Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία και την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας από τη Δύση, πολυάριθμες αναλύσεις έχουν γραφεί σχετικά με την επίδραση στον ρωσικό οικονομικό τομέα, τόσο από τις στρατιωτικές εξελίξεις όσο και από τις ίδιες τις κυρώσεις.
Είναι σαφές ότι ο πόλεμος έχει αρνητικές επιπτώσεις για τη Ρωσία. Για παράδειγμα, στο πρόσφατο διάστημα υπήρξαν σημαντικές καθυστερήσεις και ακυρώσεις πτήσεων λόγω επιθέσεων των ουκρανικών drones. Η τιμή της πατάτας έχει αυξηθεί κατά 166% φέτος, σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας κακής σοδειάς και έλλειψης εργατικού δυναμικού, καθώς πολλοί άνθρωποι έχουν στρατευθεί ή εργάζονται σε ουσίες παραγωγής αμυντικών συστημάτων. Στην ανατολική Ουκρανία, η Ρωσία χάνει καθημερινά περισσότερους από 1.000 στρατιώτες (νεκρούς και τραυματίες).
Παρόλο που η κατάσταση δεν φαίνεται ιδανική, όπως επισημαίνει ο καθηγητής και ειδικός στις σχέσεις εξουσίας στο Κρεμλίνο, Μαρκ Γκαλεότι, δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις δυσαρέσκειας από τους Ρώσους πολίτες σχετικά με τον πόλεμο και τη συνέχισή του—αν και τονίζει ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στις δημόσιες και τις ιδιωτικές απόψεις των πολιτών.
«Η Ουκρανία και οι Δυτικοί εταίροι της δεν έχουν καταφέρει να κάνουν το κόστος του πολέμου αφόρητο για τον επιτιθέμενο», αναφέρει χαρακτηριστικά, υποστηρίζοντας ότι ο πόλεμος έχει μειώσει τις μεγάλες ανισότητες μεταξύ των περιοχών της Ρωσίας.
Με ποιους τρόπους;
Τα χρήματα του φερέτρου
Αντλώντας από διδάγματα προηγούμενων πολέμων όπου χρησιμοποιήθηκαν κληρωτοί, η Ρωσία έχει επιλέξει στην Ουκρανία να αποφύγει την υποχρεωτική στράτευση. Αντικαθιστά το στρατό με εθελοντές που αμείβονται με γενναιόδωρους μισθούς και μπόνους.
Ειδικότερα, ένας εθελοντής μπορεί να λάβει μπόνους έως και 1,5 εκατ. ρουβλίων, σχεδόν 18 φορές τον μέσο μισθό, ενώ παράλληλα πληρώνεται δυόμισι φορές τον εθνικό μέσο μισθό.
Σε περίπτωση θανάτου, οι οικογένειες των στρατιωτών θα συνεχίσουν να ωφελούνται, λαμβάνοντας πληρωμές μέχρι 15 εκατ. ρουβλίων, καθώς και άλλα επιδόματα, όπως σύνταξη και προνομιακή πρόσβαση σε πανεπιστήμια για τα παιδιά τους.
Οι νεοσύλλεκτοι προέρχονται κυρίως από φτωχές περιοχές όπως η Τούβα και η Μπουργιατία κοντά στα σύνορα με τη Μογγολία ή το Νταγκεστάν στον Βόρειο Καύκασο. Η συμμετοχή τους στον πόλεμο έχει οδηγήσει σε πρωτοφανή πλούτο για αυτές τις περιοχές.
Κατά τα πρώτα δύο χρόνια του πολέμου, οι καταθέσεις στην Τούβα και τη Μπουργιατία αυξήθηκαν κατά 151% και 81% αντίστοιχα. Επίσης, στο Νταγκεστάν, τα οικοδομικά υλικά έχουν εξαντληθεί λόγω της αυξημένης κατασκευαστικής δραστηριότητας, καθώς οι οικογένειες των στρατιωτών που σκοτώθηκαν χρησιμοποιούν τις αποζημιώσεις τους για ανακαινίσεις, γνωστές ως «χρήματα του φερέτρου».
Οικονομικοί Παράγοντες
Ο πληθωρισμός αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 7,1% και 7,6% φέτος, ενώ οι μισθοί έχουν αυξηθεί λόγω της στενότητας στην αγορά εργασίας.
Τα πραγματικά εισοδήματα αυξάνονται πιο γρήγορα σε όλη τη διάρκεια του πολέμου σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία, και ενώ αυτή η ανάπτυξη μπορεί να περιορίζεται για τις νέες προσλήψεις, οι Ρώσοι διαθέτουν περισσότερα χρήματα από ποτέ.
Πριν από την εισβολή, οι Ρώσοι ήταν απαισιόδοξοι για τα οικονομικά τους, αλλά το περασμένο έτος, η πλειονότητα έγινε αισιόδοξη.
Αυτονομία και Υποκαταστάσεις
Η αμυντική βιομηχανία έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία, με πολλά εργοστάσια να δουλεύουν σε τρεις βάρδιες, 24 ώρες το 24ωρο. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχει επιτευχθεί πλήρης πολεμική οικονομία.
«Για πολλούς Ρώσους, ακόμη και εκτός των μεγάλων πόλεων, είναι δύσκολο να αισθανθούν ότι βρίσκονται σε μια χώρα υπό οικονομική πολιορκία», λέει ο Γκαλεότι, επισημαίνοντας ότι ο Πούτιν προσπαθεί να παρουσιάσει τον πόλεμο ως ένα διαχειρίσιμo βάρος για τον πληθυσμό, λαμβάνοντας μέτρα για να προστατεύσει τους πολίτες από τις συνέπειες των κυρώσεων.
Οι κυρώσεις έχουν επιφέρει αρνητικές συνέπειες, αλλά πολλές εγχώριες βιομηχανίες έχουν επωφεληθεί από την αποχώρηση των δυτικών ανταγωνιστών. Διεθνείς εταιρείες που έχουν αποχωρήσει έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από εγχώριες, όπως η αλυσίδα γρήγορου φαγητού Vkusna i Tochka που αντικαθιστά τα McDonald’s, ή το Mir Kubikov που αντικαθιστά τη Lego.
Αν και το Apple Pay δεν είναι διαθέσιμο, οι Ρώσοι μπορούν να αποκτήσουν ένα νέο iPhone μέσω τρίτων χωρών σε κάποια υψηλότερη τιμή ή την τελευταία έκδοση από την Κίνα.
Η σημασία της Δημόσιας Γνώμης
Η δημόσια γνώμη παραμένει κρίσιμη, ακόμη και για αυταρχικά καθεστώτα, επισημαίνει ο καθηγητής, αναφέροντας ότι η γνώμη της κοινής γνώμης δεν καθοδηγεί αλλά περιορίζει τις κινήσεις του Πούτιν.
Ανεξαρτήτως των περιστάσεων, οι στρατηγοί του έχουν προτείνει πολλές φορές να κινητοποιήσει εφέδρους ή να χρησιμοποιήσει κληρωτούς, αλλά ο Πούτιν έχει αποφύγει αυτές τις αποφάσεις. «Κατανοεί πόσο αντιδημοφιλές και ανατροπιαστικό θα ήταν αυτό», προσθέτει ο Γκαλεότι.
Αυτή η στάση περιορίζει την αποτελεσματικότητα των στρατηγικών του και εμποδίζει την επέκταση της πρώτης γραμμής, αναγκάζοντας τον να περιορίσει τις στρατιωτικές του δράσεις σε άλλες περιοχές για να συγκεντρώσει περισσότερες δυνάμεις στο Ντονμπάς στην ανατολική Ουκρανία.
Επιπλέον, έχει υποχρεώσει τον Πούτιν να δαπανήσει πόρους για να προστατεύσει την πλειονότητα του πληθυσμού από τις επιπτώσεις του πολέμου. Για παράδειγμα, η συντήρηση ενός επιδοτούμενου προγράμματος δανείων κοστίζει περισσότερο από τη συνολική μισθοδοσία της αστυνομίας.
Με βάση όλα αυτά, δεν προκαλεί έκπληξη το αποτέλεσμα πρόσφατης δημοσκόπησης που δείχνει ότι αν και το 61% των Ρώσων επιθυμεί διαπραγματεύσεις για την ειρηνική έκβαση του πολέμου, δεν είναι διατεθειμένοι να το πετύχουν με οποιοδήποτε κόστος.
