Η έννοια της «κοινωνικής σιωπής» έχει προταθεί από διανοουμένους και υποδηλώνει ότι «το οποίο δεν συζητάμε έχει μεγαλύτερη σημασία από ό,τι κάνουμε». Αυτή τη στιγμή, καθώς τα γεωπολιτικά συμβάντα εντείνονται και οι ανησυχητικές οικονομικές ενδείξεις αυξάνονται, αυτή η «σιωπή» επηρεάζει τις αγορές και είναι ανησυχητική.
Την περασμένη εβδομάδα, η Παγκόσμια Τράπεζα υποβάθμισε τις εκτιμήσεις της για την παγκόσμια ανάπτυξη στο 2,3% και για τις ΗΠΑ στο 1,4%, προειδοποιώντας ότι εάν λήξει η 90ήμερη αναστολή δασμών που επιβλήθηκαν από τον Τραμπ στις 31 Ιουλίου, θα μπορούσαμε να δούμε «παγκόσμιο οικονομικό κλονισμό το δεύτερο εξάμηνο του έτους».
Αυτή την εβδομάδα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ επίσης μείωσε σημαντικά τις προβλέψεις ανάπτυξης για τις Ηνωμένες Πολιτείες και αύξησε τις εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό.
Ωστόσο, οι αμερικανικές χρηματιστηριακές αγορές, παρά αυτή την κατάσταση, κατέγραψαν αύξηση τις τελευταίες εβδομάδες, ανακτώντας έδαφος από την απότομη πτώση μετά την ανακοίνωση των δασμών και βρίσκονται κοντά σε ιστορικά υψηλά.
Ενώ οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων, στο 4,4%, είναι σχεδόν 1% υψηλότερες από τα επίπεδα του προηγούμενου φθινοπώρου, έχουν πρόσφατα σταθεροποιηθεί, παρά τις επιδείνωση των δημοσιονομικών επιδόσεων των ΗΠΑ.
«Η μεγάλη “σιωπή” της αγοράς απέναντι στις αρνητικές εξελίξεις αυτή τη στιγμή δεν εκφράζει κλιμακούμενο κίνδυνο, αλλά τη φαινομενική απουσία πανικού στους επενδυτές μέχρι τώρα»
Τι υπάρχει πίσω από αυτό;
Το “Trump Always Chickens Out”…
Σύμφωνα με την Τετ, μια εξήγηση μπορεί να βρίσκεται σε αυτό που ο δημοσιογράφος Ρόμπερτ Άρμστονγκ αποκάλεσε «φαινόμενο Taco» (ακρωνύμιο για το “Trump Always Chickens Out”), δηλαδή την υπόθεση ότι ο Τραμπ πάντα υποχωρεί από τις απειλές του.
…και η χρονοκαθυστέρηση
«Μια άλλη εξήγηση είναι το πρόβλημα που αρχίζει με το γράμμα “Τ”: χρονικές καθυστερήσεις», υποστηρίζει η Τετ.
Η δανική κεντρική τράπεζα, για παράδειγμα, μελέτησε πρόσφατα πώς αντέδρασαν οι αγορές σε εμπορικές κρίσεις από το 1990. Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αβεβαιότητα της εμπορικής πολιτικής έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στη οικονομική δραστηριότητα… οι επιπτώσεις χρειάζεται έως και ένα έτος για να εκδηλωθούν.
Ομοίως, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι αντιμετωπίζουμε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις της αβεβαιότητας τόσο στις επενδύσεις όσο και στην παραγωγή.
Ο μεγαλύτερος αντίκτυπος στις επενδύσεις αναμένεται το 2026, με πτώση 2% στο ρυθμό των επενδυτικών δαπανών στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία το επόμενο έτος.
Τώρα απελαύνει, οι επιπτώσεις σε μερικά χρόνια
Σε άλλη περίπτωση, οι απειλές του Τραμπ για απελάσεις παράνομων μεταναστών μπορεί να πλήξουν την αμερικανική οικονομία.
Ωστόσο, ενώ οι επιδρομές της Υπηρεσίας Μετανάστευσης και Τελωνείων κυριαρχούν στην επικαιρότητα, ο πραγματικός οικονομικός αντίκτυπος θα γίνει αισθητός σε μερικά χρόνια.
Για παράδειγμα, το Peterson Institute εκτιμά ότι εάν απελαθούν 1,3 εκατομμύρια μετανάστες, αυτό θα μειώσει το ΑΕΠ κατά «μόλις» 0,2% φέτος — αλλά κατά 1,2% το 2028. Αυτό αναδεικνύει το πρόβλημα της χρονοκαθυστέρησης.
Η κόπωση
Μια τρίτη πιθανή εξήγηση για την απουσία πανικού είναι η κόπωση από συνεχείς κρίσεις.
Οι επενδυτές έχουν προσαρμοστεί στην πληθώρα των σοκ και αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο χωρίς πανικό ή, στην χειρότερη περίπτωση, είναι τόσο αποκομμένοι που δεν μπορούν να αντιδράσουν.
Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει κάποιο μεμονωμένο σοκ που να είναι αρκετά ισχυρό για να προκαλέσει κατάρρευση της αγοράς.
Αν η τιμή του πετρελαίου ανέβαινε πάνω από 100 δολάρια το βαρέλι λόγω επιδείνωσης της κατάστασης στη Μέση Ανατολή, αυτό θα ήταν σίγουρα επώδυνο.
Ωστόσο, μέχρι τώρα οι τιμές του πετρελαίου κυμαίνονται περίπου στα 75 δολάρια το βαρέλι. Οι επενδυτές σήμερα αντιμετωπίζουν έναν επικείμενο κίνδυνο και όχι μια άμεση καταστροφή.
«Μεταστατικός καρκίνος» και όχι «έμφραγμα»
Χρησιμοποιώντας μια άλλη αναλογία, οι αγορές δεν βιώνουν μια «καρδιακή προσβολή» (όπως το 2020 με την πανδημία), αλλά έναν οικονομικό καρκίνο που εξαπλώνεται, με τη μορφή αβεβαιότητας.
Οι βραχύχρονες εκρήξεις μεταβλητότητας στις αγορές — όπως μετριέται από τον δείκτη VIX — ακολουθούνται από πτώση.
Αυτό εξηγεί γιατί τα μηνύματα από διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων δεν είναι ομοιόμορφα.
Και επιστρέφουμε στο ζήτημα της σιωπής. Καθώς οι επενδυτές προσπαθούν να εξετάσουν τους ασαφείς κινδύνους, πολλοί έχουν έντονες αμφιβολίες. Αυτό σημαίνει ότι οι αγορές μετοχών θα μπορούσαν να καταρρεύσουν, αλλά κανείς δεν γνωρίζει πότε (ή αν) αυτό θα συμβεί. Πραγματικά, μερικές φορές η σιωπή φωνάζει πιο δυνατά.
