Οι επενδυτές φαίνονται ήρεμοι, όμως οι ισχυρότερες φωνές στη Wall Street προειδοποιούν ότι το πάρτι πλησιάζει στο τέλος.
Μια φορά κι έναν καιρό, οι προειδοποιήσεις για το αμερικανικό χρέος ήταν σαν τις Κασσάνδρες της οικονομίας—κανείς δεν τις άκουγε, καθώς δεν συνέβαινε ποτέ το κακό. Σήμερα, όμως, οι αριθμοί είναι αμείλικτοι, όπως επισημαίνει η Wall Street Journal.
Οι αγορές εκπέμπουν σήμα κινδύνου, καθώς το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους των ΗΠΑ ξεπερνά το 1 τρισ. δολάρια ετησίως, τα επιτόκια ανεβαίνουν και το νέο πακέτο δαπανών των Ρεπουμπλικανών—γνωστό ως το «μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο» κατά τον Τραμπ και «αηδιαστικό βδέλυγμα» σύμφωνα με τον Μασκ—απειλεί να προσθέσει 3 έως 5 τρισ. δολάρια στο δημόσιο χρέος την επόμενη δεκαετία.
Αξιοσημείωτο είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που οι δαπάνες για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μειώνονται δραστικά.
«Τρία χρόνια πάνω-κάτω»
«Δίνω στην Αμερική τρία χρόνια, πάνω-κάτω, πριν υποστεί οικονομική κατάρρευση», δηλώνει ο Ρέι Ντάλιο, ένας από τους πιο σεβαστούς διαχειριστές hedge funds παγκοσμίως, στο πλαίσιο του νέου του βιβλίου “How Countries Go Broke” (Πώς οι χώρες χρεοκοπούν). Ο τίτλος δεν είναι τυχαίος.
Ο Πίτερ Όρζαγκ, πρώην διευθυντής Προϋπολογισμού και νυν CEO της Lazard, υποστηρίζει ότι ο «λύκος του χρέους» είναι «πολύ κοντά στην πόρτα».
Ακόμα και εκείνοι που είχαν λοιδορηθεί για παλαιότερες προειδοποιήσεις ζητούν τώρα να ακουστούν ξανά.
Η στατιστική του τρόμου
Οι αριθμοί δεν ψεύδονται. Το επιτόκιο του 30ετούς αμερικανικού ομολόγου έχει φτάσει σχεδόν το 5%, το υψηλότερο από την κρίση του 2008. Η εξυπηρέτηση του χρέους κοστίζει ήδη περισσότερο από όλες τις δαπάνες για Άμυνα, Medicaid, επιδόματα αναπηρίας και κουπόνια τροφίμων.
Και το χειρότερο; Όλα αυτά βασίζονται στην υπόθεση ότι η αγορά θα παραμείνει ήρεμη. Εάν οι αποδόσεις παραμείνουν στα τρέχοντα επίπεδα, θα προστεθούν επιπλέον $1.8 τρισ. στο κόστος εξυπηρέτησης μέσα στην επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με το Committee for a Responsible Federal Budget.
Αν οι αποδόσεις εκτοξευθούν; Ο Τζέιμι Ντάιμον, CEO της JPMorgan, προειδοποιεί: «Θα δείτε ρωγμές στην αγορά ομολόγων».
Όλοι γνωρίζουν ότι οι αριθμοί δεν βγαίνουν, αλλά υποκρίνονται ότι όλα βαίνουν ομαλά. Η σιωπή της αγοράς, λένε, δεν είναι σημάδι εμπιστοσύνης αλλά εθελοτυφλίας.
Η BlackRock, με 10 τρισ. δολάρια υπό διαχείριση, έχει αλλάξει στάση. Προειδοποιεί ότι τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα είναι πλέον τα πιο ευάλωτα από οποιαδήποτε άλλη ανεπτυγμένη οικονομία. Ο λόγος;
Το ρίσκο εκλαμβάνεται πια με διαφορετικό τρόπο: οι επενδυτές απαιτούν υψηλότερες αποδόσεις για μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις. Αν το risk premium για τα 30ετή αρχίσει να θυμίζει τα επίπεδα του 2011, τότε ο κρατικός προϋπολογισμός δεν θα αντέξει ούτε για ένα τρίμηνο.
Η αλυσιδωτή αντίδραση
Η Moody’s έχει ήδη υποβαθμίσει την πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ. Οι Κίνα, Ιαπωνία και Ταϊβάν μειώνουν τις αγορές αμερικανικού χρέους.
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας ελαχιστοποιεί τις παρεμβάσεις στην αγορά, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Αγγλίας προσαρμόζουν τη στρατηγική τους για πιο ευέλικτα εργαλεία και μικρότερες διάρκειες. Η παγκόσμια εμπιστοσύνη στην Αμερική φθίνει.
Και όσο η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να συμφωνήσει ούτε στην κατεύθυνση που θα πάρει, όπως το είπε ο Ντάλιο, το ενδεχόμενο μιας νομισματικής διάσωσης μέσω πληθωρισμού φαίνεται όλο και πιο πιθανό.
Η τεχνική χρεοκοπία μπορεί να έρθει όχι μέσω επίσημης αθέτησης, αλλά μέσω του υποτιμημένου δολαρίου και της σιωπηλής απαξίωσης των ομολόγων.
Το ερώτημα δεν είναι πια «αν», αλλά «πότε»
Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Κένεθ Ρογκόφ, έχει δηλώσει ότι οι κρίσεις χρέους δεν είναι απλώς λογιστικά ζητήματα. Δεν εκδηλώνεται η κρίση όταν οι δείκτες φθάνουν το 130% ή το 150% του ΑΕΠ. Γίνεται όταν το αφήγημα χάνεται, όταν η αγορά χάνει την πίστη της. Και τότε, όλα συμβαίνουν πολύ γρήγορα.
Όπως έλεγε ο Χέρμπ Στάιν: «Αν κάτι δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα, θα σταματήσει». Το ερώτημα είναι τι θα μείνει όρθιο όταν συμβεί αυτό.
