυχίες για την ισοτιμία του ευρώ έναντι του φράγκου, οι συνθήκες μπορεί να αλλάξουν. Ένα υπερβολικά ισχυρό ευρώ δεν ευνοεί μια εξαγωγές-υποστηριζόμενη οικονομία.
Το ερώτημα για το μέλλον
Το κύριο ερώτημα τώρα είναι αν η SNB θα είναι η πρώτη από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες που θα επανέλθει σε αρνητικά επιτόκια, και αν αυτό θα λειτουργήσει ως «οδηγός» ή πίεση προς την ΕΚΤ και άλλες οικονομίες με αποπληθωριστικά χαρακτηριστικά.
Η ING προειδοποιεί ότι «ο αποπληθωρισμός είναι πιο ύπουλος από τον πληθωρισμό. Δεν γίνεται αμέσως αντιληπτός, αλλά μπορεί να αποσταθεροποιήσει μια οικονομία με λιγότερο ορατό, αλλά πιο διαβρωτικό τρόπο».
