Το ΥΠΑΑΤ δημοσιοποίησε μια σειρά ερωτήσεων και απαντήσεων μέσω non paper, για να διευκρινίσει τη νέα απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με αγροτικές ενισχύσεις που επηρεάζουν 17 Κράτη-Mέλη. Η Ελλάδα θα κληθεί να πληρώσει πρόστιμο ύψους 415.051.036,74 ευρώ στην ΕΕ λόγω συστηματικής κακοδιοίκησης των ενισχύσεων από το 2016 έως το 2023.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «οι έλεγχοι που οδήγησαν σε κυρώσεις εκτείνονται από το 2009 έως το 2023, και οι ειδικότεροι από το 2016 έως το 2023. Αυτό σημαίνει ότι οι ευθύνες δεν μπορούν να αποδοθούν σε μία μόνο κυβέρνηση ή χρονική περίοδο».
Το ΥΠΑΑΤ διευκρινίζει ότι:
1. Πρόκειται για διοικητικά ζητήματα, όχι για απάτες παραγωγών
Το εν λόγω ποσό αφορά διοικητικά πρόστιμα που επιβλήθηκαν λόγω ελλιπούς εφαρμογής των ευρωπαϊκών κανονισμών για τις κοινοτικές ενισχύσεις και δεν σχετίζεται με απάτες από τους παραγωγούς. Αντίθετα, συνδέεται με διοικητικές αδυναμίες, όπως η έλλειψη μηχανισμών και προσωπικού από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και το ελληνικό κράτος (π.χ. έλλειψη κτηματολογίου).
2. Υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ διοικητικών προστίμων και δόλιων πράξεων
Η Ε.Ε. χωρίζει τις δημοσιονομικές διορθώσεις από τις δόλιες πράξεις, κάτι που ακολουθεί και η ελληνική διοίκηση. Στην περίπτωση των διορθώσεων, επιστρέφονται ποσά μέσω μηχανισμών διόρθωσης, ενώ στην περίπτωση απάτης, τα ποσά ανακτώνται μετά από ποινικές διαδικασίες.
3. Οι διορθώσεις δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που αναλαμβάνει διορθώσεις. Στην ίδια απόφαση της Ε.Ε. περιλαμβάνονται 17 κράτη μέλη, γεγονός που υποδηλώνει ότι πρόκειται για συνήθη διαδικασία δημοσιονομικής εποπτείας και όχι για ελληνικό φαινόμενο. Αυτό δεν αναιρεί την ανάγκη για διορθώσεις και για τον λόγο αυτό ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι υπό επιτήρηση του ΥΠΑΑΤ προκειμένου να αναδιοργανωθεί.
4. Διορθώσεις σε δύο πολιτικές περιόδους
Οι διορθώσεις συνδέονται με δύο διαφορετικές περιόδους πολιτικής. Οι παραβάσεις αφορούν:
* Περίοδο πριν από τις εκλογές του 2019: Εφαρμόστηκαν διαδικασίες που αποδείχτηκαν ανεπαρκείς.
* Περίοδο από το 2020 έως σήμερα: Εξαιτίας θεσμικών αδυναμιών, συνεχίστηκε η ίδια διαδικασία για να αποφευχθεί η διακοπή ενισχύσεων, με αποτέλεσμα οι παρεμβάσεις βελτίωσης να κριθούν ανεπαρκείς.
5. Σχέδιο Δράσης από 11/9/2024 για ευρωπαϊκή συμμόρφωση
Για πρώτη φορά έχει εγκριθεί ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης με 45 παρεμβάσεις για την αναδιοργάνωση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Αυτό θα διασφαλίσει τη συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς κανόνες και διαφάνεια.
6. Υπαγωγή του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ για μεγαλύτερη διαφάνεια
Η απόφαση να ενταχθεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ υπό την εποπτεία της ΑΑΔΕ στοχεύει στην ενίσχυση της διαφάνειας και λογοδοσίας στη διαχείριση των κοινοτικών ενισχύσεων.
7. Στόχος: Ανάκτηση της αξιοπιστίας και εμπιστοσύνη των παραγωγών
Σημαντικός στόχος παραμένει η αποκατάσταση της αξιοπιστίας του ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε να λειτουργεί ως δίκαιος μηχανισμός για όλους τους παραγωγούς. Η εμπιστοσύνη του αγροτικού κόσμου είναι κρίσιμη και μπορεί να διασφαλιστεί μόνο με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα.
Τέλος, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επαναλαμβάνει ότι “το πρόστιμο των 415 εκατ. ευρώ δεν σχετίζεται με απάτη αλλά με διοικητικές αστοχίες. Αφορά 17 χώρες και αποδεικνύει συστημικά προβλήματα”. Το Σχέδιο Δράσης από το 2024, η υπαγωγή στην ΑΑΔΕ και η αναβάθμιση υποδομών του ΟΠΕΚΕΠΕ δείχνουν τη βούληση της κυβέρνησης για αλλαγές που θα διασφαλίσουν έναν σύγχρονο και αξιόπιστο οργανισμό.
Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ διαχειρίζεται την κρίση με θεσμικό και μεθοδικό τρόπο, εστιάζει στη διαφάνεια και αναγνωρίζει τις παρατηρήσεις των ευρωπαϊκών αρχών, ενώ προχωρά σε απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να διασφαλιστεί η σωστή λειτουργία του Οργανισμού.
