Η δραματική και μυστηριώδης διαδικασία μιας παπικής εκλογής μπορεί να έχει τη δική της κινηματογραφική αξία, αλλά συγκριτικά με προηγούμενους αιώνες, η τρέχουσα διαδικασία έφτασε σε μέτριο επίπεδο, καθώς οι πολιτικές μηχανορραφίες και οι προφανείς δωροδοκίες ήταν πιο διαδεδομένες.
Το κονκλάβιο που ξεκινά την Τετάρτη για την εκλογή του διαδόχου του εκλιπόντος Πάπα Φραγκίσκου αναμένεται να διαρκέσει από δύο έως πέντε ημέρες, όπως συμβαίνει συνήθως.
Το πιο βραχύ κονκλάβιο, το 1503, διήρκεσε μόλις μερικές ώρες, ενώ το μακρύτερο, το 1286.
Τι συνέβη τότε;
Οι καρδινάλιοι ήταν σε έντονη διαμάχη για τον επόμενο Πάπα. Οι Ιταλοί ήθελαν Ιταλό, οι Γάλλοι προτιμούσαν Γάλλο. Η διαμάχη διήρκεσε σχεδόν τρία χρόνια χωρίς υποχωρήσεις.
Για να λύσουν το αδιέξοδο, οι ντόπιοι κλείδωσαν τους καρδινάλιους σε μια αίθουσα ενός παπικού παλατιού, περιορίζοντας τη διατροφή τους σε ψωμί και νερό και κλείνοντας τα παράθυρα με τούβλα.
Αφαίρεσαν ακόμη και τη στέγη – δήθεν για άμεση πρόσβαση στο Άγιο Πνεύμα, στην πραγματικότητα όμως για να τους εκθέσουν στα στοιχεία της φύσης.
Εκείνο το κονκλάβιο στη Βιτέρμπο, κοντά στη Ρώμη, ξεκίνησε το 1268 και ήταν το μεγαλύτερο στην ιστορία.
«Cum clave», δηλαδή στα λατινικά «με κλειδί»
Ο παρατεταμένος εγκλεισμός έδωσε μια σύγχρονη ονομασία στις παπικές εκλογές: cum clave, που σημαίνει «με κλειδί».
Ο νικητής, Πάπας Γρηγόριος Χ, προσπάθησε να αποτρέψει την επανάληψη αυτού του φαινομένου, εισάγοντας βασικούς κανόνες που εξακολουθούν να ισχύουν, όπως η αυστηρή απομόνωση, οι καθημερινές ψηφοφορίες και κάποιου βαθμού ταλαιπωρία.
Απαραίτητη η εκλογή για την εκκλησία
Όσα συνέβαιναν κατά τη διάρκεια της απομόνωσης σπάνια παρέμεναν μυστικά για τους κοσμικούς ηγέτες της Ευρώπης, οι οποίοι θεωρούσαν την εκλογή του Πάπα πολύ σημαντική για να την αφήσουν αποκλειστικά στην εκκλησία.
Όταν οι καρδινάλιοι συναντήθηκαν το 1549, ένας απεσταλμένος του αυτοκράτορα Καρόλου Ε’ τους ενημέρωσε ότι ο ισχυρότερος άνδρας της Ευρώπης θα γνωρίζει ακόμα και λεπτομέρειες όπως το πότε ουρούν, όπως αναφέρει ο Αμερικανός ιστορικός Φρέντερικ Τζ. Μπάουμγκαρτνερ στο βιβλίο του «Behind Locked Doors: A History of the Papal Elections».
Πολλά από τα τελετουργικά στα κονκλάβια είναι σχετικά πρόσφατα. Η Καπέλα Σιξτίνα έγινε ο τόπος διεξαγωγής των παπικών εκλογών το 1878. Το έθιμο της χρήσης μαύρου καπνού για να υποδηλώνει αποτυχημένη ψηφοφορία και λευκού για την εκλογή νέου πάπα δεν υπήρχε πριν από τότε.
«Ένας παράξενος μαγνήτης μύθων»
«Το κονκλάβιο προσελκύει μύθους. Συχνά θεωρείται θεσμός όπου συμβαίνουν μυστηριώδη γεγονότα και περίεργες τελετές καθώς οι καρδινάλιοι προσπαθούν να ανακαλύψουν τις βουλές του Αγίου Πνεύματος», δήλωσε ο Αλμπέρτο Μελλόνι, ιστορικός και συγγραφέας του νέου βιβλίου «Το κονκλάβιο και η εκλογή του Πάπα».
«Τίποτα από αυτά δεν ισχύει.
Το κονκλάβιο είναι μια πρακτική απάντηση σε μια πρακτική ανάγκη», δηλαδή να διασφαλιστεί η γρήγορη και ομαλή μετάβαση μεταξύ των Παπών, δήλωσε ο Μελόνι.
Το αρχαίο σύστημα εκλογής
Στον πρώιμο χριστιανισμό, η επιλογή του επισκόπου της Ρώμης ήταν μια διαδικασία που περιλάμβανε τον τοπικό κλήρο και ισχυρούς επώνυμους, με στόχο τη λαϊκή αποδοχή.
Οι καρδινάλιοι δεν υπήρχαν καν μέχρι τον 11ο αιώνα και αρχικά αριθμούσαν μόλις 12, όπως και οι Απόστολοι. Ο αριθμός τους αυξήθηκε σταδιακά, και φέτος στο κονκλάβιο θα συμμετέχουν 133 καρδινάλιοι, αριθμός ρεκόρ.
Για να ανακηρυχθεί Πάπας, απαιτείται η ψήφος των δύο τρίτων των καρδινάλιων, κανόνας που ισχύει από τον 12ο αιώνα.
Γενικές ελλείψεις άνεσης
Το πρώτο κονκλάβιο στην Καπέλα Σιξτίνα έγινε το 1492. Από τότε, οι καρδινάλιοι μοιράζονταν τα υπνοδωμάτιά τους στο διαμέρισμα του Αλεξάνδρου ΣΤ’.
Η διαμονή τους δεν ήταν άνετη.
Έξι καρδινάλιοι μοιράζονταν ένα δωμάτιο με αυτοσχέδια διαχωριστικά για ιδιωτικότητα. Τα μπάνια ήταν ελάχιστα και υπήρχε μόνο μια ξύλινη τουαλέτα δίπλα στις κλίνες τους.
Ο Πολωνός Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ διέταξε την κατασκευή ενός ξενώνα. Το Domus Sanctae Marthae, γνωστό ως Σπίτι της Αγίας Μάρθας, είναι το μέρος όπου υποτίθεται ότι διαμένουν όλοι οι καρδινάλιοι που ψηφίζουν κατά τη διάρκεια των κονκλαβίων.
Υπάρχει ένα πρόβλημα: Ο Πάπας Φραγκίσκος διόρισε τόσους πολλούς καρδινάλιοι που δεν υπάρχουν αρκετά υπνοδωμάτια. Αυτή τη βδομάδα, περίπου δώδεκα από αυτούς θα κοιμηθούν σε ένα κοντινό κτίριο.
naftemporiki.gr
