Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν πολύτιμο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Λειτουργούν σαν μικρές χρονοκάψουλες, γεμάτες με τη σοφία και τις εμπειρίες πολλών γενεών.
Αυτές οι ρήσεις παρέχουν έναν απλό και αποτελεσματικό τρόπο να μεταφέρονται από γενιά σε γενιά σημαντικές αξίες, ηθικές αρχές και πρακτικές συμβουλές για τη ζωή. Είναι διαχρονικές, καθώς αν και προέρχονται από συγκεκριμένες ιστορικές στιγμές, διατηρούν την αξία τους έως σήμερα, αφού οι ανθρώπινες εμπειρίες και προκλήσεις παραμένουν κατά μεγάλο μέρος αμετάβλητες.
Κατά συνέπεια, αντικατοπτρίζουν την πολιτισμική ταυτότητα ενός λαού και είναι πηγή γνώσης και εμπειρίας. Μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας και να αναπτύξουμε κριτική σκέψη, ενώ η σωστή χρήση τους σε συζητήσεις μπορεί να προσδώσει χιούμορ, ζωντάνια και έμφαση σε αυτά που λέμε.
Προέλευση της λέξης «Ψωροκώσταινα»
Η λέξη «Ψωροκώσταινα» είναι συχνά στον λόγο μας, αλλά τι σημαίνει και πώς προήλθε; Χρησιμοποιείται με αρνητική έννοια για να υποδηλώσει τη φτωχή κατάσταση της χώρας. Παράλληλα, η Ψωροκώσταινα ήταν μια ηρωική και αξιέπαινη Ελληνίδα.
Η πραγματική της ονομασία ήταν Πανωραία Χατζηκώστα και έζησε κατά τη διάρκεια των δύσκολων χρόνων της ελληνικής Επανάστασης. Το 1821, μετά την καταστροφή του Αϊβαλιού από τους Τούρκους, πολλοί από τους κατοίκους του σφαγιάστηκαν, ενώ οι υπόλοιποι βρήκαν καταφύγιο στα Ψαρά. Ο άντρας της, Κώστας Αϊβαλιώτης, ένας πλούσιος έμπορος, καθώς και τα παιδιά της, σφαγιάστηκαν μπροστά της. Δυστυχισμένη και μόνη, βρέθηκε πρώτα στα Ψαρά και μετά στο Ναύπλιο, όπου απέκτησε το όνομα Ψαροκώσταινα.
Σύμφωνα με το mixanitouxronou.gr, εκεί ξεκίνησε μια αδυσώπητη μάχη επιβίωσης για την πρώην αριστοκράτισσα, καθώς για να βγάλει τα προς το ζην, αναγκάστηκε να εργαστεί ως αχθοφόρος και πλύστρα. Παρά τις δυσκολίες της, προστάτευσε ορφανά παιδιά αγωνιστών και, για να τα θρέψει, ζητούσε ελεημοσύνη από πόρτα σε πόρτα. Αυτά τα παιδιά την ακολουθούσαν και την φώναζαν Ψωροκώσταινα.
Το 1826, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Μεσολογγίου από τον Ιμπραήμ, διοργανώθηκε έρανος στην κεντρική πλατεία της πόλης για τη στήριξη των αποκλεισμένων μαχητών. Όμως, ανάμεσα στη φτώχεια και την εξαθλίωση, κανένας δεν έδινε χρήματα.
Εκείνη τη στιγμή, η Χατζηκώσταινα, η φτωχότερη απ’ όλους, έβγαλε το ασημένιο δαχτυλίδι που φορούσε και μαζί με ένα γρόσι που είχε στην τσέπη της, τα τοποθέτησε στο τραπέζι της ερανικής επιτροπής. «Αυτό το δαχτυλίδι και αυτό το γρόσι είναι το μοναδικό που μπορώ να προσφέρω για το μαρτυρικό Μεσολόγγι».
Η κίνηση αυτή έκανε κάποιον από το πλήθος να φωνάξει: «Κοιτάξτε, η πλύστρα Ψωροκώσταινα είναι η πρώτη που πρόσφερε!» και αυτό ξύπνησε το ελληνικό φιλότιμο. Άρχισαν να καταθέτουν όλοι ό,τι μπορούσαν από τα λιγοστά τους.
Με την ίδρυση του ελληνικού κράτους, σε μία συνεδρίαση της Συνέλευσης, κάποιος συνέκρινε το Ελληνικό Δημόσιο με την Ψαροκώσταινα και αυτός ο παραλληλισμός διατηρήθηκε.
Αργότερα, κατά τη βασιλεία του Όθωνα, οι επαναστάτες αποκαλούσαν ειρωνικά τη βαυαρική αντιβασιλεία «Ψωροκώσταινα», ενώ εκείνη, γεμάτη περιφρόνηση, αντέτεινε ότι «όλοι από την Ψωροκώσταινα ζητούν βοήθεια».
Συμπερασματικά, οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αναδεικνύουν ένα ανεκτίμητο θησαυρό γνώσης και σοφίας. Είναι ο καθρέφτης του λαϊκού πνεύματος, που αποτυπώνει τη φιλοσοφία, τις αξίες και την καθημερινή ζωή των προγόνων μας. Γι’ αυτό, είναι ουσιαστικό να τις μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές.
Πηγή: FOXreport.gr
