Λονδίνο, 2 Ιουνίου 1896. Ένας νεαρός άνδρας με μελαγχολικό βλέμμα και ιταλική προφορά κρατά στα χέρια του έναν σπάνιο φάκελο.
Το βλέμμα του είναι στραμμένο στον υπάλληλο του Γραφείου Ευρεσιτεχνιών. Το χέρι του δεν τρέμει. Το παρόν είναι χειροπιαστό, το μέλλον άγνωστο — και ο Γκουλιέλμο Μαρκόνι προετοιμάζεται να το κατοχυρώσει.
Η πατέντα που καθόρισε την εποχή μας
Η αίτηση φέρει τον τίτλο: «Βελτιώσεις στη μετάδοση ηλεκτρικών παλμών και σημάτων και στον σχετικό εξοπλισμό». Πατέντα 12039.
Είναι ο πρώτος που κατοχυρώνει την ιδέα ότι ο ήχος μπορεί να ταξιδεύει ασύρματα, διαπερνώντας τον αέρα όπως το φως, γεφυρώνοντας αποστάσεις χωρίς καλώδια ή ανθρώπινες φωνές. Μόνο παλμοί. Μόνο κύματα. Ραδιοκύματα.
Κανείς δεν το γνωρίζει ακόμα, αλλά σε λίγες χρόνια, τα πλοία θα στέλνουν SOS από τη μέση του ωκεανού. Οι φωνές θα φτάνουν από την Αυστραλία στην Ευρώπη μέσα σε δευτερόλεπτα.
Οι στρατοί θα επικοινωνούν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Και ο κόσμος θα σταματήσει να είναι σιωπηλός. Όλα ξεκινούν εδώ. Με τον Μαρκόνι.
Οι πρώτες του χρονιές και ο μέντορας
Γεννήθηκε το 1874 στη Μπολόνια, από πατέρα ιταλό αριστοκράτη και μητέρα Ιρλανδέζα, εγγονή του ιδρυτή του Jameson Whiskey. Δεν παρακολούθησε σχολείο, αλλά οι γονείς του φέρνουν καθηγητές στο σπίτι. Μαθηματικά, φυσική, χημεία.
Εκείνος, όμως, ακούει κυρίως όταν φυσάει. Όταν αστράφτει. Όταν κάτι ανησυχεί τον αέρα και κανείς δεν ξέρει τι είναι.
Σε ηλικία 18 ετών, βρίσκει τον μέντορά του: ο φυσικός Αουγκούστο Ρίγκι του επιτρέπει να μελετά τα κύματα του Χερτς στο πανεπιστήμιο.
Ραδιοκύματα και σήματα
Ο Μαρκόνι δεν κατανοεί απλώς τα κύματα – τα αισθάνεται. Τα φαντάζεται ως φίδια ηλεκτρισμού που γλιστρούν στον αέρα και μεταφέρουν μηνύματα.
Οι άλλοι τα βλέπουν ως φυσικά φαινόμενα. Αυτός τα βιώνει ως επικοινωνία.
Στο πατρικό του, στη Villa Griffone, πραγματοποιεί τα πρώτα του πειράματα, με τον μπάτλερ του, Μινιάνι, να κρατά τα καλώδια.
Ο Μαρκόνι αποστέλλει σήματα με Μορς από το ένα δωμάτιο στο άλλο. Στη συνέχεια καταφέρνει από την αυλή στο κτήμα. Το 1895, ανεβάζει την κεραία και γειώνει τη συσκευή του. Το σήμα φτάνει σε βουνά. Η Ιταλία δεν τον χωράει.
Το Υπουργείο Ταχυδρομείων τον αγνοεί. Κάποιος υπουργός φέρεται να γράφει: «Για τη Λούνγκαρα», δηλαδή για το ψυχιατρείο. Μύθος ή αλήθεια, δεν έχει σημασία.
Ο Μαρκόνι φεύγει. Στην Αγγλία τον περιμένει ο Πρις, ο αρχιμηχανικός του Βρετανικού Ταχυδρομείου. Και υπάρχει ο κόσμος — που του ανοίγει δρόμους.
Η βαλίτσα και η πρώτη επίδειξη
Με τη μητέρα του στο πλάι και μια βαλίτσα γεμάτη εξοπλισμό, ο Μαρκόνι φτάνει στο Ντόβερ. Οι τελωνειακοί βλέπουν πηνία, σύρματα και μεταλλικά κουτιά. Φοβούνται βόμβες. Η φήμη των Ιταλών αναρχικών δεν βοηθά. Καταστρέφουν τη βαλίτσα. Ο Μαρκόνι δεν αντιδρά. Χτίζει ξανά από την αρχή.
Τον Ιούλιο του 1896, παρουσιάζει την πρώτη του επίδειξη στο βρετανικό κράτος. Οι παλμοί Μορς διασχίζουν το Σόλσμπερι Πλέιν.
Το 1897, εκπέμπει πάνω από τη θάλασσα: από το νησάκι Φλατ Χολμ έως το Λαβέρνοκ Πόιντ. Το μήνυμα είναι απλό: «Are you ready?» Το μέλλον απαντά ναι.
Το ασύρματο σύστημα
Οι αποστάσεις αυξάνονται. Ο Μαρκόνι πατεντάρει το ασύρματο σύστημα.
Δημιουργεί την Wireless Telegraph and Signal Company και ξεκινά επιδείξεις στην Ιταλία, Ιρλανδία και ΗΠΑ.
Το 1899, μεταδίδει σε πραγματικό χρόνο τους αγώνες του America’s Cup στη Νέα Υόρκη. Την ίδια χρονιά, συνδέει Αγγλία και Γαλλία μέσω ραδιοκυμάτων.
Το 1901, πραγματοποιεί το αδιανόητο: εκπέμπει σήμα από την Κορνουάλη στο Νιουφάουντλαντ του Καναδά.
Και το πείραμα που αλλάζει τα δεδομένα
Το πείραμα είναι τολμηρό. Τα ραδιοκύματα θεωρείται ότι δεν διασχίζουν τον Ατλαντικό. Οι φυσικοί υποστηρίζουν ότι η καμπυλότητα της Γης τα καταπίνει. Ο Μαρκόνι ωστόσο δεν πείθεται. Χρησιμοποιεί χαρταετό ως κεραία.
Ακούει το «S» — τρεις τελείες Μορς. Δυσκολεύεται να το ξεχωρίσει από τον θόρυβο. Αλλά είναι εκεί. Το σήμα περνάει. Και αυτό αλλάζει τα πάντα.
Το 1909 κερδίζει το Νόμπελ Φυσικής μαζί με τον Καρλ Φέρντιναντ Μπράουν.
Το 1912, η καινοτομία του σώζει 700 ζωές κατά το ναυάγιο του Τιτανικού. Από τότε, κανένα πλοίο δεν ταξιδεύει χωρίς ραδιοτηλέγραφο.
Το πρώτο «κινητό» και η κληρονομιά του
Το 1931, εγκαθιστά τον ραδιοφωνικό σταθμό του Βατικανού για τον Πάπα Πίο ΙΑ’. Του παρέχει επίσης το πρώτο «κινητό τηλέφωνο» σε αυτοκίνητο.
Ο Μαρκόνι συνεχίζει. Πειραματίζεται με βραχέα κύματα, ανακλάσεις στην ιονόσφαιρα, κατευθυντικές κεραίες. Θέτει τα θεμέλια όλων των σύγχρονων τηλεπικοινωνιών. Όταν πεθαίνει το 1937, οι ραδιοφωνικοί σταθμοί παγκοσμίως σιγούν για δύο λεπτά. Ο αέρας τιμά τον άνθρωπο που πρώτος τον έκανε να κουνηθεί.
Ο κόσμος δεν θα τον ξεχάσει. Διότι κάθε φορά που ανοίγεις ένα ραδιόφωνο, μιλάς από κινητό, ή μεταδίδεται μια είδηση σε ζωντανό χρόνο — πίσω από όλα αυτά βρίσκεται ο Μαρκόνι. Ο άνθρωπος που άκουσε το αόρατο. Που μετέτρεψε το φως του Χερτς σε φωνή. Που μίλησε πρώτος στη σιωπή.
Και όλα αρχίζουν εκείνη την ημέρα. Μια Τρίτη, στο Λονδίνο. 2 Ιουνίου 1896. Ένας νεαρός καταθέτει μια ιδέα. Όχι στο χαρτί — αλλά στην ίδια την Ιστορία.
