Ο Γάλλος δημιουργός του εμβληματικού ντοκιμαντέρ «Η θλίψη και ο οίκτος» (Le Chagrin et la pitié), Μαρσέλ Οφίλς, απεβίωσε το Σάββατο στην επιγενειακή του κατοικία στη νοτιοδυτική Γαλλία, όπως ανακοίνωσε η οικογένειά του.
«Ο Μαρσέλ Οφίλς, βραβευμένος με Όσκαρ και σημαντική φυσιογνωμία του ιστορικού ντοκιμαντέρ, απεβίωσε ειρηνικά στις 24 Μαΐου 2025, σε ηλικία 97 ετών», δήλωσε ο εγγονός του, Αντρεά-Μπενζαμέν Σεϊφέρ.
Γεννημένος στις 1 Νοεμβρίου 1927 στη Φρανκφούρτη, ήταν γιος του διάσημου Γερμανού σκηνοθέτη Μαξ Οφίλς («Το γαϊτανάκι του έρωτα», «Άγνωστη Κυρία», «Λόλα Μοντές»). Η οικογένειά του διέφυγε από τη ναζιστική Γερμανία το 1933 και εγκαταστάθηκε στη Γαλλία, προτού μετακομίσει στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1941.
Το 1950, όταν επέστρεψε στη Γαλλία, ξεκίνησε την καριέρα του στον κινηματογράφο ως βοηθός σκηνοθέτη, κυρίως στην τελευταία ταινία του πατέρα του, «Λόλα Μοντές» (1955).
Φίλος του Φρανσουά Τρυφώ, πειραματίστηκε με τη μυθοπλασία σε ταινίες όπως «Καυτό Πεζοδρόμιο» (Peau de Banane, 1963) με τους Ζαν-Πολ Μπελμοντό και Ζαν Μορό, και «Ψηλά τα χέρια, κυρίες μου» (Faites vos jeux, mesdames, 1965). Ωστόσο, η καριέρα του άλλαξε κατεύθυνση όταν προσλήφθηκε από την δημόσια γαλλική τηλεόραση ORTF, εισερχόμενος στον κόσμο του ντοκιμαντέρ.
Το 1969 κυκλοφόρησε το σημαντικό ντοκιμαντέρ «Η θλίψη και ο οίκτος», που καταγράφει την ιστορία της γαλλικής πόλης Κλερμόν-Φεράν υπό γερμανική κατοχή κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ταινία προκάλεσε σάλο, απαγορεύτηκε από τη δημόσια τηλεόραση (παρά την χρηματοδότησή της) μέχρι το 1981 και, όταν τελικά προβλήθηκε το 1971, γνώρισε μεγάλη επιτυχία παρά τη μεγάλη της διάρκεια (4 ώρες και 15 λεπτά).
Εξετάζοντας τον ρόλο των Ναζί συνεργατών και της αντίστασης, η ταινία αμφισβήτησε την κυρίαρχη αφήγηση περί μιας Γαλλίας που αντιστάθηκε συλλογικά στον εισβολέα. Είχε διεθνή αναγνώριση και ήταν υποψήφια για Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ.
Ο Οφίλς επανήλθε στην εξερεύνηση των εγκλημάτων του ναζισμού με το έργο του «Η Μνήμη της Δικαιοσύνης» (L’Empreinte de la justice, 1976), το οποίο θεωρούσε το αριστούργημά του. Το ντοκιμαντέρ, διάρκειας σχεδόν πέντε ωρών, ξεκινά από τις δίκες της Νυρεμβέργης και εξερευνά θέματα ατομικής και συλλογικής ευθύνης για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Το 1989, η ταινία του «Hôtel Terminus – Klaus Barbie, sa vie et son temps», που είναι ένα λεπτομερές πορτρέτο του διαβόητου ναζί εγκληματία Κλάους Μπάρμπι, γνωστού και ως «Χασάπης της Λυών», του προσέφερε το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ.
«Μέσα από μια προσωπική προσέγγιση και αυστηρή τεκμηρίωση, ο Μαρσέλ Οφίλς κατέγραψε τις μόνιμες επιρροές της Ιστορίας και της πολιτικής στις ζωές μας. Μας προέτρεπε να παραμείνουμε νηφάλιοι, στρατευμένοι και κοντά στη δημοκρατία», δήλωσε ο εγγονός του στην ανακοίνωση για το θάνατό του.
Ο Μαρσέλ Οφίλς ήταν παντρεμένος με την Ρεζίν Οφίλς, το γένος Άκερμαν. Άφησε πίσω του τρεις κόρες και τρία εγγόνια.
