Η αιφνιδιαστική απόφαση του προεδρικού γραφείου των ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ να διατάξει αεροπορικές επιθέσεις σε τρεις πυρηνικές τοποθεσίες του Ιράν – στο Φορντό, τη Νατάνζ και το Ισφαχάν – αλλάζει ριζικά την κατάσταση στον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν και κλιμακώνει επικίνδυνα την κρίση στη Μέση Ανατολή.
Ο Τραμπ, κατά τη διάρκεια τηλεοπτικού διαγγέλματος προς τον αμερικανικό λαό, χαρακτήρισε την επιχείρηση «εντυπωσιακή στρατιωτική επιτυχία», προειδοποιώντας ότι αν δεν υπάρξει διπλωματική λύση, οι επιθέσεις θα συνεχιστούν με «ταχύτητα, ακρίβεια και ικανότητα».
Το εύρος της επιχείρησης και οι αντιδράσεις των συμμάχων
Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά στις πολεμικές τους επιχειρήσεις τις βόμβες GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP), σχεδιασμένες για τον κατεδαφισμό υπόγειων πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, χαιρέτισε την απόφαση του Τραμπ, χαρακτηρίζοντας την «ιστορική στιγμή που αλλάζει την ροή της ιστορίας». Δήλωσε ότι «η Αμερική έκανε ό,τι καμία άλλη χώρα δεν μπορεί να κάνει», προσθέτοντας ότι «ο Τραμπ δεν επέτρεψε στο πιο επικίνδυνο καθεστώς με τα πιο επικίνδυνα όπλα του πλανήτη να παραμείνει αόρατο».
Στο ίδιο πνεύμα, ο πρόεδρος του Ισραήλ, Ισαάκ Χέρτζογκ, επισήμανε ότι οι επιθέσεις αποτελούν «καθοριστική στιγμή ανάμεσα στον άξονα του τρόμου και τον άξονα της ελπίδας».
Η αντίδραση της Τεχεράνης
Αρχικά, το Ιράν επιχείρησε να υποβαθμίσει τις ζημιές, με το κρατικό κανάλι IRIB να χαρακτηρίζει τις επιθέσεις «μπλόφα» του Τραμπ και να ισχυρίζεται ότι «μόνο δύο είσοδοι του Φόρντο υπέστησαν ζημιές». Ωστόσο, η κυβέρνηση διέκοψε την πρόσβαση στο διαδίκτυο, επικαλούμενη «κυβερνοεπιθέσεις από τον εχθρό», περιορίζοντας τη ροή ανεξάρτητων πληροφοριών.
Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Σαγιέντ Αμπάς Αραγτσί, καταδίκασε τις επιθέσεις ως «παράνομες» και προειδοποίησε για «συνέπειες που θα γράφουν ιστορία», δηλώνοντας ότι η Τεχεράνη διατηρεί όλες τις επιλογές στο τραπέζι προκειμένου να υπερασπιστεί την κυριαρχία της.
Η διπλή εικόνα του Τραμπ
Η απόφαση του Τραμπ, ο οποίος επανήλθε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο με την υπόσχεση να είναι «ο πρόεδρος της ειρήνης», τώρα τον τοποθετεί στον πυρήνα μιας ανοιχτής σύγκρουσης με παγκόσμιες επιπτώσεις.
Η εμπλοκή των ΗΠΑ σε έναν ενεργό πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν προκαλεί ανησυχία, όχι μόνο σε διπλωματικό επίπεδο αλλά και εντός του κινήματος «America First» που τον υποστήριξε. Κριτές του υποστηρίζουν ότι, αντί να αποτρέψει τον πόλεμο, τον επιταχύνει — βάζοντας την Αμερική στη δίνη ενός νέου μεσανατολικού μετώπου.
Οι στρατηγικές επιλογές του Ιράν
Σύμφωνα με ανάλυση του BBC και ειδικών, το Ιράν έχει τρείς κύριες στρατηγικές επιλογές:
1. Να μην απαντήσει άμεσα: Μια επιλογή με υψηλό ρίσκο, που θα απέτρεπε νέα αμερικανικά χτυπήματα, αλλά θα μπορούσε να ενισχύσει την εικόνα αδυναμίας του καθεστώτος εσωτερικά.
2. Να απαντήσει σκληρά και άμεσα: Το Ιράν διαθέτει ακόμη σημαντικό απόθεμα βαλλιστικών πυραύλων που μπορεί να πλήξει αμερικανικές βάσεις στην περιοχή και να χρησιμοποιήσει drones για επιθέσεις κατά στόχων.
3. Να απαντήσει αργότερα και στοχευμένα: Μια στρατηγική που επιτρέπει την επιλογή χρόνου και τόπου για αντιδράσεις, επιδιώκοντας αιφνιδιασμό.
Το διακύβευμα: μια εύφλεκτη περιοχή
Η συμμετοχή των ΗΠΑ με αεροπορικές επιθέσεις κατά των ιρανικών πυρηνικών υποδομών αποτελεί επικίνδυνη εξέλιξη σε μια σύγκρουση κοντά σε ζωτικά ενεργειακά κέντρα του κόσμου.
Οι χώρες του Περσικού Κόλπου παρακολουθούν με ανησυχία τις εξελίξεις. Μια ιρανική επίθεση σε αμερικανικές βάσεις θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις. Τα Στενά του Ορμούζ, από όπου διέρχεται το 30% του παγκόσμιου πετρελαίου, αναδεικνύονται σε γεωπολιτικό σημείο ανάφλεξης.
Η εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου και η αστάθεια στις διεθνείς αγορές είναι ήδη ορατές, ενώ αναλυτές προβλέπουν ενδεχόμενη ανατίμηση πάνω από τα 110 δολάρια το βαρέλι αν ο πόλεμος επεκταθεί.
Η Μέση Ανατολή ξύπνησε σήμερα με το ερώτημα: Ζούμε την αρχή του τέλους αυτού του πολέμου ή την αρχή ενός ακόμη πιο αιματηρού κεφαλαίου;
Η εμπλοκή των ΗΠΑ δεν είναι πια θέμα συζήτησης — είναι πραγματικότητα. Το πώς θα απαντήσει το Ιράν θα κρίνει εάν θα υπάρξει διέξοδος ή αν βαδίζουμε προς μια νέα κόλαση με παγκόσμιες επιπτώσεις.
