Σε πλήρη εξέλιξη ο διπλωματικός μαραθώνιος μετά την απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, ένα από τα πιο αρχαία και εμβληματικά χριστιανικά μοναστήρια παγκοσμίως.
Παρ’ ότι οι αιγυπτιακές αρχές διαβεβαιώνουν ότι το θρησκευτικό καθεστώς της Μονής παραμένει ασφαλές, οι μοναχοί εκφράζουν ανησυχίες για την πιθανή απώλεια της ιδιοκτησίας τους, φοβούμενοι ότι θα γίνουν «νοικάρηδες στο σπίτι τους» και προειδοποιούν για την πιθανότητα δήμευσης των περιουσιακών στοιχείων της Μονής.
Διπλωματικός συναγερμός και ελληνικό κλιμάκιο στο Κάιρο
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ενώ ελληνική αποστολή μεταβαίνει στο Κάιρο τη Δευτέρα. Σκοπός της αποστολής είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και η διασφάλιση του ιστορικού χαρακτήρα της Μονής, με τις δύο πλευρές να τονίζουν στα ανακοινωθέντά τους τη σημασία του σεβασμού της θρησκευτικής ελευθερίας και της διατήρησης του λατρευτικού χαρακτήρα του μοναστηριού.
Ωστόσο, οι μοναχοί επισημαίνουν ότι το πραγματικό ζήτημα είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς, το οποίο ποτέ δεν αμφισβητήθηκε.
«Γινόμαστε νοικάρηδες»: Το ιδιοκτησιακό στο επίκεντρο
Ο πατήρ Πορφύριος, εκπρόσωπος της Μονής, δήλωσε σήμερα στο ERTnews ότι η δικαστική απόφαση είναι «προνομιακή για το αιγυπτιακό κράτος».
Αν και η αιγυπτιακή προεδρία διατείνεται ότι δεν θίγεται το καθεστώς της Μονής, ο πατήρ Πορφύριος υποστηρίζει ότι η απόφαση αυτή αφορά όχι μόνο απομακρυσμένα κτήματα, αλλά και: το κυρίως κτίριο της Μονής και άλλες ιδιοκτησίες, συμπεριλαμβανομένων των ιστορικών κήπων, κρίσιμων για την επιβίωση των μοναχών.
Η αναφορά στο Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό ως επισκοπικό προϊστάμενο της Μονής, σύμφωνα με προεδρικό διάταγμα του 1974, ενισχύει τις ανησυχίες. Ο 91χρονος ιεράρχης είναι ο μόνος κάτοχος αιγυπτιακής υπηκοότητας, ενώ όλοι οι άλλοι μοναχοί διαμένουν με ανανεούμενη ετήσια βίζα. Το μέλλον της διαδοχής προκαλεί ανησυχία.
Ο νομικός εκπρόσωπος της Μονής, Αχιλλέας Δημητριάδης, προειδοποίησε στο Naftemporiki TV ότι «η απόφαση αυτή επιφέρει de facto αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος και καθιστά το μοναστήρι και τα ακίνητά του αντικείμενα διαχείρισης από το αιγυπτιακό κράτος». Όπως επεσήμανε, «δεν πρόκειται για μια απλή διαφορά επί τίτλων ιδιοκτησίας, αλλά για σοβαρή παρέμβαση στην αυτοδιοίκηση της Μονής».
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκφράζει τις ανησυχίες του
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αντέτεινε με ανακοίνωσή του ότι δηλώνει «απογοήτευση και θλίψη» για τις εξελίξεις, καλώντας την αιγυπτιακή κυβέρνηση να σεβαστεί τη ιστορική κατάσταση της Μονής. «Οι αιώνες σεβάστηκαν τη Μονή Σινά. Ας τη σεβαστεί και η Αίγυπτος, ως μια πολιτισμένη και ευνομούμενη χώρα, δίνοντας αξία στις θρησκευτικές ελευθερίες και στα ανθρώπινα δικαιώματα γενικά». Το Πατριαρχείο υπογραμμίζει επίσης τον μοναδικό ρόλο της Μονής στη σύνθεση Χριστιανισμού και Ισλάμ στην Αίγυπτο.
Η θέση της Αιγύπτου: Καθησυχαστική αλλά σιωπηλή στα κρίσιμα ζητήματα
Η αιγυπτιακή προεδρία δηλώνει ότι η απόφαση είναι «σύμφωνη με την αφοσίωση της Αιγύπτου στους θρησκευτικούς και εκκλησιαστικούς χώρους» και ότι το «ιερό θρησκευτικό καθεστώς της Μονής παραμένει ασφαλές».
Ωστόσο, δεν γίνεται καμία αναφορά στο κρίσιμο θέμα της ιδιοκτησίας, κάτι που ερμηνεύεται από τη Μονή και την Ορθόδοξη Εκκλησία ως σκόπιμη απόκρυψη για την παρουσίαση μιας κανονικότητας.
Επόμενα βήματα: Ανάληψη δράσης ή αποκλιμάκωση;
Η ελληνική πλευρά προετοιμάζει διαβουλεύσεις με ανώτερους αξιωματούχους στο Κάιρο, αναμένοντας το πλήρες κείμενο της απόφασης. Διπλωματικές πηγές θεωρούν ότι η πίεση της διεθνούς κοινότητας μπορεί να αποτρέψει μια μόνιμη αλλαγή του καθεστώτος της Μονής. Παράλληλα, μοναχοί και εκκλησιαστικοί παράγοντες απευθύνουν εκκλήσεις σε διεθνείς οργανώσεις όπως ο ΟΗΕ και η UNESCO.
Το ζήτημα υπερβαίνει τα σύνορα της Αιγύπτου και αγγίζει την παγκόσμια κληρονομιά, τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων και το διεθνές κύρος της χώρας.
Η Ιερά Μονή Σινά δεν είναι απλώς ένα μοναστήρι. Είναι σύμβολο. Και τα σύμβολα δεν μπορούν να αμφισβητούνται.
Το αρχαιότερο ενεργό χριστιανικό μοναστήρι στον κόσμο
Η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης βρίσκεται στους πρόποδες του Όρους Σινά, στο νότιο άκρο της χερσονήσου του Σινά στην Αίγυπτο και θεωρείται το αρχαιότερο ενεργό χριστιανικό μοναστήρι παγκοσμίως.
Ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α΄, στο σημείο όπου, σύμφωνα με τη Βίβλο, ο Μωυσής αντιλήφθηκε τη φλεγόμενη βάτο.
Η Μονή υπάγεται απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, διατηρώντας αυτοδιοίκητο καθεστώς. Επικεφαλής είναι ο Αρχιεπίσκοπος Σινά, που συνδυάζει τις θέσεις του ηγούμενου και του επισκόπου της περιοχής.
Αποτελείται από μια από τις αρχαιότερες και πλουσιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο, με σπάνια χειρόγραφα, παπύρους και τον περίφημο Κώδικα Σιναϊτικό – ένα από τα αρχαιότερα σωζόμενα αντίγραφα της Βίβλου. Από το 2002 περιλαμβάνεται στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Επιπλέον, η Μονή είναι σημείο συνάντησης πολιτισμών, καθώς θεωρείται ένας από τους ελάχιστους τόπους παγκοσμίως που τυγχάνουν σεβασμού από Χριστιανούς, Μουσουλμάνους και Εβραίους. Η μακρά επιβίωσή της είναι σύμβολο ανοχής, διαλόγου και πολιτιστικής συνέχεια.
