Η ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών αναμορφώνει τους όρους για την απενεργοποίηση του ΑΦΜ σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής και άλλων σοβαρών παραβάσεων, μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), που έκρινε το υπάρχον πλαίσιο αντισυνταγματικό.
Σύμφωνα με πρόσφατες πληροφορίες, σύντομα θα κατατεθεί στη Βουλή νομοσχέδιο που θα καθορίζει ένα νέο, αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για την απενεργοποίηση ΑΦΜ σε περιπτώσεις λαθρεμπορίας, ψευδών δηλώσεων και παραποίησης στοιχείων, ώστε να είναι σαφή τα κριτήρια και να προστατεύονται τα δικαιώματα των φορολογικών.
Επιπλέον, σχεδιάζονται αλλαγές στο καθεστώς χρηματικών εγγυήσεων για την επανενεργοποίηση του ΑΦΜ ατόμων που έχουν πτωχεύσει ή καταδικαστεί για σοβαρές παραβάσεις. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες, το κύριο εργαλείο «παγώματος» του ΑΦΜ δεν θα αποσυρθεί, καθώς είναι κρίσιμο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της δράσης κατά των εικονικών προϊόντων.
Αναστολή ΑΦΜ
Σύμφωνα με τον αναθεωρημένο Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, η ΑΑΔΕ μπορεί να αναστείλει τη χρήση ΑΦΜ ή να το απενεργοποιήσει:
- Εάν ο φορολογούμενος έχει πτωχεύσει.
- Εάν ο φορολογούμενος είναι σε κατάσταση αφερεγγυότητας.
- Αν υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι ο φορολογούμενος δεν ασκεί οικονομική δραστηριότητα.
- Αν υπάρχουν ενδείξεις για φοροδιαφυγή, λαθρεμπορία ή νοθεία προϊόντων με ειδικό φόρο κατανάλωσης.
- Όταν παραβιάζει ή αλλοιώνει τη λειτουργία των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών.
- Όταν έχει δηλώσει ψευδή στοιχεία κατά την απόκτηση του ΑΦΜ.
- Αν έχει καταγραφεί στο φορολογικό μητρώο περισσότερες φορές.
Η αναστολή ΑΦΜ διαρκεί ανάλογα με την παράβαση από 3 έως 5 χρόνια, ενώ αν υπάρχει ποινική δίωξη για κακούργημα, η αναστολή διαρκεί μέχρι την εκδίκαση και, αν υπάρξει καταδίκη, για όσο διαρκεί η ποινή.
Ο φορολογούμενος έχει το δικαίωμα να αποδείξει ότι οι προϋποθέσεις για την αφαίρεση του ΑΦΜ δεν ισχύουν. Όσον αφορά τις χρηματικές εγγυήσεις για την επανενεργοποίηση του ΑΦΜ, το ποσό κυμαίνεται από 3.000 έως 1.000.000 ευρώ, με διάρκεια 2 έως 6 χρόνια.
Στοιχεία από την ΑΑΔΕ
Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, από το 2019 έως το 2024, η χρήση ΑΦΜ αναστάλθηκε σε 796 περιπτώσεις, οι περισσότερες από τις οποίες αφορούσαν «εξαφανισμένα εμπόρους» που εμπλέκονταν σε ενδοκοινοτικές απάτες ΦΠΑ.
Επίσης, με απόφαση του ΣτΕ (2024), κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι εξουσίες που παρέχονται στη Διοικητή της ΑΑΔΕ από τον νόμο 4174/2013, καθώς η αναστολή ή απενεργοποίηση ΑΦΜ θεωρείται «βαθιά παρέμβαση στην οικονομική ζωή» των φυσικών ή νομικών προσώπων, ισοδυναμώντας με απαγόρευση άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας.
