Στον Έβρο, ένα από τα σημαντικότερα δασικά οικοσυστήματα της Ευρώπης, αγωνίζεται σήμερα, βαριά τραυματισμένο αλλά περήφανο. Η καταστροφική πυρκαγιά του καλοκαιριού του 2023, η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί στην ΕΕ, προκάλεσε 17 ημέρες «Αποκάλυψης» και άφησε πίσω της στάχτη, σιωπή και ανυπολόγιστες οικολογικές απώλειες.
Η θλίψη είναι διάχυτη. Ωστόσο, κάτω από τα καμένα και παραμορφωμένα δέντρα, κάτω από το μαυρισμένο έδαφος, η ζωή συνεχίζει να αγωνίζεται. Η φύση προσπαθεί να αναγεννηθεί, δείχνοντας επιμονή και θαύμα: στο πράσινο των νέων βλαστών και στα διστακτικά τιτιβίσματα των πουλιών που επιστρέφουν, καταδεικνύεται η ελπίδα ενός τόπου που ανασαίνει ξανά. Ο Νίκος Γεωργιάδης από το WWF Ελλάς επισημαίνει: «Από εδώ και πέρα, το δάσος δεν πρέπει να ξανακαεί».
Το χρονικό της καταστροφής
Η πυρκαγιά στην Πυλαία ξέσπασε στις 19 Αυγούστου 2023, πιθανώς από κεραυνό, νοτιοδυτικά του χωριού Μελία. Έξι μισή το πρωί, η φωτιά διαδόθηκε γρήγορα σε ρεματιές βόρεια της Εγνατίας οδού, με βοριά και νοτία άνεμο. Μέχρι το μεσημέρι είχε φτάσει νότια της Εγνατίας, και δύο ημέρες αργότερα, στις 21 Αυγούστου, ξεκίνησε και δεύτερη φωτιά βόρεια του Γκίμπρενα, ίσως από ανθρώπινο λάθος. Οι δύο φωτιές ενώθηκαν και προκάλεσαν μια ανεπανάληπτη καταστροφή, σκοτώνοντας πάνω από 20 άτομα και καταστρέφοντας 942.500 στρέμματα, εκ των οποίων το 58% ανήκει στο Εθνικό Πάρκο Δαδιά.
Η απαιτούμενη εργασία
Με απόφαση της γενικής διεύθυνσης Δασών, το WWF Ελλάς ορίστηκε ως «Ανάδοχος Αναδάσωσης» για την πλήρη αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων που επηρεάστηκαν από την πυρκαγιά. Ο Βαγγέλης Γκουντούφας ανέφερε: «Προχωρήσαμε άμεσα και συντονισμένα στην αναγέννηση της φύσης. Δημιουργήσαμε τις προϋποθέσεις για να αντιμετωπίσουμε τη διάβρωση και να βοηθήσουμε την αναβίωση της περιοχής.»
«Έχουν υλοποιηθεί σημαντικά έργα για την αποκατάσταση, χρησιμοποιώντας καμένα δέντρα ως πρώτη ύλη,» προσθέτει ο Σταύρος Τσιλίκουνας. Κατά την εκτίμηση του κ. Γεωργιάδη, τα επόμενα χρόνια είναι κρίσιμα για την περιοχή ανάκαμψης. Αν και αρκετά δασικά είδη μπορούν να αναγεννηθούν φυσικά, υπάρχουν και περιοχές που χρειάζονται ανθρώπινη παρέμβαση.
Η επιστροφή της σπάνιας πανίδας
Ο Βασίλης Ζαφειρόπουλος και ο Λευτέρης Καψάλης σημειώνουν τη σημασία του πάρκου για την πανίδα και τα αρπακτικά πτηνά. Οι άκαυτες νησίδες αποτελούν οάσεις βιοποικιλότητας. Η Άννα Κωνσταντινίδου αναφέρει ότι έχουν καταγραφεί πάνω από 203 είδη πουλιών, 36 από τα 39 είδη ημερόβιων αρπακτικών στην Ευρώπη και 60-65 είδη θηλαστικών, όπως το ζαρκάδι και η βίδρα. Η περιοχή έχει επίσης πλούσια ερπετοπανίδα.
Αντιμετώπιση των αιτίων της καταστροφής
«Οι καιρικές συνθήκες ήταν θανατηφόρες,» δηλώνει η Γιάννα Διαγκάκη. Η μορφολογία του εδάφους και η ένταση της πυρκαγιάς συνέτειναν στην καταστροφή. Έπειτα, εντοπίστηκαν οι αιτίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν, όπως η έλλειψη προσωπικού και η ανεπάρκεια πόρων. Το WWF και οι ειδικοί προτείνουν τη χρήση φωτιάς χαμηλής έντασης ως εργαλείο πρόληψης.
«Η προδιαγεγραμμένη καύση συμβάλλει στην ανακύκλωση θρεπτικών συστατικών στο έδαφος. Η πυρκαγιά του Έβρου είναι σύμβολο της κλιματικής κρίσης και της ανάγκης προληπτικής δράσης. Η αναγέννηση της περιοχής θα αποδείξει την ανθεκτικότητα της φύσης και τη συνεργασία με ανθρώπινες γνώσεις, όπως ο Φοίνικας, που αναγεννάται μέσα από τις στάχτες του.»
ΑΠΕ-ΜΠΕ
