Το 1987, ο O. Günay ανακάλυψε τυχαία ένα σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας του χωραφιού του στην περιοχή Yurtlak, λίγα χιλιόμετρα δυτικά της πόλης Ερζίν, στην τουρκική επαρχία Χατάι, της οποίας η πρωτεύουσα είναι η Αντιόχεια.
Το σημαντικό αυτό εύρημα, μια στήλη από βασάλτη που έχει καταχωρηθεί με τον αριθμό 17183 στο αρχαιολογικό μουσείο της Χατάι, είναι σπασμένο στα δύο, αλλά παραμένει αναλλοίωτη η ιστορική και καλλιτεχνική του αξία, προσφέροντας πολύτιρες πληροφορίες σχετικά με τις αρχαίες μυθολογίες.
Η στήλη του Ερζίν και ο συμβολισμός της
Η στήλη του Ερζίν διαθέτει μια προεξοχή στη βάση της, υποδηλώνοντας ότι αρχικά στηριζόταν οριζόντια σε ένα βάθρο, γεγονός που προσθέτει αξία στο αρχιτεκτονικό της πλαίσιο.
Με την προεξοχή, έχει ύψος 0,96 μέτρων, πλάτος 0,46 μέτρων και πάχος 0,16 μέτρων.
Η μπροστινή πλευρά της στήλης απεικονίζει ένα φθαρμένο ανάγλυφο του θεού της Καταιγίδας στην χαρακτηριστική του στάση, να στέκεται επιβλητικά πάνω σε έναν ταύρο.
Στο αριστερό του χέρι κρατά έναν διπλό πέλεκυ, που συμβολίζει τη δύναμη και την εξουσία, ενώ στο δεξί του χέρι κρατά μια αστραπή, αναπαριστώντας τη θεϊκή του σύνδεση με τις καταιγίδες και τον καιρό.
Ο Θεός της Καταιγίδας
Η μοναδική λεπτομέρεια της μορφής είναι ότι κρατά ένα φίδι από τον λαιμό, κάτι που αποκλίνει από τις παραδοσιακές απεικονίσεις του θεού της Καταιγίδας.
Το σώμα του φιδιού τυλίγεται γύρω του, με την ουρά του να ορθώνεται προς τα πάνω στην αριστερή πλευρά, δείχνοντας μια δυναμική πάλη ανάμεσα στις δύο μορφές.
Η σκηνή πιθανόν αναπαριστά την πάλη του θεού με το ερπετό, ένα μοτίβο που απαντάται τόσο στη μυθολογία της Ανατολίας όσο και στη Συρία.
Αυτή η πάλη είναι ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στους μύθους της αρχαίας Εγγύς Ανατολής, συμβολίζοντας τη σύγκρουση ανάμεσα στην τάξη και το χάος.
Κοινά μυθολογικά μοτίβα των Χουρριτών και των Χετταίων
Στον χουρριτικό μύθο του Χεντάμου, ένα γιγάντιο ερπετό που φέρει το ίδιο όνομα, ζει στον ωκεανό και τελικά κατατροπώνεται από τον θεό της Καταιγίδας, ο οποίος συνδέεται με τη γονιμότητα και τη βροχή. Παρόμοια, ο μύθος του ερπετού δράκου των Χετταίων, Illuyanka, αναφέρεται σε ένα ερπετό που πρέπει να εξοντωθεί από τον θεό της καταιγίδας, επιβεβαιώνοντας τη σημασία αυτού του μοτίβου στη μυθολογία της περιοχής.
Ενσάρκωση των στοιχείων της φύσης
Πάνω από τον θεό της Καταιγίδας διακρίνεται ένα μερικώς κατεστραμμένο σύμβολο σε δίσκο με έναν φτερωτό ήλιο, που ενισχύει τη θεϊκή του φύση και τη σύνδεση με τις ουράνιες δυνάμεις.
Η εικονογραφία αυτή είναι σημαντική, καθώς συνδέει τον θεό της Καταιγίδας με ηλιακές θεότητες, κοινή πρακτική σε αρχαίους πολιτισμούς, όπου οι θεοί ενσάρκωναν διάφορες πτυχές της φύσης.
Η παρουσία του δίσκου και του φτερωτού ήλιου υποδηλώνει μια πιθανή σύνδεση με την ελληνική μυθολογία, όπου εμφανίζονται παρόμοια μοτίβα, ειδικά στην απεικόνιση θεών όπως ο Ήλιος και ο Απόλλωνας.
Οι ειδικοί χρονολογούν τη στήλη μεταξύ του 9ου και 8ου αιώνα π.Χ., τοποθετώντας την σε μια σημαντική περίοδο της αρχαίας ιστορίας, που χαρακτηρίζεται από την άνθιση του πολιτισμού των Χετταίων και τις αλληλεπιδράσεις του με γειτονικούς πολιτισμούς.
Οι Χετταίοι είναι γνωστοί για τη πλούσια μυθολογία και το περίπλοκο πάνθεόν τους, ενώ η στήλη αποτελεί ένα πολύτιμο τεχνούργημα που ρίχνει φως στις πεποιθήσεις και τις καλλιτεχνικές εκφράσεις τους.
Η μετάβαση από τα μυθολογικά θέματα των Χετταίων στον ελληνικό πολιτισμό είναι αξιοσημείωτη, καθώς αποκαλύπτει τις πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις της περιοχής μέσα στους αιώνες.
Η ανακάλυψη της στήλης του Ερζίν υπογραμμίζει τη σημασία της αρχαιολογικής μελέτης στην αποκάλυψη του πλούσιου μωσαϊκού της ανθρώπινης ιστορίας.
Κάθε τεχνούργημα διηγείται μια ιστορία, όπως ακριβώς και η στήλη.
Μας προσκαλεί να αναλογιστούμε τις πεποιθήσεις, τους αγώνες και τα καλλιτεχνικά επιτεύγματα των προγόνων μας, θυμίζοντας μας την αιώνια κληρονομιά των αρχαίων πολιτισμών. Καθώς οι ακαδημαϊκοί και οι ιστορικοί εμβαθύνουν στην σπουδαιότητα αυτών των ευρημάτων, συνειδητοποιούμε πάντα την αλληλεπίδραση της ανθρώπινης εμπειρίας μέσα στο χρόνο και το χώρο.
Η στήλη του Ερζίν αποτελεί έναν δίαυλο ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, ενθαρρύνοντάς μας να σκεφτούμε τα αφηγήματα και τους μύθους που έχουν διαμορφώσει την κοσμοαντίληψή μας έως σήμερα.
Η συνεχής μελέτη τεχνουργημάτων όπως η στήλη του Ερζίν εμπλουτίζει τη γνώση μας για τις αρχαίες κοινωνίες και μας εμπνέει να θαυμάζουμε τις πολυπλοκότητες της ανθρώπινης πίστης και δημιουργικότητας κατά τη διάρκεια της ιστορίας.
Εξερευνώντας τις σχέσεις ανάμεσα στις μυθολογίες των Χετταίων και των Ελλήνων, μπορούμε να εκτιμήσουμε τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι αρχαίοι αντιλαμβάνονταν τον κόσμο και τις θεϊκές δυνάμεις που επηρεάζουν τη ζωή τους.
Τέλος, η στήλη του Ερζίν είναι περισσότερο από ένα ακόμη τεχνούργημα.
Είναι μια απόδειξη που μαρτυρεί τις πλούσιες μυθολογικές παραδόσεις της αρχαίας Εγγύς Ανατολής και τη διαχρονική επιρροή τους σε επόμενους πολιτισμούς, συμπεριλαμβανομένου και του ελληνικού.
Τα θέματα της πάλης, της εξουσίας και της θεϊκής μεσολάβησης που απεικονίζονται στη στήλη παραμένουν αναλλοίωτα στον χρόνο, υπενθυμίζοντάς μας τη συλλογική ανθρωπιστική εμπειρία του αγώνα με τα στοιχεία της φύσης και το άγνωστο.
Καθώς συνεχίζουμε να αποκαλύπτουμε και να μελετούμε αυτά τα τεχνεργήματα, εμπλουτίζουμε την κατανόηση του παρελθόντος και της σύνδεσής του με το παρόν και το μέλλον.
