Η Κίνα παραμένει το κορυφαίο «εργοστάσιο» του κόσμου εδώ και 40 χρόνια, καθώς πολλές μεγάλες επιχειρήσεις έχουν μεταφέρει εκεί μεγάλο μέρος της αλυσίδας προμήθειας τους, εκμεταλλευόμενες τα χαμηλά εργατικά κόστη.
Ωστόσο, οι δασμοί που επιβάλλει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, κυρίως προς την Κίνα, ανατρέπουν το υπάρχον καθεστώς στην παγκόσμια μεταποίηση. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία νέων κέντρων παραγωγής και σε αλλαγές στον γεωπολιτικό χάρτη της παγκόσμιας αλυσίδας τροφοδοσίας.
Μεγάλες αμερικανικές εταιρείες έχουν ήδη αρχίσει να διαφοροποιούν την παραγωγική τους βάση, προκειμένου να προστατευτούν από τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας, μεταφέροντας μέρος της δραστηριότητάς τους σε χώρες όπως η Ινδία. Το κύριο ερώτημα είναι αν αυτή η μετατόπιση θα αποκτήσει ευρύτατες διαστάσεις και κατά πόσο μπορεί η διεθνής αλυσίδα παραγωγής να απεξαρτηθεί από την Κίνα.
Στρατηγική της Apple
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Apple, η οποία σχεδιάζει να μετακινήσει την παραγωγή των iPhones στην Ινδία σύντομα, ίσως ακόμη και το επόμενο έτος. Η κίνηση αυτή εντάσσεται στην επιδίωξη της Apple να διαφοροποιήσει την αλυσίδα προμήθειας της, ξεπερνώντας τις προσδοκίες των επενδυτών. Στόχος της είναι να προμηθεύεται τα περισσότερα από τα 60 εκατ. iPhones που πωλεί ετησίως στις ΗΠΑ από την Ινδία μέχρι το 2026.
Αυτό σημαίνει ότι η Apple θα διπλασιάσει την παραγωγή των iPhones στην Ινδία, αποδεσμεύοντας τη χώρα από σχεδόν δύο δεκαετίες εξάρτησης από την Κίνα. Η Apple κατασκευάζει τη μεγαλύτερη ποσότητα των iPhones μέσω τρίτων, όπως η Foxconn. Ακόμη πλήττεται από τους δασμούς του Τραμπ προς την Κίνα, αν και ο πρόεδρος έχει εκφράσει προθυμία για διαπραγμάτευση με το Πεκίνο. Μετά την επιβολή δασμών, η αξία της κεφαλαιοποίησής της, που πλησίαζε τα 3 τρισεκατομμύρια δολάρια, μειώθηκε κατά περίπου 700 δισ. δολάρια, γεγονός που την οδήγησε να εξετάσει τις δυνατότητες που προσφέρει η αγορά της Ινδίας. Η Apple ήδη αυξάνει gradota την παραγωγική της ικανότητα στην Ινδία μέσω συμφωνιών με εταιρείες όπως η Tata Electronics.
Αρχικά, ο Τραμπ ανακοίνωσε δασμούς άνω του 100% στις εισαγωγές από την Κίνα, αλλά αργότερα προσέφερε προσωρινή αναστολή για τα smartphones. Οι ισχυροί δασμοί εξακολουθούν να ισχύουν, με έναν επιπλέον 20% στις εισαγωγές από την Κίνα. Η Ινδία επίσης έχει υποστεί δασμούς 26%, αν και αυτοί έχουν «παγώσει» ενώ το Νέο Δελχί επιδιώκει εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, δήλωσε κατά την επίσκεψή του στην Ινδία ότι οι δύο χώρες προχωρούν σε θετική κατεύθυνση. Οι ΗΠΑ απορρόφησαν το 28% των παγκόσμιων πωλήσεων των 232,1 εκατ. iPhones το 2024, σύμφωνα με την International Data Corporation. Ωστόσο, η Apple χρειάζεται να αυξήσει περαιτέρω την παραγωγή της στην Ινδία για να καλύψει όλες τις παραγγελίες από τις ΗΠΑ.
Η Apple αναμένεται να ανακοινώσει τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου την επόμενη εβδομάδα, με τους επενδυτές να προσβλέπουν σε αντίκτυπο από τους δασμούς, αν και η εταιρεία αποφεύγει συζητήσεις για αυτούς και δεν παρέχει λεπτομέρειες σχετικά με την κερδοφορία της. Ο CEO Τιμ Κουκ συναντάται τακτικά με τον Τραμπ και την κυβέρνηση του από την έναρξη της δεύτερης θητείας του.
Άλλες μεγάλες εταιρείες
Ωστόσο, η Apple δεν είναι η μόνη που εξαρτάται από την κινεζική αγορά. Η Nike κατασκευάζει το 80% των αθλητικών υποδημάτων της στην Κίνα, αν και πρόσφατα έχει μεταφέρει μέρος της παραγωγής της στο Βιετνάμ και την Ινδονησία. Άλλες μεγάλες εταιρείες όπως η General Motors, η Ford, η Dell, και η Mattel εξαρτώνται επίσης σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα. Η Intel πρόσφατα επένδυσε 300 εκατ. δολάρια σε εγκαταστάσεις παραγωγής στην Κίνα, ενώ η Coca-Cola έχει πολλές γραμμές παραγωγής εκεί. Η WicreSoft της Microsoft ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει τις δραστηριότητές της στην Κίνα και έκλεισε τα φυσικά καταστήματά της εκεί πέρυσι.
Νέες αγορές
Σύμφωνα με τα δεδομένα για διεθνείς άμεσες ξένες επενδύσεις, χώρες όπως το Βιετνάμ, η Ινδία, η Ταϊλάνδη και η Ινδονησία ενδέχεται να αποκτήσουν σημαντικό ρόλο στην αλυσίδα προμήθειας ηλεκτρονικών. Εκτός από την Apple, η Samsung και οι HP και Google έχουν ήδη στραφεί προς την Ινδία για τις κινητές τους κατασκευές. Οι δασμοί του Τραμπ, σε συνδυασμό με βελτιωμένες βιομηχανικές πολιτικές στη Νοτιοανατολική Ασία, μπορούν να επιταχύνουν τη διαδικασία διαφοροποίησης. Ωστόσο, η μετατόπιση αυτή θα εξαρτηθεί επίσης από τον βαθμό των δασμών που θα επιβληθούν σε εμπορικούς εταίρους πέραν της Κίνας. Επίσης, πολλές εταιρείες και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού έχουν επενδύσει στη γα τους σε χώρες όπως η Αίγυπτος και η Τουρκία.
Και η Ευρώπη
Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Stellantis, η VW και η Renault, είναι επίσης εκτεθειμένες στην κινεζική αγορά. Κατά τα τελευταία 30 χρόνια, οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν μεταφέρει δραστηριότητες σε αγορές με χαμηλότερο κόστος, με την Κίνα να παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, δημιουργώντας κοινοπρακτικές συμφωνίες εκεί. Στοιχεία του 2024 δείχνουν ότι η VW διατηρούσε 39 εργοστάσια στην Κίνα, ενσωματωμένα στο κινέζικο βιομηχανικό οικοσύστημα.
