Μία παράνομη ανασκαφή στην Ευδοκιάδα, κοντά στη Μαύρη Θάλασσα, στην σύγχρονη πόλη Τοκάτ της Τουρκίας, αποκάλυψε ένα ρωμαϊκό μωσαϊκό 2.000 ετών που απεικονίζει την Τρυφή — την προσωποποίηση της πολυτέλειας, της φιληδονίας και της ελαφρότητας.
Ο M.S., ένας από τους υπόπτους, κατηγορείται ότι μετέδιδε ζωντανά την παράνομη ανασκαφή μέσω κοινωνικών δικτύων, προκαλώντας την έντονη αντίδραση των υπευθύνων για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Τέσσερα άτομα συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια παράνομων ανασκαφών σε αμπελώνα στην επαρχία Ζέλα (Ζίλε) στην Τουρκία. Δύο εξ αυτών, ο F.S. και ο γιος του, Α.S., φυλακίστηκαν μετά την ακροαματική διαδικασία, ενώ οι M.S. και S.S. αφέθηκαν ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους.
Το μωσαϊκό, διαστάσεων σχεδόν 3×3 μέτρα, ανακαλύφθηκε από τις τοπικές αρχές ενώ οι αρχαιοκάπηλοι είχαν προσπαθήσει να το κρύψουν καλύπτοντάς το με τσουβάλια. Τώρα εξετάζεται από ειδικούς.
Τρυφή: Η προσωποποίηση της πολυτέλειας στην αρχαιότητα
Το μωσαϊκό απεικονίζει την προτομή της Τρυφής, που για τους Έλληνες ενσάρκωνε την κομψότητα και την πολυτέλεια. Είναι εικονισμένη με πλούσια ενδυμασία, αέρινα μαλλιά, σκουλαρίκια και θηλυκή στάση, κοιτώντας ελαφρώς προς τα αριστερά, με φόντο το απαλό χρώμα. Πίσω από το κεφάλι της εμφανίζεται η επιγραφή “ΤΡΥΦΗ”.
Η σημασία της Τρυφής μέσα στον χρόνο
Η έννοια της Τρυφής προέρχεται από την Κλασσική Εποχή της αρχαίας Ελλάδας, αρχικά με αρνητικές κωδικοποιήσεις όπως η μαλθακότητα και η απάθεια. Ωστόσο, κατά την Ελληνιστική περίοδο, η σημασία της μεταβλήθηκε και η Τρυφή έγινε σύμβολο που καλλιεργήθηκε από το κράτος και καθόρισε τους πολιτικούς άρχοντες, εννοιολογώντας την αφθονία, τα εξωτικά αγαθά και τη θεία χάρη. Σε μεγαλοπρεπή συμπόσια και επιδείξεις, η παρουσία της υπογράμμιζε τόσο την εξουσία όσο και την εκλεπτυσμένη κουλτούρα.
Το ρήμα “τρυφώ”, που σημαίνει “ζω στην πολυτέλεια”, συνδέθηκε με το γυναικείο φύλο και την αιχμαλωσία του θαυμασμού, αλλά και της κριτικής. Σταδιακά, ο όρος “Τρύφων” απέκτησε βασιλικό χαρακτηρισμό στους Πτολεμαίους, προτού υποστεί παραφθορά.
Στα ρωμαϊκά μωσαϊκά από περιοχές όπως η Αντιόχεια ή η Σινώπη, υπάρχουν παράλληλες απεικονίσεις της Τρυφής. Σημαντική αναπαράσταση έχει βρεθεί στον “Οίκο του Μεθυσμένου Διονύσου” στην Αντιόχεια, όπου η Τρυφή ξαπλώνει μεθυστικά σε ένα μαξιλάρι, κρατώντας ένα πολυτελές δισκοπότηρο και φορώντας στεφάνι από άνθη.
Ανακαλύφθηκε και ένα άλλο μωσαϊκό στην Σινώπη, όπου απεικονίζεται η Τρυφή σε στρογγυλό μοτίβο, ταυτοποιούμενο από την ελληνική επιγραφή.
Η λεπτομέρεια και ο πλούτος της ενδυμασίας του μωσαϊκού της Ευδοκιάδας υποδεικνύει καλλιτεχνικές επιρροές από ακμάζουσες παράκτιες πόλεις όπως η Δάφνη, η Όλβη και η Αντιόχεια.
