Η πρώην στενή σχέση του Ισραηλινού πρωθυπουργού με τον Αμερικανό πρόεδρο φαίνεται να καταρρέει θεαματικά.
Ο Ντόναλντ Τραμπ αγνοεί τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, δεν περιλαμβάνει το Ισραήλ στην περιοδεία του στη Μέση Ανατολή, συνομιλεί απευθείας με τη Χαμάς και το Ιράν, και πιέζει για κατάπαυση του πυρός χωρίς τη συναίνεση της Ιερουσαλήμ. Πώς φτάσαμε σε αυτήν την κατάσταση;
Σε λίγους μήνες, ο Νετανιάχου πέρασε από ενθουσιώδη υποδοχή στον Λευκό Οίκο σε σιωπηλή απομόνωση. Στην πρώτη του περιοδεία στη Μέση Ανατολή από τότε που άρχισε τη δεύτερη θητεία του, ο Αμερικανός πρόεδρος θα επισκεφθεί τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – αλλά όχι το Ισραήλ.
Καμία λευκή επιταγή
Για πολλούς αναλυτές, η απουσία της Ιερουσαλήμ από το πρόγραμμα δεν είναι απλή διπλωματική λεπτομέρεια. Είναι η πιο ηχηρή ένδειξη ότι ο Τραμπ έχει αποφασίσει να εγκαταλείψει την πολιτική των λευκών επιταγών προς το Ισραήλ. Αυτό συμβαίνει τη στιγμή που το Τελ Αβίβ εντείνει τη στρατιωτική επίθεση στη Γάζα, αγνοώντας τις διεθνείς εκκλήσεις για εκεχειρία.
Το μήνυμα είναι σαφές: χωρίς αποτελέσματα, δεν θα υπάρξει επίσκεψη στο Ισραήλ. «Θα πάμε κάποια στιγμή, αλλά όχι τώρα», είπε ο Τραμπ, εξηγώντας πως δεν έχει καμία «νίκη» να επιδείξει – ούτε κατάπαυση πυρός, ούτε ανθρωπιστική βοήθεια, ούτε νέα συμφωνία. Και όλα αυτά διαπραγματεύεται χωρίς τη συμμετοχή του Ισραήλ.
Η απελευθέρωση του Αμερικανοϊσραηλινού στρατιώτη Ίνταν Αλεξάντερ από τη Χαμάς, χωρίς αντάλλαγμα και χωρίς την εμπλοκή της ισραηλινής κυβέρνησης, ήταν το μεγαλύτερο πλήγμα. Αρχικά ο Νετανιάχου προσπάθησε να καρπωθεί την επιτυχία, αλλά αργότερα παραδέχθηκε ότι οφείλεται και στην αμερικανική διπλωματία, που την είχε διαπραγματευθεί η ομάδα του Τραμπ.
«Το Ισραήλ παρατείνει τον πόλεμο»
Το Ισραήλ φαίνεται περισσότερο παρατηρητής παρά συμμετοχής. Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε: «Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ δεν συμφωνούν. Εμείς θέλουμε να τελειώσει ο πόλεμος και να επιστρέψουν οι όμηροι. Το Ισραήλ τον παρατείνει».
Ταυτόχρονα, ο Τραμπ δείχνει ανοικτός σε νέα συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο περιορισμένου εμπλουτισμού ουρανίου για ειρηνικούς σκοπούς – μια κόκκινη γραμμή για το Ισραήλ.
Ο σύμβουλος του Νετανιάχου, Ρον Ντέρμερ, προσπάθησε να εξασφαλίσει δεσμεύσεις από τον Λευκό Οίκο, αλλά χωρίς επιτυχία.
Ακόμα και για τους Χούθι στην Υεμένη, ο Τραμπ έκλεισε συμφωνία για κατάπαυση πυρός, παρακάμπτοντας το Ισραήλ, αν και οι Χούθι μόλις είχαν πλήξει το αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν.
Ο Τραμπ προχωρά όπου υπάρχει όφελος
Αυτό που παλιά παρουσιαζόταν ως «ειδική σχέση» φαίνεται τώρα ως μονόλογος. Σύμφωνα με τον πρώην διπλωμάτη Άλον Πίνκας, «ο Τραμπ δεν είναι αντίπαλος του Ισραήλ – απλώς δεν ενδιαφέρεται». Δεν πρόκειται να κινητοποιηθεί αν δεν υπάρχει όφελος, πολιτικό ή οικονομικό, για τον ίδιο. Αυτή τη στιγμή, οι Σαουδάραβες, τα Εμιράτα και το Κατάρ προσφέρουν περισσότερα σε χρήματα και πόρους από τον Νετανιάχου.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η ρήξη μπορεί να αποκατασταθεί. Ο Νετανιάχου γνωρίζει ότι δεν μπορεί να συγκρουστεί ανοιχτά με έναν πρόεδρο που αγαπά το ισραηλινό κοινό. Αλλά όσο η Ουάσιγκτον κινείται αυτοδύναμα και οι συμφωνίες υπογράφονται πίσω από την πλάτη του Ισραήλ, το ερώτημα γίνεται δίλημμα:
Θα ρισκάρει ο Νετανιάχου τη συνοχή της κυβέρνησής του για να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ; Ή θα επιμείνει στη διεθνή απομόνωση, κρατώντας τη γραμμή της σύγκρουσης;
Αυτή τη στιγμή, ο Τραμπ προχωρά μπροστά, με τον Νετανιάχου να παρακολουθεί από πίσω.
Διαβάστε επιπλέον:
♦ Τι αναζητά ο Τραμπ σε Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Κατάρ – Ποιες είναι οι απαιτήσεις των πλούσιων βασιλείων
