Ένα μνημείο του σοβιετικού δικτάτορα Ιωσήφ Στάλιν στο μετρό της Μόσχας έχει προκαλέσει έντονες αντιπαραθέσεις, με κάποιους Ρώσους να το βλέπουν ως ιστορικό φόρο τιμής, ενώ άλλοι θεωρούν ότι είναι ακατάλληλο να τιμάται η μνήμη ενός ατόμου υπεύθυνου για τόσα δεινά.
Το γλυπτό πραγματικού μεγέθους που εδράζεται στο σταθμό Taganskaya του μετρό απεικονίζει τον Στάλιν στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, περιτριγυρισμένο από θαυμαστές Σοβιετικούς πολίτες, και είναι πιστή αναπαράσταση ενός μνημείου που εμφανίστηκε το 1950, τρία χρόνια πριν τον θάνατο του Στάλιν.
Σύμφωνα με το μετρό της Μόσχας, το αρχικό μνημείο είχε «χαθεί» το 1966 κατά τη διάρκεια ανακαίνισης του σταθμού Taganskaya.
Κατά τη διάρκεια της εποχής του «Μεγάλου Τρόμου» (1937-38), περίπου 700.000 άνθρωποι εκτελέστηκαν, ενώ πολλοί άλλοι φυλακίστηκαν σε Γκουλάγκ, ένα δίκτυο στρατοπέδων που εκτεινόταν σε ολόκληρη τη Σοβιετική Ένωση.
Το μετρό της Μόσχας ανακοίνωσε ότι η νέα έκδοση του μνημείου, που παρουσιάστηκε στο κοινό στις 15 Μαΐου, αποτελεί ένα από τα «δώρα» προς τους επιβάτες με αφορμή την 90η επέτειο του συστήματος μεταφορών.
Ο αρχικός τίτλος του έργου, «Ευγνωμοσύνη του Λαού προς τον Ηγέτη και τον Διοικητή», αναφερόταν στη συμβολή του Στάλιν στη νίκη της Σοβιετικής Ένωσης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την οποία η Ρωσία γιόρτασε φέτος με μεγαλοπρέπεια.
Διχασμένη γνώμη
«Αυτός ο άνδρας (ο Στάλιν) δημιούργησε πολλά», δήλωσε ο Γιεβγκένι Ιβάνοφ, κάτοικος της Μόσχας, που επισκέφθηκε το νέο μνημείο. «Έχει πραγματοποιήσει πράγματα που πρέπει να αναγνωρίζουμε. Δεν είναι στο χέρι μας να το γκρεμίσουμε».
Ο Κίριλ Φρολοφ, άλλος κάτοικος της πρωτεύουσας, παρατήρησε ότι η εποχή του Στάλιν ήταν αμφίσημη, αν και υποστήριξε ότι οι νίκες του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η εκβιομηχάνιση της χώρας σημαίνουν ότι πρέπει να θυμόμαστε την καριέρα του.
«Αυτός ο άνθρωπος έκανε περισσότερα για τη χώρα μας από οποιονδήποτε άλλο. Γι’ αυτό πιστεύω ότι το (νέο) μνημείο είναι καλό και θα έπρεπε να υπάρχουν περισσότερα», είπε.
Ωστόσο, άλλοι εξέφρασαν τη διαφωνία τους για την αναγνώριση του Στάλιν.
Αντιδράσεις από την αντιπολίτευση
Η φιλελεύθερη παράταξη Yabloko στην Μόσχα εξέδωσε επίσημη διαμαρτυρία κατά της «επιστροφής» ενός μνημείου σε «τύραννο» και ζήτησε από το μετρό να εστιάσει στη μνήμη των θυμάτων του Στάλιν.
«Η επαναφορά των συμβόλων του σταλινισμού είναι προσβολή στην ιστορία και κοροϊδία για τους απογόνους των θυμάτων», δήλωσε η Yabloko.
Αρχικά, άγνωστοι τοποθέτησαν δύο πινακίδες στο μνημείο με αποσπάσματα του Βλαντιμίρ Πούτιν και του Ντμίτρι Μεντβέντεφ που ήταν επικριτικά για τον Στάλιν, οι οποίες όμως αφαιρέθηκαν αργότερα.
Αποσταλινισμός
Ο Νικήτα Χρουστσόφ είχε καταγγείλει τον Στάλιν το 1956 για τις βαρβαρότητές του, και οι εικόνες του Στάλιν απομακρύνονταν συστηματικά στο πλαίσιο εκστρατείας αποσταλινοποίησης. Παρά ταύτα, τον τελευταίο καιρό, ορισμένα μνημεία του Στάλιν έχουν αρχίσει να επανεμφανίζονται, αν και η κληρονομιά του προκαλεί ακόμα διχασμό.
Ο Αλεξάντερ Ζινοβίεφ, ειδικός στη σοβιετική αρχιτεκτονική, υπογράμμισε ότι το νέο μνημείο ενσωματώνει παραλληλισμούς με την τρέχουσα κατάσταση της Ρωσίας, που βρίσκεται σε σύγκρουση με τη Δύση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
«Η αυτοαπομόνωση και η συντηρητική ιδεολογία είναι εμφανείς. Αντί να επικρίνουμε τους ηγέτες μας, προγραμματίζεται η υποστήριξή τους, κάτι που ευθυγραμμίζεται με την εποχή μας», πρόσθεσε.
Πηγή: Reuters
