Εκείνοι που ανάγκασαν τον Ντόναλντ Τραμπ να αναστείλει προσωρινά τους αμοιβαίους δασμούς την ημέρα της «Ημέρας Απελευθέρωσης» στις αρχές Απριλίου, επιστρέφουν και πάλι.
Οι λεγόμενοι «τιμωροί των ομολόγων» στρέφονται τώρα προς το νέο «μεγάλο και όμορφο» φορολογικό νομοσχέδιο, το οποίο θα μπορούσε να εντείνει το ήδη υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ.
Η απόδοση των 10ετών αμερικανικών ομολόγων ξεπέρασε το 4,5% για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο, ενώ τα 30ετή ομόλογα έσπασαν το 5%, επίπεδο που είχαν αγγίξει την παραμονή της ανακοίνωσης για το πάγωμα των δασμών. «Φτάσαμε σε επίπεδα αποδόσεων που στο παρελθόν έχουν δείξει ότι προκαλούν αντίκτυπο στην κυβέρνηση», δήλωσαν αναλυτές της Deutsche Bank. Αυτή η εξέλιξη έχει δώσει την ευχέρεια ακόμα και χώρες όπως η Ελλάδα να εορτάζουν, καθώς δανείζονται πιο φθηνά από την υπερδύναμη.
Η αγορά ομολόγων έχει ισχυρή επιρροή. Ο ίδιος ο Τραμπ είχε παραδεχτεί ότι υπαναχώρησε αναφορικά με τους δασμούς εξαιτίας των ανησυχιών των επενδυτών σταθερού εισοδήματος. Το μήνυμα παραμένει και τώρα: οι επενδυτές φοβούνται ότι το νέο φορολογικό σχέδιο είναι εχθρικό προς τα ελλείμματα.
Απόδοση και έλλειμμα: Ένα επικίνδυνο μίγμα
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO), το ομοσπονδιακό έλλειμμα για το 2025 αναμένεται να αγγίξει τα 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια, ή 6,2% του ΑΕΠ—το πιο βαθύ έλλειμμα εκτός περιόδων πολέμου ή ύφεσης στην αμερικανική ιστορία.
Το νέο φορολογικό σχέδιο, όπως εγκρίθηκε από την Επιτροπή Φορολογίας της Βουλής, θα προσθέσει 3,8 τρισεκατομμύρια δολάρια στο χρέος μέχρι το 2034, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Κοινής Επιτροπής Φορολόγησης. Παρά τις υποσχέσεις των υποστηρικτών ότι η ανάπτυξη θα αντισταθμίσει τη μείωση εσόδων, οι αγορές δείχνουν επιφυλακτικές. «Η αγορά ομολόγων ανησυχεί ότι αυτό το σχέδιο δεν είναι όσο φιλικό προς τα δημοσιονομικά όσο αναμενόταν», σχολίασε ο Rob Haworth της U.S. Bank Wealth Management στο MarketWatch.
Η ιστορία των «τιμωρών»
Ο όρος “bond vigilantes” εισήχθη το 1983 από τον οικονομολόγο Εντ Γιαρντένι για να περιγράψει τους επενδυτές που αντιδρούν σε πληθωριστικές ή ανεύθυνες πολιτικές πουλώντας μαζικά τα κρατικά ομόλογα.
Μια από τις πιο κλασικές στιγμές ήταν η δεκαετία του 1990, όταν ο Μπιλ Κλίντον αναγκάστηκε να περιορίσει τις φιλόδοξες δαπάνες του μετά από μια «εξέγερση» των αγορών. Ο Κλίντον άλλαξε την πολιτική του και στράφηκε στην εξισορρόπηση του προϋπολογισμού.
Πιο πρόσφατα, η θητεία της Λιζ Τρας στη Βρετανία το 2022 αποτελούσε ίσως την πιο θεαματική νίκη των «τιμωρών»: η ανακοίνωση φορολογικών ελαφρύνσεων τους 45 δισεκατομμύρια στερλίνες οδήγησε σε κατάρρευση της στερλίνας και σε ιστορική αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων. Η Τρας παραιτήθηκε μόλις 49 ημέρες αργότερα.
Η σύγχρονη πραγματικότητα: Οι κανόνες έχουν αλλάξει
Παρά την ύπαρξη των «τιμωρών των ομολόγων», η φύση τους έχει αλλάξει, εξηγεί ο Haworth. Οι μεγάλες τράπεζες δεν διατηρούν πλέον μεγάλα αποθέματα ομολόγων λόγω κανονισμών που επιβλήθηκαν μετά την κρίση του 2008.
Αντί γι’ αυτές, hedge funds και θεσμικοί επενδυτές αναζητούν αποδόσεις μέσω βραχυπρόθεσμων στρατηγικών ή μακροπρόθεσμων επιλογών για πελάτες με υψηλή καθαρή αξία. «Υπάρχουν ακόμα σε κάποιο βαθμό», σημειώνει ο Haworth, «αλλά η φύση τους είναι πολύ διαφορετική».
Η αγορά παίζει ίσως τον πιο σημαντικό ρόλο
Ο Τραμπ, σε αντίθεση με την Τρας, δεν είναι πολιτικά ευάλωτος με τον ίδιο τρόπο. Ελέγχει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, έχει σημαντική λαϊκή στήριξη και προχωρά σε μέτρα που οι ψηφοφόροι του εγκρίνουν. Ωστόσο, η αγορά ομολόγων μπορεί να είναι η μοναδική πηγή πίεσης στην οποία θα χρειαστεί πραγματικά να λογοδοτήσει.
Είναι ξεκάθαρο ότι επιδιώκει χαμηλότερα επιτόκια και φθηνότερο μακροπρόθεσμο δανεισμό για τις ΗΠΑ. Όμως, όσο η αγορά ανησυχεί για τα ελλείμματα και τον πληθωρισμό, τόσο πιο ακριβά θα είναι τα δάνεια και τόσο πιο δύσκολο θα είναι να υλοποιηθούν τα σχέδιά του.
Τα MAGAnomics που προτείνει ο Αμερικανός πρόεδρος δίνουν νέα διάσταση στις συμβατικές απόψεις, λένε οι επικριτές του. Και ίσως έχουν τα ομόλογα στα χέρια τους που καλούνται να πληρώσουν τον λογαριασμό.
