Στους θορύβους της Αγίας Πετρούπολης, ο Πέτερ Καρλ Φαμπερζέ σηκώνει το βλέμμα του από τον πάγκο του και παρατηρεί έναν πολύτιμο λίθο, σαν να του ψιθυρίζει μυστικά. Δεν τον απασχολεί αν είναι διαμάντι ή αχάτης. Δεν αναζητά την αξία του – εξερευνά την ψυχή του.
Από μικρός, όταν ο πατέρας του, Γκούσταβ, τον φέρνει στα εργαστήρια και του αποκαλύπτει τα μυστικά των μετάλλων, καταλαβαίνει ότι δεν γεννήθηκε απλώς για να δημιουργεί κοσμήματα. Είναι προορισμένος να παίζει με το φως.
Μεγαλώνει στη Δρέσδη, σπουδάζει σε εμπορικά σχολεία της Σαξονίας και ταξιδεύει στην Ευρώπη σαν αλχημιστής – Παρίσι, Φρανκφούρτη, Λονδίνο. Μαθαίνει από χρυσοχόους, ζωγράφους και μουσεία.
Επιστροφή στη Ρωσία
Επιστρέφει στη Ρωσία το 1864, μόλις 18 ετών, και εισέρχεται στην οικογενειακή επιχείρηση, αλλά σύντομα θα την αλλάξει ριζικά. Το 1882, στη Μεγάλη Έκθεση της Μόσχας, τρέφει την προσοχή όλων. Το περιοδικό Niva αναφέρει ότι «ο κύριος Φαμπερζέ εγκαινιάζει μια νέα εποχή στην κοσμηματοποιία». Η Αυτοκράτειρα αγοράζει μανικετόκουμπα διακοσμημένα με τζιτζίκια – σύμβολα καλής τύχης. Εκείνη τη στιγμή, όλα αλλάζουν.
Το 1885, ο Αλέξανδρος Γ΄ του ζητά να δημιουργήσει ένα πασχαλινό δώρο για τη Μαρία Φιοντόροβνα. Ο Φαμπερζέ παρουσιάζει ένα αυγό από λευκό σμάλτο που κρύβει μια χρυσή κότα, και αυτή, με τη σειρά της, μία μινιατούρα στέμματος και ένα ρουμπινένιο μενταγιόν. Ήταν ο πρώτος του «αυτοκρατορικός θρίαμβος». Από τότε, κάθε Πάσχα, ένα αυγό. Πάντα μοναδικό. Πάντα μυστικό. Ο Τσάρος δεν γνωρίζει το σχέδιο – του δίνει ελευθερία. Του έχει εμπιστοσύνη.
Στο ατελιέ του στην οδό Μπολσάγια Μορσκάγια, δεν εργάζονται απλώς κοσμηματοπώλες. Εδώ βρίσκονται μάστορες της τέχνης. Ο Φρανσουά Μπέρμπαουμ, ο Αγαθών, ο Ευγένιος, τα παιδιά του, γλύπτες και σμιλευτές, όλοι μια οικογένεια που ζει στον ρυθμό της λεπτομέρειας. Όλα δοκιμάζονται, σκαλίζονται και ξαναφτιάχνονται έως ότου γίνουν τέλεια. Κάθε πολύτιμο πέτρωμα βρίσκει τη θέση του – όχι για να εντυπωσιάσει, αλλά για να συγκινήσει.
Το Παρίσι και η διεθνής αναγνώριση
Το 1900, η έκθεση του Παρισιού τον αναγνωρίζει. Τιμάται με τον Σταυρό της Λεγεώνας της Τιμής. Οι παραγγελίες έρχονται από παντού. Το όνομα «Fabergé» έχει πια μετατραπεί σε σύμβολο. Πολυτέλεια χωρίς φωνές. Φαντασία χωρίς υπερβολές. Ποίηση φτιαγμένη από σμάλτο και πολύτιμες πέτρες.
Ωστόσο, παρ’ όλη τη δόξα του, ο Φαμπερζέ παραμένει ένας εσωστρεφής άνθρωπος. Δεν επιδεικνύεται. Δεν ζει για την αναγνώριση, αλλά για την δημιουργία. Στη σκιά των αυγών του, παράγει χιλιάδες άλλα έργα – από ανθοδέσμες μέχρι κουτιά τσιγάρων, από σφραγίδες μέχρι ξυπνητήρια. Όλα με την ίδια τελειότητα και επιμονή στην αισθητική και τη λειτουργικότητα.
Ο πόλεμος και η καταστροφή
Και ύστερα ήρθε ο πόλεμος. Η Ρωσία ταρακουνιέται. Η αίγλη διαλύεται. Η δημιουργία των αυγών σταματά. Το εργαστήριο μετατρέπεται σε εργοστάσιο πολέμου, κατασκευάζοντας σύριγγες, καντάρια και χειροβομβίδες. Το 1917, η επανάσταση καταστρέφει τα πάντα.
Οι Μπολσεβίκοι κατασχέτουν το εργαστήριο. Ο Πέτερ Καρλ συγκεντρώνει τα πράγματά του σε δέκα λεπτά – τόσο χρόνο του δίνουν – και φεύγει, ντυμένος σαν διπλωματικός ταχυδρόμος. Δεν θα ξαναδεί ποτέ τη πατρίδα του.
Πεθαίνει το 1920 στη Λωζάνη. Λέγεται ότι πέθανε από ραγισμένη καρδιά. Ωστόσο, το όνομά του, το όραμά του και τα δημιουργήματα του – επιβιώνουν. Γιατί ο Φαμπερζέ δεν ήταν απλώς ένας έμπορος κοσμημάτων. Ήταν ένας ποιητής της ύλης. Και τα αυγά του δεν ήταν σύμβολα πλούτου, αλλά σημάδια τρυφερότητας, μνήμης και φαντασίας. Μικρές μηχανές γεμάτες θαύματα. Όπως και ο ίδιος.
