Και τώρα πώς προχωράμε; Η εκεχειρία που ανακοίνωσε ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έγινε αποδεκτή από το Ιράν και το Ισραήλ, αλλά η πραγματική συμμόρφωση των δύο πλευρών παραμένει αβέβαιη.
Θα υπάρξει πραγματική παύση των συγκρούσεων ή θα μετατραπεί σε έναν πόλεμο φθοράς; Ένας πόλεμος που θα περιλαμβάνει συχνές επιθέσεις: βαλλιστικούς πυραύλους που μπορούν να παρακάμψουν τις αεροπορικές άμυνες, drones που διασχίζουν τα σύνορα, και συνεχείς συναγερμούς. Ένα σενάριο που θυμίζει, σε μεγαλύτερη κλίμακα, την τακτική των Χούθι στην Υεμένη με περιοδικές εκτοξεύσεις πυραύλων.
Αν και το Ιράν είναι πιθανότερο να τηρήσει την εκεχειρία, λόγω της ήττας που υπέστη στον 12ήμερο πόλεμο, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δεν έχει εκπληρώσει όλους τους στόχους του. Ο «Μπίμπι» είναι αναμφίβολα ο μεγάλος νικητής, αλλά έχει δηλώσει ότι αποστολή του είναι η ανατροπή του θεοκρατικού καθεστώτος στην Τεχεράνη, και ίσως η εγκαθίδρυση του Ρεζά Παχλεβί, γιου του τελευταίου Σάχη της Περσίας, ο οποίος ζει στις Η.Π.Α. εδώ και χρόνια.
«Ο Νετανιάχου είναι επιδέξιος στις αιφνίδιες επιθέσεις, πείθοντας και τον Τραμπ να επιτεθεί στους τρεις ιρανικούς πυρηνικούς σταθμούς. Ωστόσο, δεν έχουμε αυταπάτες ότι όλα τελείωσαν – κανείς δεν το πιστεύει πραγματικά», αναφέρουν βετεράνοι διπλωμάτες στη Ναυτεμπορική. «Ακόμα και αν η κυβέρνηση Νετανιάχου ισχυρίζεται ότι κέρδισε αυτή τη φάση, ξέρουμε ότι το Ιράν θα απαντήσει. Πιθανόν είτε σε μια εβδομάδα, είτε σε ένα μήνα, με sporadic επιθέσεις, αλλά θα αντιδράσει», προσθέτουν.
Αληθινές ανησυχίες
Οι ανησυχίες πολλών Ισραηλινών είναι βάσιμες. Παρά το γεγονός ότι το Ιράν δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τη στρατιωτική ισχύ του Ισραήλ και των Η.Π.Α., είναι ικανό να προκαλέσει σοβαρές ζημιές στους αντιπάλους του.
Οι Ιρανοί Φρουροί της Επανάστασης έχουν μετακινήσει πολλές πλατφόρμες εκτόξευσης σε περιοχές όπως το Σιράζ, περίπου 700 χιλιόμετρα νότια της Τεχεράνης, όπου τα Ισραηλινά στρατεύματα έχουν περιορισμένες δυνατότητες δράσης. Στην ασφαλή βάση Ιμάμ Τζαβάντ, επίσης στο Σιράζ, συνεχίζεται η παραγωγή πυραύλων και drones σε υπόγειες εγκαταστάσεις.
Υποθέσεις και ανασφάλειες
Τα σενάρια είναι πολλά και η αβεβαιότητα μεγάλη. Ο πρόεδρος Τραμπ επιθυμεί να κλείσει τα μέτωπα στη Μέση Ανατολή για να επικεντρωθεί στον «μεγάλο αντίπαλο», την Κίνα, και να ηρεμήσει τους ψηφοφόρους του, στους οποίους είχε υποσχεθεί «Όχι άλλοι ατέλειωτοι πόλεμοι – Πρώτα η Αμερική». Όμως, πρέπει να λάβει υπόψη του τον Νετανιάχου, ο οποίος συνδυάζει τις στρατηγικές για ένα «Μεγάλο Ισραήλ» με την πολιτική του επιβίωση.
«Η κυβέρνηση Νετανιάχου είναι αποφασισμένη να αλλάξει οριστικά τη στρατηγική ισορροπία της Μ.Α. υπέρ του Ισραήλ, με την υποστήριξη των Η.Π.Α. Πιστεύει ότι έχει μια μοναδική ευκαιρία που πιθανότατα δεν θα επαναληφθεί», επισημαίνουν οι ίδιες πηγές.
«Η αμερικανική κυβέρνηση είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με το Ισραήλ, οι ευρωπαϊκές χώρες υποτελείς και φοβισμένες, η Ρωσία επικεντρωμένη στην Ουκρανία, και η Κίνα ακόμη δεν έχει αποφασίσει αν θα πάρει ηγετικό ρόλο στη Μ.Α.», προσθέτουν οι βετεράνοι διπλωμάτες.
Κρίση νομιμοποίησης στο Ιράν
Ο κύριος στόχος του Νετανιάχου είναι να αποκλείσει την ανάπτυξη πυρηνικής βόμβας από το Ιράν, αλλά δεν είναι σαφές αν οι συνδυασμένες επιθέσεις Ισραήλ και Η.Π.Α. έχουν επιτύχει αυτόν τον στόχο.
Ένας δεύτερος στόχος είναι να προκαλέσει κρίση νομιμοποίησης του θεοκρατικού καθεστώτος στο Ιράν, ελπίζοντας ότι θα προκαλέσει αναταραχή εναντίον των μουλάδων και τελικά την κατάρρευση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, χωρίς να τρομάζει από τις συνέπειες.
«Αν τηρηθεί η εκεχειρία, ο Νετανιάχου μπορεί να μην έχει επιτύχει κανέναν από τους στόχους του», υπογραμμίζουν οι ίδιες πηγές, σημειώνοντας ότι ενώ ο Τραμπ θα μπορούσε να λάβει το Νόμπελ Ειρήνης, ο Νετανιάχου μπορεί να αποδειχθεί ο πραγματικός ηττημένος.
Θα υπάρξει διάλογος;
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η εκεχειρία θα ανοίξει τον δρόμο για σοβαρό διάλογο σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Για να υπάρξουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, απαιτούνται αξιοπιστία και εμπιστοσύνη, στοιχεία που απουσιάζουν σήμερα και δεν φαντάζουν πιθανές στο άμεσο μέλλον.
«Άλλες κρίσεις στη Μέση Ανατολή έχουν αυτή τη στιγμή υποχωρήσει, μετά την προσωρινή ήττα ορισμένων κρίσιμων παραγόντων: της Χαμάς, της Χεζμπολάχ, της Συρίας, με τους Παλαιστίνιους να φαίνονται αδύναμοι στον αγώνα τους για ανεξάρτητο κράτος», αναφέρουν οι ίδιες πηγές, προσθέτοντας ότι «το Ιράν παραμένει αντίπαλος του Ισραήλ». Ήδη, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της εκεχειρίας, πυραυλικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ σημειώθηκαν, αν και το Ιράν αρνείται κάθε εμπλοκή.
Στο τέλος, ο νόμος της ζούγκλας θα συνεχίσει να κυριαρχεί στη Μέση Ανατολή. Παρόλο που οι ενέργειες του Νετανιάχου φαίνονται αποτελεσματικές, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, είναι απίθανο οι αραβικές χώρες να αποδεχθούν το Ισραήλ ως περιφερειακή δύναμη. Οι μόνιμες πολιτικές συμφωνίες με τους γείτονες είναι απαραίτητες, κάτι που φαίνεται δύσκολο με τον Νετανιάχου στην εξουσία…
Μείνετε ενημερωμένοι για όλες τις εξελίξεις σε πραγματικό χρόνο από το liveblog της Ναυτεμπορικής.
