Ενώ οι πιέσεις από τη Δύση για άμεση κατάπαυση πυρός εντείνονται, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν πρότεινε την επανέναρξη απευθείας διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία, χωρίς προαπαιτούμενα, στην Κωνσταντινούπολη, στις 15 Μαΐου.
Η πρόταση του Πούτιν για την επανέναρξη των συνομιλιών ήρθε σε απάντηση της έκκλησης του Κιέβου και των συμμάχων του στη Ρωσία για αποδοχή άμεσης άνευ όρων εκεχειρίας 30 ημερών, αλλιώς θα αντιμετωπίσουν νέες κυρώσεις.
«Δεσμευόμαστε για σοβαρές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία», είπε ο Πούτιν, προσθέτοντας ότι δεν αποκλείει την πιθανότητα εκεχειρίας στο μέλλον, στο πλαίσιο απευθείας συνομιλιών με το Κίεβο.
Ο Πούτιν τόνισε επίσης ότι οι συζητήσεις πρέπει να επικεντρωθούν στα «βαθύτερα αίτια της σύγκρουσης» που διαρκεί για πάνω από τρία χρόνια.
Σχολιάζοντας τις άκαρπες συνομιλίες του 2022 που διεξήχθησαν στην Κωνσταντινούπολη μετά την ρωσική εισβολή, ο Πούτιν πρότεινε να επαναληφθούν χωρίς προϋποθέσεις. Επίσης, ανακοίνωσε ότι θα επικοινωνήσει με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη διευκόλυνση των διαλόγων, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κατάπαυση του πυρός.
«Η πρότασή μας είναι διαθέσιμη. Η απόφαση ανήκει στις ουκρανικές αρχές και τους επιτελείς τους, οι οποίοι φαίνεται ότι κινούνται από τις προσωπικές τους πολιτικές φιλοδοξίες και όχι από τα συμφέροντα των λαών τους», τόνισε ο Πούτιν.
Η πρόταση του Κρεμλίνου ήρθε λίγες ώρες μετά την απειλή των ηγετών της Γαλλίας, Βρετανίας, Γερμανίας και Πολωνίας να εντείνουν την πίεση προς τη Μόσχα αν δεν αποδεχθεί την άνευ όρων εκεχειρία. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ενημερώθηκε τηλεφωνικά από τους Ευρωπαίους ηγέτες αναφορικά με αυτήν την πρόταση.
Ο Τραμπ κάλεσε σε «υψηλού επιπέδου διαπραγματεύσεις» μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, εκφράζοντας την άποψη ότι πλησιάζουν σε «έναν σημαντικό συμβιβασμό» για τον τερματισμό αυτού του τριετούς πολέμου.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει δηλώσει πολλές φορές ότι είναι έτοιμος για ειρηνευτικές συνομιλίες, αλλά μόνο αφού υπάρξει εκεχειρία.
Η αρχική αντίδραση του Τραμπ
Λίγες ώρες μετά την πρόταση του Πούτιν για ειρηνικές συνομιλίες με την Ουκρανία, ο Ντόναλντ Τραμπ αντέδρασε μέσω ανάρτησης στην πλατφόρμα Truth Social. Χαρακτήρισε την εξέλιξη ως μια «πολύ σημαντική ημέρα για τη Ρωσία και την Ουκρανία», σημειώνοντας ότι «χιλιάδες ζωές θα μπορούσαν να σωθούν» εάν αυτό το «ατέρμονο αιματοκύλισμα» φτάσει στο τέλος του.
«Θα είναι ένας εντελώς νέος, πολύ καλύτερος κόσμος», έγραψε ο Αμερικανός πρόεδρος, δηλώνοντας ότι θα συνεχίσει να συνεργάζεται με «και τις δύο πλευρές» για την προώθηση της συμφωνίας.
Επιπλέον, τόνισε ότι οι ΗΠΑ «θέλουν να επικεντρωθούν στην ανασυγκρότηση και το εμπόριο», προσθέτοντας ότι «έρχεται μια σημαντική εβδομάδα».
Οι προτάσεις της Μόσχας
Ο Πούτιν ανέφερε ότι η Ρωσία έχει προτείνει επανειλημμένα εκεχειρίες τους τελευταίους μήνες, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής επιθέσεων κατά ενεργειακών υποδομών, πρόταση που είχε γίνει αποδεκτή από την Ουκρανία, μιας εκεχειρίας 30 ωρών για το Πάσχαλ και μιας μονομερούς εκεχειρίας μεταξύ 8 και 10 Μαΐου που πλέον έχει λήξει.
Ουκρανοί αξιωματούχοι απαντούν ότι η Ρωσία έχει παραβιάσει αυτές τις εκεχειρίες επανειλημμένα.
Ο Πούτιν κατηγόρησε την Ουκρανία ότι «υπονόμευσε αυτές τις πρωτοβουλίες ξανά και ξανά» και προχώρησε σε πολλές επιθέσεις εναντίον της Ρωσίας.
Τον Μάρτιο, οι ΗΠΑ είχαν προτείνει μια άμεση, περιορισμένη εκεχειρία 30 ημερών, την οποία η Ουκρανία είχε αποδεχθεί, αλλά το Κρεμλίνο επέμενε σε όρους που εξυπηρετούσαν τις ρωσικές ανάγκες.
Ο Πούτιν επανέλαβε ότι το Κρεμλίνο απαιτεί μια εκεχειρία που θα οδηγήσει σε «διαρκή ειρήνη» και όχι σε μια παύση των εχθροπραξιών που θα δώσει την ευκαιρία στην Ουκρανία να επανεξοπλιστεί και να κινητοποιήσει περισσότερους στρατιώτες.
Λίγο μετά την ρωσική εισβολή του Φεβρουαρίου 2022, η Τουρκία είχε φιλοξενήσει διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών εκπροσώπων, με πρόταση που περιλάμβανε ουδέτερο καθεστώς για την Ουκρανία, περιορισμούς στις ένοπλες δυνάμεις της και αναβολή συζητήσεων για τις κατεχόμενες περιοχές.
Η Μόσχα έχει κατηγορήσει το Κίεβο και τη Δύση για την αποτυχία αυτών των διαπραγματεύσεων.
Ο Πούτιν υπογράμμισε ότι «όσοι επιθυμούν ειλικρινά την ειρήνη δεν μπορούν παρά να στηρίξουν» την πρότασή του για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.
Οι σταθερές απαιτήσεις της Μόσχας για ειρήνη
Ο Πούτιν παραμένει αμετακίνητος στις βασικές απαιτήσεις του για τον τερματισμό του πολέμου.
Τον Ιούνιο του 2024 είχε δηλώσει ότι η Ουκρανία πρέπει να παραιτηθεί επίσημα από τις φιλοδοξίες ένταξής της στο ΝΑΤΟ και να αποσύρει την στρατιωτική της παρουσία από τις τέσσερις περιοχές που έχει προσαρτήσει η Ρωσία.
Αναφορές αναφέρουν ότι Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν προτείνει επίσης οι Ηνωμένες Πολιτείες να αναγνωρίσουν την κυριαρχία της Μόσχας σε περίπου το 20% της ουκρανικής επικράτειας, εξασφαλίζοντας την ουδετερότητα της Ουκρανίας, αν και η Ρωσία δεν πλέον αντιτίθεται σε μια πιθανή ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Πούτιν αναφέρθηκε στο προσχέδιο συμφωνίας του 2022, που συντάχθηκε λίγο μετά την ρωσική εισβολή, το οποίο ανέφερε ότι η Ουκρανία θα συμφωνούσε σε καθεστώς ουδετερότητας, με διεθνείς εγγυήσεις ασφαλείας από τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
«Η Ρωσία δεν διέκοψε τις διαπραγματεύσεις το 2022. Αυτό έκανε το Κίεβο», υπογράμμισε ο Πούτιν.
Ο Ρώσος πρόεδρος ευχαρίστησε την Κίνα, τη Βραζιλία, τις αφρικανικές χώρες και τις χώρες της Μέσης Ανατολής, καθώς και τις ΗΠΑ για την υποστήριξή τους στην επίλυση της κατάστασης.
Ο Τραμπ, που επιθυμεί να καθιερωθεί ως ειρηνοποιός, έχει εκφράσει την επιθυμία του να τερματίσει το «λουτρό αίματος» στην Ουκρανία, την οποία η κυβέρνησή του θεωρεί ως πόλεμο δι’ αντιπροσώπων (proxy war) ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Αντίθετα, ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, οι Ευρωπαίοι ηγέτες και η Ουκρανία βλέπουν τη ρωσική εισβολή ως ιμπεριαλιστική επίθεση κατά της κυριαρχίας ενός ανεξάρτητου κράτους.
Ο Πούτιν, από την πλευρά του, περιγράφει τον πόλεμο ως μια ιστορική καμπή στις σχέσεις της Μόσχας με τη Δύση, εν μέσω συνεχών προσπαθειών της Δύσης να ταπεινώσει τη Ρωσία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.
