Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δημοσίευσε επεξηγηματικές ερωτήσεις και απαντήσεις προκειμένου να διευκρινίσει το τοπίο μετά την νομοθετική ρύθμιση που κατέθεσε χθες για την προσαρμογή των πολεοδομικών κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ν. 4067/2012) σύμφωνα με τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 146–149/2025).
Σύμφωνα με το υπουργείο, «η νέα ρύθμιση εξασφαλίζει τη συνέχιση των εργασιών σε έργα που είχαν ξεκινήσει νόμιμα έως τις 11 Δεκεμβρίου 2024, ενισχύει την ασφάλεια των οικοδομικών αδειών, προσδιορίζει δίκαιες διαδικασίες αναθεώρησης και εισάγει τον μηχανισμό του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου ως εργαλείο αντιστάθμισης και βιώσιμης αναβάθμισης του οικιστικού περιβάλλοντος».
Ποιος είναι ο κύριος στόχος της νέας ρύθμισης του ΥΠΕΝ;
«Μετά τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (146-149/2025) που έκριναν την οριζόντια εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ ως αντισυνταγματική, έχει δημιουργηθεί αβεβαιότητα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων και τους επενδυτές, με αρνητικές συνέπειες στην οικοδομική δραστηριότητα. Σεβόμενοι τις σχετικές αποφάσεις, οι αντισυνταγματικές διατάξεις του ΝΟΚ καταργούνται και τα κίνητρα ενσωματώνονται στον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Έτσι, το ΥΠΕΝ αποτρέπει τη στασιμότητα και τις καθυστερήσεις σε κατασκευές που χρειάζονται οι πολίτες και η χώρα, προστατεύοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον και αποκαθιστώντας την ασφάλεια δικαίου.
Ποιους αφορά η ρύθμιση;
Η ρύθμιση επηρεάζει όλους τους κατόχους οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν με βάση τον ΝΟΚ και κάνουν χρήση των εν λόγω κινήτρων. Αφορά επίσης αγοραστές, επενδυτές, κατασκευαστές και τις Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) που είναι υπεύθυνες για την έκδοση και αναθεώρηση των αδειών.
Τι ισχύει για τις νέες άδειες;
Στο εξής, τα πολεοδομικά κίνητρα του ΝΟΚ δεν θα εφαρμόζονται οριζόντια, καθώς το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι αυτά πρέπει να εντάσσονται προσαρμοσμένα στον πολεοδομικό σχεδιασμό κάθε περιοχής.
Τι σημαίνει η ένταξη των κινήτρων στον πολεοδομικό σχεδιασμό;
Το Υπουργείο εκπονεί το πρόγραμμα πολεοδομικών μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», με τοπικά και ειδικά πολεοδομικά σχέδια για το 80% της χώρας. Αυτά επιτρέπουν στους μελετητές να ορίσουν ειδικές ζώνες κινήτρων, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως τη θέση, την οικιστική ανάπτυξη και την περιβαλλοντική φέρουσα ικανότητα.
Ποιοι διατηρούν το δικαίωμα δόμησης με κίνητρα του ΝΟΚ;
Όσοι έχουν οικοδομική άδεια που περιλαμβάνει κίνητρα και έχουν ξεκινήσει οικοδομικές εργασίες έως τις 11 Δεκεμβρίου 2024, μπορούν να προχωρήσουν στην υλοποίηση της άδειας χωρίς επιβάρυνση. Επίσης, έχουν τη δυνατότητα αναθεώρησης της άδειας χωρίς οικονομικά βάρη.
Τι γίνεται με εκείνους που δεν έχουν ξεκινήσει οικοδομικές εργασίες έως την προθεσμία;
Το δικαίωμα δόμησης δεν χάνεται, αλλά για να ξεκινήσουν εργασίες, απαιτείται αναθεώρηση της άδειας για να απομακρυνθούν τα κίνητρα.
Θα πληρώσουν για την αναθεώρηση;
Δεν απαιτείται καμία επιπλέον οικονομική επιβάρυνση για αναθεωρήσεις. Αυτές διεξάγονται δωρεάν και κατά προτεραιότητα από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Δόμησης.
Πώς διασφαλίζεται η χρηματοδότηση για άδειες που δεν έχουν ξεκινήσει;
Στις περιπτώσεις αυτές, εισάγεται περιβαλλοντικό ισοδύναμο για τη διατήρηση της αξιοπιστίας της χώρας και την υλοποίηση των έργων, το οποίο απαιτεί την πληρωμή ενός τέλους και στοχευμένες παρεμβάσεις στον Δήμο όπου κατασκευάζεται το έργο.
Τι είναι το Ειδικό Σχέδιο Περιβαλλοντικού Ισοδύναμου;
Το ΕΣΠΙΑΠ είναι μια μελέτη από το ΥΠΕΝ που καθορίζει τα μέτρα του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου. Παρέχει νομική προστασία για τη χρήση κινήτρων και περιλαμβάνει προτάσεις για παρεμβάσεις αναβάθμισης του Δήμου.
Ποιες είναι οι προτεινόμενες παρεμβάσεις;
- Δημιουργία χώρων πρασίνου και κοινών χώρων.
- Αναπλάσεις περιοχών υψηλής δόμησης.
- Αστικές υποδομές και αναβαθμίσεις.
- Κατεδάφιση αυθαίρετων ή επικίνδυνων κτισμάτων.
- Ενίσχυση των διατηρητέων κτιρίων.
- Καθαρισμός και οριοθέτηση ρεμάτων.
Πώς αντιμετωπίζονται άδειες με ακυρωμένες διαδικασίες;
Σ’ αυτή την περίπτωση, το περιβαλλοντικό ισοδύναμο εφαρμόζεται και οι άδειες διατηρούνται, με στόχο την αποτροπή εγκαταλελειμμένων κτισμάτων, διασφαλίζοντας τη δημόσια υγεία.
Υπάρχουν κατηγορίες αδειών που εξαιρούνται;
Ναι, οι άδειες που εντάσσονται σε αναπτυξιακά χωρικά σχέδια και οι άδειες διατηρητέων κτιρίων εξαιρούνται, καθώς διαθέτουν ειδική επιστημονική τεκμηρίωση.
Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα:
→ Νομοθεσία: Επανεκκίνηση με προϋποθέσεις για την οικοδόμηση.
