Ήταν αναμενόμενο. Όταν συγκρούονται δύο τόσο ισχυρές προσωπικότητες, η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Η ρήξη μεταξύ Τραμπ και Μασκ αναμένονταν από πολλούς, ωστόσο, κανείς δεν περίμενε ότι θα είχε τόση ένταση, τοξικότητα και σοβαρές απειλές.
Ο Έλον Μασκ προχώρησε σε ακραίες δηλώσεις, υποστηρίζοντας ότι ο Τραμπ δεν θα είχε εκλεγεί χωρίς εκείνον, αφήνοντας μάλιστα υπονοούμενα για τις σχέσεις του Αμερικανού προέδρου με τον Τζέφρι Επστάιν. Η αντίδραση του Τραμπ; Απειλή να ακυρώσει συμβάσεις και επιδοτήσεις προς τις εταιρείες του δισεκατομμυριούχου.
Η αντιπαράθεση έχει ήδη επηρεάσει τις αγορές, με τη μετοχή της Tesla να υποχωρεί έως 15%, εγείροντας σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τις συνέπειες μιας ενδεχόμενης ρήξης στην αμερικανική οικονομία, την άμυνα και τη διαστημική πολιτική.
Το μέγεθος των κρατικών συνεργασιών
Σύμφωνα με δεδομένα της FedScout και των «New York Times», οι εταιρείες του Μασκ έχουν αποκομίσει πάνω από 38 δισεκατομμύρια δολάρια από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση τα τελευταία 20 χρόνια, είτε μέσω άμεσων συμβολαίων είτε με τη μορφή επιχορηγήσεων, δανείων και φορολογικών πιστώσεων.
Η SpaceX είναι ο κύριος αποδέκτης αυτών των χρημάτων:
- Μόνο το 2024, η εταιρεία έλαβε 3,8 δισ. δολάρια σε κρατικά συμβόλαια
- Από το 2008 μέχρι σήμερα, η συνολική αξία των συμβολαίων της με τη NASA, την Πολεμική Αεροπορία και άλλες υπηρεσίες ξεπερνά τα 20 δισ. δολάρια
- Είναι ο μοναδικός πάροχος που μπορεί αυτή τη στιγμή να μεταφέρει αστροναύτες και φορτία στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
- Έχει αποκλειστικό συμβόλαιο για την αποσυναρμολόγηση του ISS το 2030, κάτι κρίσιμο για την ασφάλεια του μεγαλύτερου τεχνητού αντικειμένου σε τροχιά.
- Ακόμα, η SpaceX συμμετέχει στον σχεδιασμό της αποστολής Artemis για την επιστροφή των ΗΠΑ στη Σελήνη, αναλαμβάνοντας τη σχεδίαση και κατασκευή της σεληνιακής πλατφόρμας προσγείωσης με το Starship. Η Blue Origin συμμετέχει επίσης, αλλά αναμένεται να καθυστερήσει τουλάχιστον 7-10 χρόνια.
Επιπλέον, η SpaceX είναι σημαντική για το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας, καθώς:
- Αναλαμβάνει την εκτόξευση φορτίων εθνικής ασφάλειας μέσω του στόλου Falcon 9 και Falcon Heavy.
- Παρέχει το δορυφορικό σύστημα Starlink, με στρατιωτική έκδοση (Starshield) που έχει υιοθετηθεί από τον αμερικανικό στρατό.
Οι επιδοτήσεις προς την Tesla
Αντίθετα, η Tesla δεν εξαρτάται τόσο από κρατικά συμβόλαια. Από το 2008 έως το 2024, έχει λάβει λιγότερα από 42 εκατομμύρια δολάρια σε άμεσες συμβάσεις.
Όμως, η εταιρεία επωφελείται σημαντικά από:
- Φορολογικές πιστώσεις έως 7.500 δολάρια ανά ηλεκτρικό όχημα για τους καταναλωτές.
- Επιδότηση για όλα τα μισθωμένα οχήματα μέσω του IRS.
- Επιδοτήσεις για εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας και Powerwall.
- Πώληση πιστώσεων εκπομπών ρύπων σε άλλους κατασκευαστές αυτοκινήτων, υποστηριζόμενη από Καλιφόρνια, Ε.Ε. και σε μικρότερο βαθμό από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Οι συνέπειες ενδεχόμενης ακύρωσης
Η ακύρωση των συμβολαίων με τη SpaceX θα είχε ευρείες συνέπειες:
- Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός θα κινδύνευε να μείνει χωρίς μεταφορά πληρωμάτων και προμηθειών, καθιστώντας αδύνατη την ασφαλή αποσυναρμολόγηση του το 2030.
- Η αποστολή Artemis θα υπήρχε κίνδυνος να καθυστερήσει σημαντικά, δίνοντας πλεονέκτημα στο κινεζικό διαστημικό πρόγραμμα.
- Η ασφάλεια των ΗΠΑ στο Διάστημα θα επηρεαζόταν, καθώς η United Launch Alliance αντιμετωπίζει προβλήματα πιστοποίησης του νέου πυραύλου της και δεν είναι έτοιμη να αναλάβει όλες τις αποστολές.
- Η στρατιωτική επικοινωνία μέσω Starlink/Starshield θα χρειαζόταν αντικατάσταση με εναλλακτικά –πιθανώς πιο ακριβά ή λιγότερο αξιόπιστα– δίκτυα.
- Ο κίνδυνος για την Tesla δεν είναι τόσο η απώλεια συμβολαίων αλλά η αυστηρότερη ρύθμιση.
Η κυβέρνηση θα μπορούσε:
- Να παγώσει την έγκριση των συστημάτων Full Self Driving και Autopilot μέσω της NHTSA.
- Να καθυστερήσει την ανάπτυξη του Starship και της επέκτασης της SpaceX μέσω της FAA.
- Να περιορίσει ή να καταργήσει τις φορολογικές πιστώσεις για EVs, πλήττοντας τη ζήτηση.
Πολιτικό και γεωπολιτικό κόστος
Παρόλο που ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι η ακύρωση των συμβολαίων θα εξοικονομήσει «δισεκατομμύρια», το κόστος μιας τέτοιας απόφασης πιθανώς θα υπερβαίνει τα οφέλη. Οι υπηρεσίες που παρέχει η SpaceX είναι γρηγορότερες, φθηνότερες και πιο αξιόπιστες σε σύγκριση με αυτές των ανταγωνιστών ή κρατικών φορέων, γεγονός που εξηγεί γιατί η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει προχωρήσει σε ανάλογες κινήσεις, παρά τις επικρίσεις από την Αριστερά.
Η διακοπή αυτών των συνεργασιών θα ήταν στρατηγικό λάθος, προειδοποιούν οι ειδικοί, εκτός εάν αντικατασταθούν αμέσως από αντίστοιχες λύσεις – κάτι που αυτή τη στιγμή φαίνεται μη ρεαλιστικό.
