Η ετήσια έρευνα Democracy Perception Index 2025, που καλύπτει 86 χώρες και χιλιάδες ερωτηθέντες σε διάφορα γεωπολιτικά μπλοκ, αποκαλύπτει ένα σαφές διεθνές συμπέρασμα: η δημοκρατία παραμένει ισχυρά ριζωμένη στις κοινωνίες.
Ωστόσο, δύο χώρες ξεχωρίζουν σημαντικά – η Ελλάδα και η Τουρκία, που καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως σχετικά με την αξία που αποδίδουν οι πολίτες τους στη δημοκρατία.
Στην ερώτηση «Πόσο σημαντική θεωρείτε τη δημοκρατία;», το 89% των Ελλήνων και το 87% των Τούρκων απαντούν ότι είναι εξαιρετικά ή πολύ σημαντική. Αν και η υποστήριξη για τη δημοκρατία είναι υψηλή, οι πολίτες παγκοσμίως έχουν διαφορετικές αντιλήψεις σχετικά με τον κύριο σκοπό της.
Στο 52% των χωρών, η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου θεωρείται κύρια αποστολή της δημοκρατίας. Αντίθετα, μόλις το 19% βλέπει την ελευθερία επιλογής κυβέρνησης ως βασικό στόχο, ενώ μόνο το 16% δίνει προτεραιότητα στην προστασία των ατομικών ελευθεριών.
Αντίθεση των Ελλήνων στις στρατιωτικές δαπάνες
Η Ελλάδα κατατάσσεται ανάμεσα στις χώρες με χαμηλή υποστήριξη για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, ιδιαίτερα εάν αυτό συνεπάγεται υψηλότερους φόρους ή περικοπές σε άλλους τομείς. Αυτό είναι ίσως αναμενόμενο, διότι οι αμυντικές δαπάνες ήδη είναι πολύ υψηλές ως ποσοστό του ΑΕΠ στη χώρα.
Μαζί με τη Γαλλία, την Ιταλία, την Αυστρία και το Βέλγιο, η πλειονότητα των Ελλήνων απορρίπτει την ιδέα ενίσχυσης των εξοπλισμών εις βάρος της κοινωνικής πολιτικής.
Αντίθετα, χώρες όπως η Πολωνία, η Ουκρανία, η Νορβηγία και η Φινλανδία δείχνουν υποστήριξη για στρατιωτική ενίσχυση.
Αλλά είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν την πατρίδα
Ταυτόχρονα, η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά προθυμίας για προσωπική υπεράσπιση της χώρας σε περίπτωση επίθεσης. Μαζί με τη Νορβηγία και τη Σουηδία, είναι στις πιο ψηλές θέσεις στην Ευρώπη.
Συγκριτικά, χώρες όπως η Μολδαβία, η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ιταλία εμφανίζουν αισθητά χαμηλότερα ποσοστά προθυμίας.
Η δημοκρατία υπό πίεση, αλλά ζωντανή
Σε μια εποχή αυξανόμενης πολυπολικότητας, της επιστροφής αυταρχικών προτύπων και συνεχών κρίσεων, η έρευνα αμφισβητεί τον μύθο ότι η παγκόσμια κοινωνία απομακρύνεται από τη δημοκρατία. Σχεδόν σε όλες τις χώρες, η πλειονότητα των πολιτών θεωρεί τη δημοκρατία “πολύ” ή “εξαιρετικά” σημαντική.
Ωστόσο, ο ορισμός και η λειτουργία της δημοκρατίας διαφέρει ανά χώρα, όπως και η πρόσβασή της. Στην Ελλάδα, η ιστορική και κοινωνική σχέση με τη δημοκρατία είναι βαθιά ριζωμένη, διαμορφωμένη από αγώνες, κρίσεις και συλλογική μνήμη.
