Οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν νέα δεδομένα όσον αφορά τις προωθητικές ενέργειες και τις προσφορές που ισχύουν για τα βασικά προϊόντα στα σούπερ μάρκετ, καθώς ξεκίνησε η εφαρμογή του νέου Κώδικα Δεοντολογίας και αυστηρών ελέγχων που στοχεύουν στην εξάλειψη παραπλανητικών πρακτικών.
Στα καταστήματα μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ έχουν τοποθετηθεί νέα σήματα προϊόντων σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας, που αναγράφουν αναλυτικά την τιμή πριν και μετά την έκπτωση, προκειμένου να διευκολύνουν την κατανόηση για τους καταναλωτές.
Όπως αναφέρει ο Γενικός Διευθυντής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος, Απόστολος Πεταλάς, οι κανόνες του νέου Κώδικα είναι σε πλήρη εφαρμογή στα σούπερ μάρκετ, εκτός από ορισμένες προσφορές που είχαν ήδη συμφωνηθεί να διατηρηθούν μέχρι εξαντλήσεως των αποθεμάτων.
Εξηγεί ότι υπάρχουν κάποιες προσφορές σε ταχύτατα κινούμενα προϊόντα που είχαν συμφωνηθεί τους προηγούμενους μήνες και η πώλησή τους δεν έχει εξαντληθεί. Για το λόγο αυτό, συμφωνήθηκε να δοθεί μια προθεσμία «χάριτος» έως τις 31 Μαΐου.
Το υπουργείο Ανάπτυξης θα επιβλέπει τα ράφια και τις νέες προσφορές εν μέσω της εφαρμογής των κανόνων του Κώδικα Δεοντολογίας, ενώ οι παλαιές προσφορές στα ταχύτατα κινούμενα προϊόντα (εκτός των αντιηλιακών και αντικουνουπικών που έχουν παράταση έως το τέλος Αυγούστου) θα γίνονται δεκτές μέχρι την εξάντλησή τους.
Δύο βασικές αρχές του Κώδικα Δεοντολογίας
Σύμφωνα με τον κ. Πεταλά, ο Κώδικας αφορά την επικοινωνία της τιμής, και όχι την τιμολόγηση των προϊόντων. Οι δύο κύριες αρχές του είναι:
- Όταν επικοινωνείται μια μείωση τιμής, είτε ως έκπτωση είτε ως προσφορά, θα γίνεται πάντα αναφορά στην τιμή αναφοράς, η οποία είναι η χαμηλότερη τιμή που είχε πωληθεί το προϊόν τις τελευταίες 30 ημέρες στο κατάστημα.
- Μια ποσοτική προσφορά (π.χ. ένα προϊόν συν ένα δώρο) δεν μπορεί να ισχύει καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, καθώς αυτό δεν θα αντιπροσωπεύει σωστή τιμή για το προϊόν.
Επιπλέον, υπογραμμίζει ότι η τιμή πρέπει να διαφοροποιείται από αυτή που ανακοινώνεται και γι’αυτό το υπουργείο ορίζει ότι η διάρκεια μιας προσφοράς δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από το 1/3 του χρόνου. «Η εφαρμογή του Κώδικα βοηθά τους καταναλωτές να κατανοήσουν την επικοινωνία που τους γίνεται. Αντιλαμβάνονται ότι η επικοινωνία (έκπτωση ή προσφορά) γίνεται με συγκεκριμένη τιμή αναφοράς, κάνοντας έτσι τα πράγματα πιο ξεκάθαρα», τονίζει ο κ. Πεταλάς.
Εντατικοποίηση ελέγχων
Ταυτόχρονα, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί ενισχύουν την παρουσία τους στην αγορά για την εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας σχετικά με προσφορές, εκπτώσεις και προωθητικές ενέργειες. Όπως έχει δηλώσει ο Υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, οι έλεγχοι δεν θα περιορίζονται σε ενημερώσεις και συστάσεις, αλλά θα περιλαμβάνουν αυστηρές ποινές. «Στοχεύουμε σε πραγματικές και όχι παραπλανητικές προσφορές και εκπτώσεις», δήλωσε ο υπουργός.
Αυτή τη στιγμή, η ΔΙΜΕΑ έχει ενισχυθεί με 30 νέα στελέχη, τα ανώτατα όρια προστίμων έχουν αυξηθεί, ενώ έχουν ήδη επιβληθεί πρόστιμα σε πολυεθνικές. Καλέσαμε τους πολίτες να αξιοποιούν την πλατφόρμα e-katanalotis και ενισχύσαμε την ανεξάρτητη Αρχή της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός τροφίμων να είναι γύρω στο μηδέν τους τελευταίους 4 μήνες.
Εστιάζοντας στους ελέγχους και τα πρόστιμα, ο κ. Πεταλάς σχολίασε ότι «τα πρόστιμα είναι σημαντικά. Στις άλλες αγορές λιανικής όπου εφαρμόζεται ο Κώδικας για δύο χρόνια, έχουν επιβληθεί μεγάλα πρόστιμα». Σημείωσε επιπλέον: «Το υπουργείο και οι ελεγκτικές αρχές θα πρέπει να εξετάσουν την πρόθεση μιας επιχείρησης πριν από την επιβολή προστίμου. Αν μια επιχείρηση προσπαθεί πραγματικά να τηρήσει τους κανόνες και κάνει ένα λάθος, είναι προτιμότερο να της δοθεί μία σύσταση. Αν όμως δεν επιδεικνύει ενδιαφέρον, πρέπει να τιμωρείται. Έχουμε ζητήσει να λαμβάνεται υπόψη η πρόθεση μιας αλυσίδας για έναν δίκαιο έλεγχο».
Μάλιστα, τα πρόστιμα κυμαίνονται από 5.000 έως 1.500.000 ευρώ, με τη δυνατότητα να φτάσουν έως 3.000.000 ευρώ σε περίπτωση υποτροπής εντός πενταετίας. Για σοβαρές παραβάσεις με πρόστιμο άνω των 50.000 ευρώ, η επιχείρηση και μια περίληψη της παράβασης θα δημοσιεύονται από το Υπουργείο Ανάπτυξης.
Ο νέος Κώδικας Δεοντολογίας αναλύει εμπορικές πρακτικές εκπτώσεων και προσφορών που θεωρούνται παραπλανητικές και θα πρέπει να αποφεύγονται. Σύμφωνα με αυτόν, η αρχική τιμή για μια μείωση τιμής πρέπει να είναι η χαμηλότερη τιμή στην οποία προσφερόταν το προϊόν τις τελευταίες 30 ημέρες.
Οι έμποροι δεν μπορούν να θεωρούν ως «αρχική τιμή» μια παλιά και μη ρεαλιστική τιμή, αλλά πρέπει να χρησιμοποιούν μια πρόσφατη, συνήθη τιμή πώλησης που έχει ισχύσει τις τελευταίες 30 ημέρες.
Εξαιρέσεις
Τα ευαλλοίωτα προϊόντα, ιδίως εκείνα με διάρκεια ζωής λιγότερη από 30 ημέρες, εξαιρούνται από το Κώδικα Δεοντολογίας. Ωστόσο, οι παραβιάσεις στους τομείς εκπτώσεων και προσφορών αυτών των προϊόντων αντιμετωπίζονται με τις γενικές διατάξεις περί αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.
Ο οδηγός αυτός παρέχει βασικές κατευθύνσεις και παραδείγματα καλών πρακτικών, προκειμένου να προωθήσει νόμιμες και θεμιτές συμπεριφορές, και να προειδοποιήσει για παράνομες και παραπλανητικές πρακτικές, λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας.
Αύξηση τζίρου τον Ιανουάριο
Η οργανωμένη λιανική πώληση των ταχέως κινούμενων καταναλωτικών αγαθών (FMCG) συνεχίζει να αναπτύσσεται το 2025. Ειδικότερα, η αγορά FMCG κατέγραψε τον Ιανουάριο αύξηση 8,7% στα σούπερ μάρκετ σύμφωνα με τα στοιχεία της Circana. Τα τυποποιημένα προϊόντα ανέβασαν πωλήσεις κατά 7,6%, ενώ τα χύμα προϊόντα σημείωσαν αύξηση 12,3%.
Ο συνολικός τζίρος ανήλθε σε 966 εκατ. ευρώ, από 889 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο το 2024. Στις μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, οριζόντια αύξηση κατά 10% σημείωσαν τα τρόφιμα ενώ τα είδη σπιτιού και τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και υγιεινής αυξήθηκαν κατά 2,3% και 1,4% αντίστοιχα. Η μέση τιμή ανά μονάδα προϊόντος ανέβηκε κατά 2,3%. Οι μέσες αυξήσεις τιμών καταγράφηκαν στο 3,5%, ενώ σημειώθηκαν και μειώσεις στα προϊόντα προσωπικής φροντίδας (-2,9%) και στα είδη σπιτιού (-0,9%).
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών ανά μονάδα καταγράφηκαν στα αλκοολούχα ποτά (10,9%), στα σνακς (6,8%) και στα μη αλκοολούχα ποτά (3,1%). Οι μεγαλύτερες μειώσεις σημειώθηκαν στα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και ομορφιάς (-3%), στα προϊόντα υγιεινής (-2,9%) και στα είδη μαγειρικής (-2,4%). Το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας αντιστοιχεί στο 26,5% του συνολικού τζίρου με την ανάπτυξή τους να φτάνει το 5,3% σε σύγκριση με τα επωνυμικά προϊόντα. Στον τομέα των τροφίμων, το μερίδιο των PL αγγίζει το 26,6%, 21,4% στα προϊόντα για υγεία και ομορφιά, και 27,6% στις οικιακές κατηγορίες.
Όσον αφορά την προώθηση, το 23,7% των πωλήσεων του Ιανουαρίου προήλθε από προϊόντα σε καθεστώς έκπτωσης, σημειώνοντας πτώση 1,5 ποσοστιαίας μονάδας. Σε γεωγραφικό επίπεδο, η μεγαλύτερη άνοδος σε αξία πωλήσεων καταγράφηκε στα νησιά (10,4%), ακολουθώντας η Πελοπόννησος (10,3%) και η Κρήτη (10,2%).
Σημειώνεται ότι το 2024, ο τζίρος της οργανωμένης λιανικής για τα FMCG στην Ελλάδα έφτασε τα 14,8 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε ανάπτυξη 3,6% σε σχέση με το 2023. Αυτή η ανάπτυξη προήλθε αποκλειστικά από την αύξηση του όγκου πωλήσεων. Επίσης, ο τζίρος των ελληνικών online σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Convert Group, ανήλθε σε 335 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 9% σε σύγκριση με το 2023, όπου είχε φτάσει στα 306 εκατ. ευρώ. Αύξηση παρατηρήθηκε και στη μέση αξία των online παραγγελιών, που ανήλθε σε 85 ευρώ, αυξημένη κατά 6% σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 2023, κυρίως λόγω της αύξησης των τεμαχίων ανά παραγγελία.
