Η αντίστροφη μέτρηση για το 5ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ξεκινά, με την έναρξή του να είναι προγραμματισμένη για την Πέμπτη 12 Ιουνίου 2025 στο Δημοτικό Γυμναστήριο Μπάσκετ Περιστερίου. Οι εργασίες θα ολοκληρωθούν την Κυριακή 15 Ιουνίου και εντάσσονται σε μια περίοδο αβεβαιότητας για την Κεντροαριστερά, με την πιθανότητα ίδρυσης νέου πολιτικού κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα να επισκιάζει τις υπόλοιπες συζητήσεις.
Το Συνέδριο, το οποίο χαρακτηρίζεται ως το πιο κρίσιμο στην ιστορία του κόμματος, θα διεξαχθεί εν μέσω εσωκομματικών αντιπαραθέσεων, πολιτικής αμφισβήτησης και έντονων διαδικασιών σχετικά με την κατεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και την ηγεσία στον προοδευτικό χώρο.
Η εκδήλωση θα ξεκινήσει με ομιλία του προεδρεύοντα, Σωκράτη Φάμελλου, και στη συνέχεια θα αφιερωθεί στον Μίκη Θεοδωράκη, σημείο αναφοράς ενότητας και ιστορικής συνέχειας.
Πίσω από τους συμβολισμούς, αποκαλύπτεται ένα πολιτικό τοπίο γεμάτο προκλήσεις, διαμάχες και ζυμώσεις που θα καθορίσουν το μέλλον του κόμματος και της Αριστεράς γενικότερα.
Εσωτερικές διαμάχες και στρατηγικά διλήμματα
Ο Σωκράτης Φάμελλος έχει ανακοινώσει την παρουσίαση νέας κυβερνητικής πρότασης, επισημαίνοντας ότι «δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο από τις ηγεσίες των άλλων προοδευτικών κομμάτων». Αυτή η δήλωση αποτυπώνει την επιθυμία της νέας ηγεσίας να επανευρίσκει το ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ως τον κύριο πυλώνα της προοδευτικής παράταξης.
Ωστόσο, το εσωκομματικό περιβάλλον είναι αβέβαιο. Η παραίτηση της Ζωής Καρκούλια από την Πολιτική Γραμματεία αποκάλυψε βαθιές εσωτερικές αντιρρήσεις, ενώ η ομόφωνη επιλογή της Όλγας Γεροβασίλη για την προεδρία του Συνεδρίου δείχνει μια προσπάθεια διατήρησης της ενότητας.
Ταυτόχρονα, οι διαφωνίες σχετικά με την πολιτική ταυτότητα του κόμματος είναι έντονες. Ο Παύλος Πολάκης και μια ομάδα 54 μελών της Κεντρικής Επιτροπής ζητούν ριζοσπαστικές προτάσεις, όπως η κατάργηση μνημονιακών νόμων και η αλλαγή του τρόπου εκλογής ηγεσίας.
Ο Γιάννης Ραγκούσης ζητά, αναφερόμενος στο μέλλον, να επισημανθεί η σημασία της ηθικής αναγέννησης εντός του κόμματος, καθώς δηλώνει: «Αν χάσουμε τη μάχη της ηθικής, δεν έχει νόημα να κερδίζουμε πολιτικές αντιπαραθέσεις». Το ζήτημα δεν είναι μόνο πολιτικό, αλλά αφορά βαθύτερες θεσμικές αξίες.
Η παρουσία του Αλέξη Τσίπρα και οι φήμες για νέο κόμμα
Η συμμετοχή του Αλέξη Τσίπρα στο Συνέδριο επιβεβαιώθηκε από τον Σωκράτη Φάμελλο, με στόχο την αποστολή μηνύματος ενότητας. Ωστόσο, η επιστροφή του πρώην πρωθυπουργού συνοδεύεται από έντονες φήμες σχετικά με τις μελλοντικές του κινήσεις. Για πολλούς, η πιθανότητα ίδρυσης νέου πολιτικού κόμματος από τον Τσίπρα είναι πιθανότατα πιο κοντά από ποτέ, με σχεδιασμό για το Φθινόπωρο. Φήμες υποστηρίζουν ότι ο Τσίπρας θα παραιτηθεί από τη βουλευτική του έδρα μόλις ανακοινώσει το νέο του πολιτικό σχέδιο.
Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, έχει αποφασίσει να δημιουργήσει μια νέα πολιτική κίνηση μετά τη δημοσίευση του προσωπικού του βιβλίου, στο οποίο αντιμετωπίζει τις σημαντικότερες κριτικές που τον αφορούν. Ο στόχος είναι να αποκαταστήσει την πολιτική του εικόνα και να προτείνει μια «ηθικά επαναστατική» νέα πολιτική.
Το νέο πολιτικό σχήμα θα περιλαμβάνει έναν πυρήνα πιστών και νέα πρόσωπα, εστιάζοντας σε έναν «νέο πατριωτισμό», κοινωνική δικαιοσύνη και αναμέτρηση με την ολιγαρχία.
Ο Τσίπρας αποφεύγει να συγκρουστεί ανοιχτά με τη νυν ηγεσία, αλλά τα πολιτικά του μηνύματα υποδεικνύουν το τέλος μιας εποχής και την ανάγκη για μια νέα αρχή εκτός του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ. Η στάση του απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, πρώτα υπό τον Κασσελάκη και τώρα υπό τον Φάμελλο, δείχνει ότι έχει «κόψει γέφυρες» ακόμα κι αν προς το παρόν αποφεύγει ρήξεις.
Στην πρόσφατη 2η Διεθνή Διάσκεψη του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα, η ρητορική του είχε ξεκάθαρα διαχωριστικά χαρακτηριστικά, καλώντας για ένα «νέο όραμα» και πολιτικό μέτωπο ενάντια στον «αυταρχικό καπιταλισμό». Τόνισε την ανεπάρκεια της σημερινής αντιπολίτευσης να προτείνει σοβαρές εναλλακτικές λύσεις.
Το μήνυμα ήταν σαφές: υπάρχει ένα πολιτικό κενό που κανένας από τους υπάρχοντες φορείς, ούτε καν ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν καλύπτει. Η Διάσκεψη λειτουργεί σα μια πολιτική προθέρμανση.
Ωστόσο, η κοινωνική αποδοχή ενός νέου κόμματος Τσίπρα δεν είναι σίγουρη. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, μόλις το 22% είναι θετικό απέναντι σε μια τέτοια κίνηση, ενώ το 74,9% είναι αρνητικό. Παρά ταύτα, η πολιτική σημειολογία γύρω από τον πρώην πρωθυπουργό δείχνει ότι κάθε του κίνηση προσελκύει προσοχή και αναλύεται.
Η ανάρτηση του Παύλου Πολάκη, με φόντο αφίσα του Άρη Βελουχιώτη, υπογραμμίζει την πίεση για την άμεση προαγωγή μιας ορατής προοδευτικής εναλλακτικής και την απόρριψη μακροπρόθεσμων πολιτικών λύσεων — σε αντίθεση με τους σχεδιασμούς του Τσίπρα.
Αλλαγές στο Καταστατικό – Εις τον ορίζοντα μιας νέας εποχής;
Στο πεδίο των κομματικών μεταρρυθμίσεων, το νέο καταστατικό που πρόκειται να ψηφιστεί καταργεί τις οργανωμένες τάσεις, εισάγοντας «ρεύματα ιδεών» χωρίς οργανωτική αυτοτέλεια. Επίσης, προβλέπει την εκλογή προεδρίας από τη βάση και προορισμούς για νέα πρόσωπα.
Οι αλλαγές σκοπεί στην αποσαφήνιση της ταυτότητας του ΣΥΡΙΖΑ και στη λήξη της φραξιονιστικής κουλτούρας της προηγούμενης δεκαετίας. Όμως, για πολλούς, η αλλαγή των κανόνων χωρίς σαφή πολιτική κατεύθυνση μπορεί να γεννά περισσότερα ερωτήματα παρά να προσφέρει λύσεις.
Με αυτές τις εξελίξεις, το 5ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι απλώς μια εσωκομματική διαδικασία, αλλά ένα δοκιμαστικό τεστ για την επιβίωση και τη μεταστροφή της Κεντροαριστεράς. Σε μια εποχή που ο χώρος φαίνεται κατακερματισμένος, το ερώτημα δεν είναι μόνο ποιοι θα συμμετάσχουν, αλλά κυρίως με ποιο σχέδιο και ποιον πολιτικό φορέα.
