Η διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα βρίσκεται σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής καθώς οι ανησυχίες για στρατιωτική κλιμάκωση ανάμεσα σε Ιράν και Ισραήλ αναζωπυρώνονται, προκαλώντας σοβαρές ανησυχίες για τη σταθερότητα στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, ειδικά στα Στενά του Ορμούζ.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», το Υπουργείο Ναυτιλίας έχει ήδη αναφέρει στις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες να αποστέλλουν δεδομένα για τα πλοία που διέρχονται από τα Στενά του Ορμούζ και να παραμένουν σε διαρκή επαγρύπνηση. Το υπουργείο προτρέπει τη ναυσιπλοΐα να εκτελείται κατά προτίμηση εκτός των υδάτων δικαιοδοσίας του Ιράν, ενώ τα πλοία πρέπει να τηρούν αυστηρά πρωτόκολλα ασφαλείας.
Η συγκεκριμένη ναυτική διαδρομή είναι κρίσιμη για την παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια, με σχεδόν το 30% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου να διέρχεται από αυτή, και οποιαδήποτε διακοπή θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στις διεθνείς αγορές ενέργειας.
Ο Jakob Larsen, επικεφαλής ασφάλειας του ναυτιλιακού οργανισμού BIMCO, προειδοποιεί ότι οποιοδήποτε ένοπλο επεισόδιο μπορεί να επιφέρει σοβαρές συνέπειες για την εμπορική ναυτιλία, και ενδεχομένως να οδηγήσει σε προσωρινό κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ. «Αν και δεν αναμένονται άμεσες επιπτώσεις στη ναυσιπλοΐα, μία στρατιωτική κλιμάκωση θα μπορούσε να εμπλέξει και άλλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, προκαλώντας σημαντική αναστάτωση στη ροή των εμπορικών πλοίων», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Εταιρείες και οργανισμοί ναυτικής ασφάλειας, όπως ο ελληνικός Όμιλος Diaplous, εκδόθηκαν συστάσεις για αυξημένη επαγρύπνηση, καθώς ο κίνδυνος κατάσχεσης πλοίων με αμερικανική ή ισραηλινή σημαία ενδέχεται να αυξηθεί κατά τη διέλευση από τις γύρω περιοχές του Ιράν.
Πιθανότητα αύξησης του κόστους και καθυστερήσεων
Σύμφωνα με τον ανεξάρτητο πάροχο πληροφοριών Argus, τα πλοία που δραστηριοποιούνται ή διέρχονται από την περιοχή των Στενών του Ορμούζ ενδέχεται να υποστούν αυξημένα κόστη και καθυστερήσεις. Ναυλομεσίτης δήλωσε: «Οι ασφαλιστικές εταιρείες δύνανται να αυξήσουν το κόστος των επιπλέον ασφαλίστρων πολέμου αν οι συγκρούσεις παραταθούν».
Η αβεβαιότητα έχει προκαλέσει τάσεις αποφυγής της περιοχής από πολλούς πλοιοκτήτες, δημιουργώντας πιθανότητα ραγδαίας αύξησης των ναύλων. «Οι τιμές στην περιοχή της Μέσης Ανατολής μπορεί να εκτοξευθούν καθώς οι πλοιοκτήτες αναγκάζονται να επιλέξουν πιο ασφαλείς διαδρομές», υπογραμμίζει έμπειρος διαχειριστής στόλου, προειδοποιώντας για ενδεχόμενες λειτουργικές διαταραχές, ειδικά για φορτία που δεν έχουν φορτωθεί ακόμα.
«Είναι πιθανό ότι αυτή η τελευταίας κλιμάκωσης θα μπορούσε να ενταχθεί στη ρήτρα ανωτέρας βίας, επιτρέποντας την ακύρωση των ναυλώσεων», προσθέτει άλλος ναυλομεσίτης, εξηγώντας ότι οι ρήτρες αυτές απαλλάσσουν και τα δύο μέρη από ευθύνες όταν έκτακτα γεγονότα εμποδίζουν τη σύμβαση, αν και το αν η κατάσταση αυτή πληροί τα κριτήρια παραμένει ασαφές.
Στρατηγική σημασία των Στενών του Ορμούζ
Η πιθανότητα κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ από το Ιράν έχει συχνά αναφερθεί ως μέσο πίεσης στις διεθνείς διαπραγματεύσεις και ως αντίποινα σε κυρώσεις. Παρόλο που οι αρχικές δηλώσεις Ιρανών αξιωματούχων δεν περιλάμβαναν αναφορές σε αυτή την ενέργεια, η απειλή παραμένει ενεργή, φέρνοντας νευρικότητα στις παγκόσμιες αγορές. Στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) αναφέρουν ότι περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου διέρχονται καθημερινά από τα Στενά του Ορμούζ, το 70% των οποίων κατευθύνεται προς αγορές στην Ασία.
Αν και υπάρχουν διαθέσιμες χωρητικότητες 4,2 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως μέσω αγωγών, η εξάρτηση από τα Στενά του Ορμούζ καθιστά οποιαδήποτε διακοπή, ακόμη και βραχύχρονη, σημαντική για τις αγορές πετρελαίου. Επίσης, τα Στενά αποτελούν μοναδική διαδρομή και για τις εξαγωγές LNG από το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που αντιστοιχούν στο 20% του παγκόσμιου εμπορίου LNG, χωρίς εναλλακτικές οδούς μεταφοράς, γεγονός που αυξάνει την ενεργειακή ευθραυστότητα σε περίπτωση κρίσης.
Η στενή θαλάσσια διαδρομή των Στενών του Ορμούζ, που χωρίζει το Ομάν από το Ιράν και συνδέει τον Περσικό Κόλπο με τον Ινδικό Ωκεανό, έχει πλάτος που δεν ξεπερνά τα 29 ναυτικά μίλια, καθιστώντας την ευάλωτη σε πιθανές στρατηγικές ενέργειες.
Αναβρασμός στις αγορές πετρελαίου
Η παγκόσμια αγορά πετρελαίου βρίσκεται σε έντονη αναστάτωση, καθώς η τιμή του πετρελαίου σημείωσε μεγάλη άνοδο, εν μέσω φόβων για μία εκτενέστερη στρατιωτική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή που θα μπορούσε να πλήξει τον παγκόσμιο ενεργειακό εφοδιασμό. Οι τιμές για το αργό πετρέλαιο μπρεντ αυξήθηκαν πάνω από 78 δολάρια το βαρέλι, πριν πέσουν γύρω από τα 74 δολάρια, φθάνοντας στα υψηλότερα επίπεδα από τον Φεβρουάριο. Η κατάσταση επιδεινώνεται από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κήρυξε το Ισραήλ, αυξάνοντας τις ανησυχίες για αντίποινα από το Ιράν. Η προοπτική μίας ευρείας σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή απειλεί να σταματήσει τη ροή στο Στενό του Ορμούζ, που είναι κρίσιμο για περίπου το 20% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου. Σύμφωνα με τον στρατηγικό αναλυτή Ahmad Assiri της εταιρείας Pepperstone, η αύξηση αυτή αντικατοπτρίζει τις άμεσες ανησυχίες για πιθανές διακοπές στην προσφορά και την εκτίμηση ότι αυτή η κρίση ενδέχεται να διαρκέσει περισσότερο από προηγούμενες.
