Η ελληνική κυβέρνηση και το υπουργείο Εξωτερικών είναι σε εγρήγορση μετά την αιφνίδια απόφαση του Εφετείου του Καΐρου για την απαλλοτρίωση της Μονής της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Παρά την ύπαρξη συμφωνίας σε ανώτατο επίπεδο μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, η κατάσταση παραμένει τεταμένη.
Την Πέμπτη, η κυβερνητική ομάδα βρέθηκε μπροστά σε νέες προκλήσεις αναφορικά με το Σινά. Οι διαβεβαιώσεις από το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών και την Προεδρία της Αιγύπτου δεν κατάφεραν να ηρεμήσουν την Αθήνα. Η κυβέρνηση περίμενε να λάβει την απόφαση του δικαστηρίου για να αναγνωρίσει την πηγή του προβλήματος σχετικά με την ιδιοκτησία της μονής, ενώ ταυτόχρονα ασκεί πιέσεις στην αιγυπτιακή πλευρά για την τήρηση των συμφωνιών που είχαν γίνει.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, και οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι η λύση βρίσκεται στις συμφωνίες που έγιναν κατά την επίσκεψη του Αλ Σίσι στην Αθήνα στις 7 Μαΐου. Μια ελληνική αντιπροσωπεία θα μεταβεί στο Κάιρο τη Δευτέρα για τη γρήγορη επεξεργασία και ολοκλήρωση της συμφωνίας.
Η προσπάθεια του αιγυπτιακού βαθέος κράτους να απαλλοτριώσει την περιουσία της μονής έχει ρίζες στο παρελθόν, όμως εντάθηκε το 2015, μετά την “Αραβική Άνοιξη” και τη σύντομη εξουσία των «Αδελφών Μουσουλμάνων». Τότε ξεκίνησε και η δικαστική περιπέτεια της μονής, με το αιγυπτιακό Δημόσιο να ζητά την απαλλοτρίωση λόγω μη αναγνώρισης της μονής ως νομικού προσώπου από το αιγυπτιακό κράτος.
Η δικαστική διαδικασία μαίνονταν τα τελευταία χρόνια, εξαντλώντας τις βαθμίδες της αιγυπτιακής Δικαιοσύνης. Σημαντικό είναι ότι η πρόσφατη απόφαση του Εφετείου αναστάτωσε την Αθήνα. Παράλληλα, το ζήτημα της μονής συζητήθηκε κατά τη διάρκεια των ελληνοαιγυπτιακών συνομιλιών, καταδεικνύοντας τη σημασία της στην ατζέντα τους. Στο τέλος του 2024, η ελληνική κυβέρνηση παρενέβη ενεργά στη διαμάχη της Αιγύπτου με τη μονή.
Μετά από συνεννόηση με το Κάιρο, πραγματοποιήθηκε ελληνική αποστολή στην Αίγυπτο, όπου επιβεβαιώθηκε η συμφωνία ανάμεσα στον Αρχιεπίσκοπο Σινά Δαμιανό και το αιγυπτιακό κράτος για την αναγνώριση των δικαιωμάτων της μονής, υπό τον όρο συνεργασίας με την Αρχαιολογική Υπηρεσία της Αιγύπτου για την προστασία των μνημείων.
Συμφωνία κυρίων
Η συμφωνία αυτή χαιρετίστηκε από τους Κυριάκο Μητσοτάκη και Αλ Σίσι κατά τη διάρκεια του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στις 7 Μαΐου. Ο Μητσοτάκης τόνισε τις κοινές προσπάθειες των δύο κυβερνήσεων για την επίλυση του ζητήματος και ευχαρίστησε τον Αλ Σίσι για το προσωπικό του ενδιαφέρον.
Η ελληνική κυβέρνηση προσδοκούσε τη μετατροπή της συμφωνίας σε νομικά δεσμευτικό κείμενο, όμως ήρθε η απόφαση του Εφετείου του Καΐρου, που προαναγγέλλει την απαλλοτρίωση της μονής και τη μετατροπή της σε μουσείο.
Η απόφαση αυτή προκάλεσε αναστάτωση στην ελληνική πλευρά, που θεωρούσε ότι η διαδικασία θα είχε ανακοπεί από την αιγυπτιακή κυβέρνηση, όπως είχαν συμφωνηθεί. Ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, επικοινώνησε με τον ομόλογό του στην Αίγυπτο και υπογράμμισε την αναγκαιότητα τήρησης της κοινής κατανόησης που είχε εκφραστεί από τους ηγέτες των δύο χωρών.
Στο μεταξύ, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης επιβεβαίωσε τη δέσμευση του πρωθυπουργού για τη διατήρηση του ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της μονής, αναμένοντας την υπογραφή της σχετικής συμφωνίας.
Η είδηση για την απόφαση του αιγυπτιακού δικαστηρίου προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην Αθήνα. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος χαρακτήρισε την απόφαση ως «ιστορική άλωση» και ζήτησε από τις ελληνικές και διεθνείς Αρχές να κινητοποιηθούν για τη διατήρηση της μονής. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος επίσης εξέφρασε «απογοήτευση και θλίψη».
Η αντιπολίτευση
Η αντιπολίτευση άσκησε σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση, με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Νίκο Ανδρουλάκη, να επισημαίνει τις ευθύνες της κυβέρνησης. Ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Καραμέρος, υποστήριξε ότι η κυβέρνηση εμφανίζει «προχειρότητα» που επηρεάζει τις διεθνείς σχέσεις.
Αργά την Πέμπτη, η αιγυπτιακή κυβέρνηση επαναβεβαίωσε τη δέσμευσή της για τη διατήρηση του μοναστηριακού καθεστώτος και διαβεβαίωσε ότι η δικαστική απόφαση θα προστατεύσει το κύρος της μονής. Παρά την ικανοποίηση στην Αθήνα για τις δηλώσεις αυτές, η κυβέρνηση παραμένει επιφυλακτική και ελπίζει για διευκρινίσεις από την αιγυπτιακή πλευρά σχετικά με την απόφαση.
