Η Ελλάδα κατατάσσεται 19η παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο λειψυδρίας, κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία επιφέρει αρνητικές συνέπειες στην προσφορά (μείωση βροχοπτώσεων) και στη ζήτηση (αύξηση κατανάλωσης για άρδευση και άλλες χρήσεις).
Τα παραπάνω προκύπτουν από έρευνα του World Resources Institute και από έκθεση της Deloitte σχετικά με τη διαχείριση υδάτων που συνέταξε για την ελληνική κυβέρνηση. Η έκθεση αναδεικνύει τη σοβαρότητα του κινδύνου που αντιμετωπίζει η χώρα μας, κίνδυνος που επιδεινώνεται από τις απώλειες στα δίκτυα, οι οποίες επιτείνουν το πρόβλημα.
Δραματική αύξηση των απολήψεων νερού για ύδρευση
Σύμφωνα με την έκθεση της Deloitte, η Ελλάδα έχει υπερδιπλασιάσει (+139%) τις απολήψεις νερού για ύδρευση την περίοδο 2001-2022, κυρίως λόγω αυξημένης τουριστικής κίνησης.
Η επιρροή των τουριστικών ροών
Η αύξηση των απολήψεων σχετίζεται με την αυξημένη τουριστική κίνηση και την άνοδο της κατά κεφαλήν κατανάλωσης, αλλά και με τις μεγάλες απώλειες (περίπου 50%) από τα δίκτυα διανομής. Το πρόβλημα επιδεινώνεται σε περιοχές με υψηλή τουριστική επισκεψιμότητα, όπως οι Κυκλάδες, όπου η κατανάλωση νερού αυξάνεται ενώ οι διαθέσιμοι πόροι είναι περιορισμένοι. Η ζήτηση στους τουριστικούς προορισμούς κορυφώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες, με αρκετά νησιά να αντιμετωπίζουν ήδη θέματα επάρκειας και υποδομές σε πίεση.
Η Ελλάδα επίσης δαπανά τον μεγαλύτερο όγκο νερού ανά εκτάριο αρδευόμενης γης στην Ε.Ε., με σημαντικά υψηλότερες ποσότητες σε σχέση με άλλες μεσογειακές χώρες με παρόμοια κλιματολογικά χαρακτηριστικά. Παρά την αξιοσημείωτη μείωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων τα τελευταία χρόνια, οι απολήψεις υδάτων για άρδευση δεν έχουν μειωθεί σημαντικά, λόγω της αύξησης των θερμοκρασιών, των αναγκών κάθε καλλιέργειας, των μεγάλων απωλειών από τα δίκτυα (πολλά από τα οποία είναι άνω των 20 ετών), και της καλλιέργειας ποικιλιών που απαιτούν περισσότερο νερό.
Επιπλέον, η έκθεση επισημαίνει ότι οι πολιτικές στήριξης του αγροτικού τομέα μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων και κατ’ επέκταση της κατανάλωσης νερού.
Η Ελλάδα επίσης αντιμετωπίζει μείωση διαθεσιμότητας επιφανειακών πόρων και αύξηση χρήσης γεωτρήσεων, γεγονός που οδηγεί σε υφαλμύρωση των υδάτων.
Αύξηση άντλησης υπόγειων υδάτων
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η άντληση υπόγειων υδάτων αυξήθηκε κατά 80% την περίοδο 2000-2022, φτάνοντας από 3.453 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως σε 6.221. Αντίθετα, η χρήση επιφανειακών υδάτων μειώθηκε κατά 40% (3.852 εκατ. κ.μ. το 2022 σε σύγκριση με 6.471 εκατ. κ.μ. το 2000). Αυτή η αύξηση στην άντληση υπόγειων υδάτων πιέζει τα αποθέματα στον υδροφόρο ορίζοντα και οδηγεί σε υφαλμύρωση.
Ενδεικτικό είναι ότι, παρόλο που οι βροχοπτώσεις έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες, τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες των υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Τα φράγματα της ΔΕΗ χρησιμοποιούνται για παραγωγή ενέργειας και άρδευση/ύδρευση, συνεπώς η μείωση των αποθεμάτων απειλεί τόσο την επάρκεια νερού όσο και το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
