Δημήτρης Αβραμόπουλος, βουλευτής Ηλείας της Ν.Δ., πρώην επίτροπος της Κομισιόν και πρώην υπουργός
Η ΝΑΥΣΙΠΛΟΪΑ έχει παραδοσιακά αποδειχθεί θεμελιώδης πυλώνας ισχύος και τάξης στο διεθνές σύστημα.
Σήμερα, σε έναν ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο όπου οι ισορροπίες αμφισβητούνται και νέοι ανταγωνισμοί προκύπτουν, η ασφάλεια στη θάλασσα αποκτά κρίσιμη γεωπολιτική σημασία.
Η Ελλάδα, ως ισχυρή ναυτιλιακή δύναμη και ιστορικός φύλακας της θαλάσσιας δημοκρατίας, βρίσκεται στο επίκεντρο αυτών των αλλαγών.
Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ της ναυσιπλοΐας δεν αφορά πια μόνο την προστασία των θαλάσσιων οδών ή την ανθεκτικότητα των λιμένων.
Αγγίζει πιο βαθιά ζητήματα: την ανθεκτικότητα των διεθνών κανόνων, τα όρια της ισχύος και την αρχιτεκτονική της παγκόσμιας σταθερότητας.
Σε μια εποχή όπου οι συνόδοι μετατοπίζονται και οι παραδοσιακές εγγυήσεις ασφάλειας δοκιμάζονται, η θάλασσα επανεμφανίζεται ως πρώτος καθρέφτης των γεωπολιτικών αλλαγών.
ΟΠΩΣ εύστοχα επεσήμανε ο Θεμιστοκλής, η θάλασσα αποτελεί χώρο που ενώνει και χωρίζει, προστατεύει και εκθέτει.
Στην κλασική στρατηγική, η γη συμβόλιζε τη μόνιμη παρουσία, ενώ η θάλασσα την κινητικότητα και τις ευκαιρίες.
Οι ισχυρές δυνάμεις παραδοσιακά στρέφονταν προς τη θάλασσα για να επεκτείνουν την επιρροή τους και να καθορίσουν τους όρους συμμετοχής άλλων δυνάμεων στο διεθνές παιχνίδι.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑΙΚΗ Συμμαχία έως την Pax Maritima της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, το μήνυμα διατηρεί τη διαχρονικότητά του: η ναυτική υπεροχή δεν συνιστά επιβολή ελέγχου, αλλά συντονισμό της ελεύθερης πρόσβασης.
Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, κυριάρχησε η πεποίθηση ότι οι θαλάσσιοι χώροι είχαν διασφαλιστεί. Ωστόσο, σήμερα αυτή η πεποίθηση έχει εξαφανιστεί. Η θάλασσα αναδεικνύεται και πάλι ως πεδίο ανταγωνισμού για την κυριαρχία, τη νομιμότητα και την επιρροή.
Η ΕΛΛΑΔΑ προσεγγίζει αυτή την πρόκληση με ουσιαστική και διαρκή σχέση με τη θάλασσα. Είναι κομμάτι της ταυτότητάς μας: Είμαστε ναυτικές, εμπορικές και πνευματικές ψυχές που κατανοούμε ότι η διεθνής αλληλεπίδραση ενδυναμώνει την εθνική μας ταυτότητα.
Ο ελληνικός εμπορικός στόλος, ο μεγαλύτερος παγκοσμίως σε χωρητικότητα, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη μεταφορά ενέργειας, αγαθών και τροφών, προσφέροντας γεωπολιτική δύναμη στην Ελλάδα, ειδικά καθώς ο παγκόσμιος εφοδιασμός προσαρμόζεται στις νέες ανάγκες ανθεκτικότητας.
Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ μας στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα καθιστά την Ελλάδα βασικό κόμβο ασφάλειας και σταθερότητας. Ωστόσο, η στρατηγική ισορροπία στην περιοχή απειλείται.
ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ρυθμιστικό πλαίσιο της μεταπολεμικής περιόδου, κυρίως μέσω της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), αντιμετωπίζει προκλήσεις. Μονομερείς διεκδικήσεις και στρατιωτικοποίηση αμφισβητούμενων περιοχών αποκαλύπτουν μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα όπου το διεθνές δίκαιο κινδυνεύει να αντικατασταθεί από την ισχύ.
ΕΝΑΝΤΙ σε αυτές τις προκλήσεις, η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στις αρχές του Δικαίου. Οραματίζεται μια λύση χωρίς κλιμάκωση ή επιβολή, απορρίπτοντας την αντικατάσταση της νομιμότητας με την αβεβαιότητα.
Η ιστορία δείχνει ότι η αβεβαιότητα στη θάλασσα μπορεί να σηματοδοτήσει την κατάρρευση της ειρήνης. Σε αυτό το νέο τοπίο, η έννοια των διαπεριφερειακών δρομολογίων αποκτά κεντρική γεωπολιτική σημασία.
Ο ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC) αντιπροσωπεύει στρατηγική σκέψη που υπερβαίνει τη λογική της απλής εμπορικής σχέσης.
Στο τέλος αυτού του διαδρόμου, η Ελλάδα δεν είναι απλώς παρατηρητής, αλλά σταθερός πυλώνας συνδεσιμότητας, διακυβέρνησης και πολιτικών ευκαιριών.
ΤΑ ΛΙΜΑΝΙΑ και τα δίκτυά μας είναι κρίσιμες υποδομές, όμως χωρίς στρατηγική διαχείριση και καθαρούς κανόνες, ακόμη και οι πιο εντυπωσιακές υποδομές παραμένουν ευάλωτες.
Το μήνυμα είναι σαφές: η ναυσιπλοΐα αφορά και την κίνηση αγαθών, αλλά και τη στρατηγική διαχείριση ισχύος.
Η ΜΕΣΗ Ανατολή αναδεικνύει την αστάθεια που απειλεί την ελευθερία ναυσιπλοΐας, με πολιτικές διαστάσεις που αξιοποιούνται για στρατηγική πίεση.
Η διεθνής κοινότητα πρέπει να απορρίψει την κανονικοποίηση αυτής της κατάστασης.
Η θαλάσσια ασφάλεια πρέπει να επαναστατηθεί ως παγκόσμιο δημόσιο αγαθό, ενισχυμένο από κοινές αξίες.
ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ αυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο.
Παρά την εστίαση στον Ινδο-Ειρηνικό, η στρατηγική τους παρουσία στη Μεσόγειο είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της τάξης.
Η ενίσχυση της στρατηγικής σχέσης Ελλάδας – ΗΠΑ επιβεβαιώνει αυτή την πραγματικότητα: η Ελλάδα έχει γίνει στήλη βασικής σημασίας στη ναυτική στρατηγική των ΗΠΑ στην περιοχή.
Η Ευρώπη, με τη σειρά της, καλείται να προσαρμόσει τη στρατηγική της στη νέα πραγματικότητα.
Οι θαλάσσιες απειλές πλέον δεν είναι θεωρητικές, αλλά άμεσες και υβριδικές.
ΤΟ ΝΑΤΟ πρέπει να εξελιχθεί ώστε να προλαμβάνει τη θαλάσσια αστάθεια, προσφέροντας προστασία όχι μόνο σε εδάφη αλλά και σε θαλάσσιες περιοχές.
Το Αιγαίο Πέλαγος παραμένει ζωτικής σημασίας, με την Ελλάδα να υποστηρίζει τον διάλογο και τη νομιμότητα, χωρίς να αναγνωρίζει την παραχώρηση κυριαρχίας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ, η επιλογή είναι σαφής: πρέπει να διατηρήσουμε τη θάλασσα ως χώρο ειρήνης και σταθερότητας ή να υποκύψουμε στις δυνάμεις που επιδιώκουν τον κατακερματισμό.
Η απάντηση απαιτεί στρατηγική αποφασιστικότητα και συλλογική δράση, όχι ρητορικές διακηρύξεις.
Η ΕΛΛΑΔΑ είναι έτοιμη να αναλάβει τον ρόλο της για μια θάλασσα που θα είναι κοιτίδα ειρηνικής συνύπαρξης και ευημερίας.
