Καθώς η ένταση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν κλιμακώνεται, ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται την κατάσταση για να προβάλλει τις ανυπόστατες διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο. Αυτό γίνεται τη στιγμή που πολλαπλά ζητήματα εισέρχονται στους διεθνείς διαλόγους.
Η Τουρκία έχει ετοιμάσει έναν χάρτη για τον δικό της Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, ο οποίος «κόβει» το Αιγαίο στα δύο. Ο χάρτης αυτός έχει ήδη υποβληθεί στην UNESCO και για να αποκτήσει επίσημο χαρακτήρα, θα πρέπει να κοινοποιηθεί και στα Ηνωμένα Έθνη.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αντέτεινε ότι ο τουρκικός χάρτης «δεν έχει βάση στο διεθνές δίκαιο, καθώς αποπειράται να σφετεριστεί περιοχές ελληνικής δικαιοδοσίας». Καταστήθηκε επίσης σαφές ότι «ο τουρκικός χάρτης, ως απάντηση στον ελληνικό σχεδιασμό, που είναι ήδη ενσωματωμένος στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, δεν παράγει νομικά αποτελέσματα και είναι απλώς μια αντανακλαστική αντίδραση χωρίς ουσία».
Δεδομένων των συνθηκών, δεν εξέπληξε η κίνηση αυτή της Άγκυρας, καθώς ήταν αναμενόμενο. Κι ας θεωρούμε ότι είναι «κενού περιεχομένου για εσωτερική κατανάλωση».
Τουρκικές διπλωματικές πηγές είχαν προϊδεάσει μέσω του πρακτορείου Anadolu ότι η Άγκυρα εξετάζει «προληπτικά μέτρα» απέναντι σε ενδεχόμενες «μονομερείς ενέργειες» της Αθήνας, ενώ παράλληλα προωθεί «πρωτοβουλίες περιβαλλοντικής προστασίας στις τουρκικές θάλασσες».
Ανεξαρτήτως των επαναλαμβανόμενων δηλώσεων του υπουργείου Εξωτερικών για την ανάγκη τήρησης μιας πολιτικής αρχών, η Άγκυρα δεν δείχνει να σέβεται ούτε το διεθνές δίκαιο ούτε το «Δίκαιο της Θάλασσας», το οποίο άλλωστε δεν έχει υπογράψει.
Το δίκαιο του ισχυρού
Για την Τουρκία, η «κόκκινη γραμμή» στο Αιγαίο εκτείνεται από τις εκβολές του Έβρου έως νότια των Δωδεκανήσων, μη αναγνωρίζοντας καμία εδαφική επήρεια για τα ελληνικά νησιά πλην της ύπαρξης 6 ναυτικών μιλίων αιγιαλίτιδας ζώνης.
Ο Ερντογάν, επιλέγοντας το δίκαιο του ισχυρού, αισθάνεται ολοένα και πιο ισχυρός λόγω της αναβαθμισμένης θέσης της Άγκυρας στην περιοχή. Η ΕΕ, άλλωστε, «ικετεύει» τον Ερντογάν να συμμετάσχει στην αμυντική θωράκιση της Ευρώπης, και μάλιστα με χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων. Παράλληλα, η Τουρκία παρουσιάζει με περηφάνια το πρώτο «Τουρκο-ιταλικό» drone στη διεθνή αεροπορική έκθεση του Μπουρζέ.
Ο Ερντογάν δεν κρύβει την ελπίδα του ότι, χάρη στη «προσωπική σχέση» του με τον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ, θα μπορέσει να επιβάλει τα σχέδιά του στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
Η Άγκυρα έχει ουσιαστικά τον έλεγχο στη Συρία, με τους πρώην τζιχαντιστές της Αλ Κάιντα να δρουν υπό τις εντολές του Ερντογάν. Επιδιώκει τη συμφωνία του στρατάρχη Χαφτάρ στη Λιβύη για το παράνομο Τουρκο-λιβυκό μνημόνιο και προσπαθεί να επεκτείνει την επιρροή της στην Αφρική, διατηρώντας έλεγχο στη Σομαλία.
«Φινλανδοποίηση»
Όσο για την Ελλάδα, η πρόθεση του Ερντογάν είναι ξεκάθαρη: αναζητά «φινλανδοποίηση». Όπως στην εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, η ανεξάρτητη Φινλανδία δεν τολμούσε να ασκήσει εξωτερική πολιτική χωρίς να εξετάσει τις πιθανές αντιδράσεις της Μόσχας, αυτού του τύπου τη στάση επιδιώκει και ο Τούρκος πρόεδρος απέναντι στην Αθήνα.
Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε τι θα συζητήσουν ο Έλληνας πρωθυπουργός με τον Τούρκο πρόεδρο στην προσεχή συνάντησή τους στη Χάγη, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ, και αν θα υπάρξει η πολυσυζητημένη συνάντηση στην Άγκυρα, δεδομένων των προκλητικών ενεργειών της Τουρκίας.
Φυσικά, υπάρχει και η Διακήρυξη των Αθηνών από τον Δεκέμβριο 2023, μια μη δεσμευτική συμφωνία που επικεντρώνεται στη φιλία, τον αμοιβαίο σεβασμό και την ειρηνική επίλυση διαφορών, αλλά φαίνεται ότι η Τουρκία έχει περιφρονήσει αυτή τη Διακήρυξη.
Ο Τούρκος πρόεδρος στην τελευταία συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, εστίασε στο «νέο σχέδιο για παραγωγή πυραύλων μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς», δηλώνοντας ότι «Θεού θέλοντος, σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα αποκτήσουμε μια αμυντική ικανότητα που κανείς δεν θα τολμά να μας αψηφήσει».
