Μια ομάδα αρχαιολόγων επανεξέτασε τα ευρήματα από το αρχαιολογικό χώρο El Cerrón στην Illescas, μια πόλη στην επαρχία του Τολέδο στην αυτόνομη κοινότητα της Καστίλης-Λα Μάντσα. Ανακάλυψαν ότι η τοπική ελίτ της αρχαίας Καπετανίας, στην νότιο υψίπεδο της Ιβηρικής χερσονήσου και στην επικράτεια των Καπητανών, δεν ήταν μια περιθωριακή κοινότητα όπως πιστευόταν μέχρι τώρα.
Το ανάγλυφο από τερακότα, διακοσμημένο με μεσογειακά σχέδια που ανακαλύφθηκε στον χώρο, αποδεικνύει ότι οι κοινότητες αυτές συμμετείχαν ενεργά στα πολιτιστικά και εμπορικά δίκτυα της Μεσογείου κατά την Εποχή του Σιδήρου (4ος – 1ος αιώνας π.Χ.).
Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Antiquity αμφισβητεί την παραδοσιακή άποψη ότι η Καπετανία είχε περιφερειακή σημασία και ήταν παθητική περιοχή.
Πολιτιστικά στοιχεία που αποδεικνύουν ενεργή συμμετοχή στο μεσογειακό γίγνεσθαι
Το αέτωμα ανακαλύφθηκε σε ένα κτίριο που οι αρχαιολόγοι ονόμασαν Δομή 2 και απεικονίζει έναν γρύπα, το μυθολογικό τέρας με σώμα λιονταριού και φτερά αετού, καθώς και δύο ηνίοχους με άμαξες και μια ανθρώπινη μορφή με σκήπτρο, που ενδεικνύει εξουσία.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι η εικονογραφία αυτή είναι χαρακτηριστική της Μεσογειακής τέχνης και έχει παραλληλίες με την Ιβηρική ακτή και άλλες περιοχές, όπως η βόρεια Ιταλία.
Η αξιοσημείωτη τοποθεσία της El Cerrón, 300 χιλιόμετρα από την ακτή, υποδηλώνει ότι οι ελίτ της Καπετανίας είχαν σύνδεση με τα πολιτιστικά ρεύματα της Μεσογείου.
Το ανάγλυφο της El Cerrón αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό δείγμα της “μεσογειοποίησης” της ενδοχώρας της Ιβηρικής χερσονήσου που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, όπως διαπιστώνει η μελέτη.
Με ύψος 1,35 μέτρα, το αέτωμα αποτελεί τμήμα μιας μεγαλύτερης σύνθεσης που ήταν ενσωματωμένη στον τοίχο ενός κτίσματος, πιθανώς ιερού.
Μια σημαντική κοινωνική μετάβαση
Χρονολογούμενο στον 4ο αιώνα π.Χ. μια περίοδο γεμάτη συγκρούσεις και κοινωνικές αλλαγές στην Καπετανία, οι μετακινήσεις των οικισμών από πεδιάδες κοντά σε ποταμούς σε ανυψωμένες τοποθεσίες δείχνουν ότι αρχίζουν να χτίζουν κτίσματα με στρατηγική άμυνας, όπως οι οχυρωμένοι λόφοι. Αυτή η μετάβαση σχετίζεται με την αύξηση του πληθυσμού και της αγροτικής παραγωγής, καθώς και με τον έντονο ανταγωνισμό για τους πόρους.
Παραδοσιακά, η Καπετανία θεωρούνταν υποβαθμισμένη περιοχή με πολιτισμό που επηρεαζόταν από ισχυρότερους γείτονες, όπως οι Κελτίβηρες. Ωστόσο, η νέα ανάλυση δείχνει ότι οι Καρπητανοί ήταν ενεργοί συμμετέχοντες στις πολιτιστικές και εμπορικές ανταλλαγές.
Με τις συνδέσεις τους, σημείωσαν μια συνειδητή “μεσογειοποίηση”, υιοθετώντας ιβηρικά έθιμα και αγαθά, κυρίως για να εδραιώσουν την εξουσία τους. Η μελέτη επισημαίνει ότι το ανάγλυφο και άλλα αντικείμενα, όπως η Αττική κεραμική και μια χάλκινη πόρπη από τη βόρεια Ιταλία, δείχνουν την πρόσβαση της ελίτ σε μεσογειακές αγορές μέσω εμπορικών δρόμων.
Η σημασία του ανάγλυφου: Θρησκευτική σκηνή ή αναπαράσταση εξουσίας;
Οι ειδικοί διαφωνούν σχετικά με την ερμηνεία του ανάγλυφου. Ορισμένοι πιστεύουν ότι μπορεί να αναπαριστά μια τελετουργική πομπή ή και μια ταφική σκηνή, με τον γρύπα να συνοδεύει τον νεκρό στην άλλη ζωή.
Ωστόσο, λόγω του ότι το ανάγλυφο βρέθηκε σε ένα πιθανό ιερό, άλλοι αναλυτές το ερμηνεύουν ως αναπαράσταση ηρώων ή θεοτήτων που υποστηρίζουν τη λατρεία των προγόνων και την εξουσία των ελίτ.
Τι δείχνει η διάσωση του θραύσματος
Η διατήρηση ενός θραύσματος του ανάγλυφου στο ναό κοντά στην είσοδο της Δομής 2 υποδηλώνει ότι, παρόλο που το ανάγλυφο δεν διατηρήθηκε ακέραιο, είχε σημαντικό ρόλο στην κοινότητα, παρατηρούν οι ερευνητές.
Ανατροπή των καθ established ακαδημαϊκών αντιλήψεων
Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα ευρήματα αναδεικνύουν την ανάγκη επανεξέτασης παλαιών υποθέσεων και προκαταλήψεων που επηρεάζουν τις μελέτες για την αλληλεπίδραση στη Μεσόγειο, ειδικά σε περιοχές που συνήθως θεωρούνται “περιθωριακές”.
