Οι ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού το βράδυ της Παρασκευής, 7 Μαρτίου, στη Βουλή σχετικά με τις πρωτοβουλίες για τη Συνταγματική Αναθεώρηση σηματοδότησαν την έναρξη του σχετικού διαλόγου.
Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΥΚΟΥΡΕΝΤΖΟΣ – ΠΗΓΗ: Realnews
Η κοινοβουλευτική διαδικασία μπορεί να μην αναμένεται πριν από τις αρχές του 2026, ωστόσο η συζήτηση έχει ήδη αρχίσει, με την κυβερνητική πλειοψηφία να εξετάζει ριζικές αλλαγές και την κατάργηση πολλών ταμπού.
Μετά τις ανακοινώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη και το κλίμα που δημιουργήθηκε μετά τα εντυπωσιακά συλλαλητήρια, η προσοχή εστιάζεται στο άρθρο 86, που αφορά την ποινική μέριμνα για τους υπουργούς, και στο άρθρο 90, που αφορά την εκλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Ωστόσο, οι σημαντικές αλλαγές αναμένονται κυρίως στη νέα δομή του κράτους και στη δημόσια διοίκηση, όπου συζητιέται ακόμη και το ενδεχόμενο αποδοχής της κατάργησης της μονιμότητας.
Στόχος της κυβέρνησης είναι η δημιουργία ενός τελείως διαφορετικού, “κάθετου κράτους”, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται. Η κύρια πρόταση αφορά τη θεσμοθέτηση της αξιολόγησης και της αξιοκρατίας στο Σύνταγμα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου θεωρούν ότι το αίτημα της κοινωνίας για ένα καλύτερο κράτος ξεκινά από την αξιολόγηση στη δημόσια διοίκηση. “Κανένα σύγχρονο κράτος δεν μπορεί να σταθεί χωρίς αξιολόγηση”, δήλωσε υψηλόβαθμη κυβερνητική πηγή στη Realnews, επισημαίνοντας ότι η συνταγματική θεσμοθέτηση της αξιολόγησης θα βοηθήσει στην υπέρβαση των εμποδίων που έχουν παρατηρηθεί στην εφαρμογή σχετικών νόμων.
Κεντρικό θέμα είναι το εάν η αξιολόγηση θα συνδυαστεί με την κατάργηση των διατάξεων περί μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων.
Αυτό το σενάριο -παρόλο που δεν έχει ληφθεί τελική απόφαση- συζητείται σοβαρά, με τους υποστηρικτές του να βασίζουν τα επιχειρήματά τους σε δύο σημεία: α) η αξιολόγηση δεν μπορεί να γίνει αποτελεσματική χωρίς ποινές και β) η μονιμότητα έχει ήδη καταργηθεί στην πράξη, καθώς υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου πειθαρχικά συμβούλια επέφεραν απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων.
Πρόκειται για ένα θέμα που παραμένει ανοιχτό, αλλά είναι δεδομένο ότι θα προκαλέσει αντιπαραθέσεις.
Σύμφωνα με πρόσφατη αποκάλυψη της “R”, η κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να προτείνει τη δυνατότητα επιλογής προϊσταμένων και διευθυντικών στελεχών στο Δημόσιο από τον ιδιωτικό τομέα.
Τοπική αυτοδιοίκηση
Αναμένονται προτάσεις για μεγαλύτερη αυτονομία της τοπικής αυτοδιοίκησης και δυνατότητες θέσπισης δικών τους εσόδων.
Σκοπός της κυβέρνησης είναι να δώσει τη δυνατότητα στους δήμους να εισπράττουν και να διαχειρίζονται απευθείας τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ, μειώνοντας την εξάρτησή τους από την κεντρική κυβέρνηση.
Αναμένονται επίσης παρεμβάσεις στις εκλογικές διαδικασίες του Συντάγματος. Η πρόθεση της κυβέρνησης για συνταγματική κατοχύρωση της επιστολικής και ηλεκτρονικής ψήφου θα φέρει προτάσεις στην παράγραφο 4 του άρθρου 51, που θα περιλαμβάνουν την κατάργηση της πρόβλεψης για simultaneous elections σε όλη τη χώρα.
Η προσοχή παραμένει εστιασμένη στις προτάσεις της κυβέρνησης για το άρθρο 86 σχετικά με τη δίωξη κυβερνητικών μελών, καθώς και στο άρθρο που ορίζει τη διαδικασία εκλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης.
Αναφορικά με το άρθρο 86, το Μέγαρο Μαξίμου εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να αποσυνδεθεί πλήρως η Βουλή από τη διαδικασία της προκαταρκτικής εξέτασης.
Ο Πρωθυπουργός, άλλωστε, υπογράμμισε ότι ο τρόπος απόδοσης δικαιοσύνης για τα κυβερνητικά μέλη είναι προβληματικός. Σε αυτό το πλαίσιο, η δίωξη κατά μελών της κυβέρνησης θα ασκείται μόνο από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, ενώ η εκδίκαση των υποθέσεων θα ανήκει στο Ανώτατο Δικαστήριο αντί ειδικού δικαστηρίου.
Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και αν η κυβέρνηση αποφασίσει να διατηρήσει την εμπλοκή της Βουλής, επικεντρώνεται στο να καταστήσει υποχρεωτική τη γνώμη του Δικαστικού Συμβουλίου για την αξιολόγηση της κατηγορίας πριν από την συγκρότηση της προανακριτικής επιτροπής.
Δικαστικοί λειτουργοί
Δύο σενάρια εξετάζονται και για την αλλαγή της διαδικασίας επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης στη Συνταγματική Αναθεώρηση, με το άρθρο 90 να αναθεωρείται πλήρως.
Σε όλα τα σενάρια, ο ρόλος της δικαστικής εξουσίας θα είναι κρίσιμος. Το πρώτο μοντέλο περιλαμβάνει την προεπιλογή των δικαστικών λειτουργών για προαγωγή από το ίδιο το δικαστικό σώμα, με την τελική επιλογή να γίνεται είτε από την κυβέρνηση είτε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Σημειώνεται ότι στο καινοτόμο Σύνταγμα, που είχε προταθεί από καθηγητές όπως οι Γιώργος Γεραπετρίτης, Νίκος Αλιβιζάτος, Φίλιππος Σπυρόπουλος, η τελική επιλογή προτάθηκε να γίνεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, προκειμένου να αποσυνδεθούν πλήρως οι δικαστικές και εκτελεστικές αρχές.
Η πρόταση αυτή είχε διατυπωθεί πριν από τη Συνταγματική Αναθεώρηση του 2019 και την κατάργηση της διάταξης για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με ειδική πλειοψηφία.
Η δεύτερη επιλογή προτείνει την αποκλειστική επιλογή των προαχθέντων δικαστικών λειτουργών από τη δικαιοσύνη μέσω εσωτερικής διαδικασίας ψηφοφορίας.
Αυτή η πρόταση είναι σε εξέλιξη, αν και έχει μικρές πιθανότητες υλοποίησης, δεδομένου ότι σε περιοχές όπου έχει εφαρμοστεί έχει οδηγήσει σε φατριοποίηση του δικαστικού σώματος.
Τέλος, αναμένονται προτάσεις και για το άρθρο 16 που σχετίζεται με τα μη κρατικά πανεπιστήμια, κάτι που έχει ήδη ανακοινωθεί.
Υπενθυμίζεται ότι η παρούσα Βουλή είναι προτείνουσα, με τη συζήτηση που θα διεξαχθεί να μην δεσμεύει την επόμενη αναθεωρητική Βουλή για την κατεύθυνση και την τελική διατύπωση κάθε άρθρου.
Για να εγκριθεί η Αναθεώρηση απαιτείται η ψήφος τουλάχιστον 180 βουλευτών είτε στην προτείνουσα είτε στην αναθεωρητική Βουλή.
Διαβάστε το πλήρες δημοσίευμα της Realnews
