Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η πιο κατανυκτική και ιερή ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας.
Αποτελεί ημέρα απόλυτου πένθους για τη Χριστιανοσύνη, καθώς το Θείο Δράμα φτάνει στην κορύφωσή του, με τον Ιησού να οδηγείται στον Γολγοθά, υποφέροντας το μαρτύριο της Σταύρωσης για τη σωτηρία του κόσμου.
Από το πρωί της Παρασκευής, ο Ιησούς βρίσκεται δέσμιος μπροστά στον Ποντίο Πιλάτο. Παρόλο που εκείνος αναγνωρίζει την αθωότητά Του δύο φορές, υποκύπτει στη πίεση του πλήθους και τον καταδικάζει σε θάνατο. Ο Κύριος των πάντων υφίσταται τη μαστίγωση, ταπεινώνεται και χλευάζεται σαν δούλος: ντύνεται με κόκκινη χλαμύδα, στεφανώνεται με αγκάθια, δέχεται σπόρους και χτυπήματα. Στη συνέχεια, σηκώνει τον Σταυρό του και κατευθύνεται προς τον Γολγοθά.
«Τετέλεσται»
Εκεί, στην τρίτη ώρα, σταυρώνεται ανάμεσα σε δύο κακοποιούς. Δέχεται τη χλεύη του πλήθους και των αρχιερέων, προσφέρεται σε αυτόν ξύδι ανακατεμένο με χολή, και γύρω στην ένατη ώρα, με μια κραυγή αναφωνεί: «Τετέλεσται».
Ο αμνός του Θεού, που απομακρύνει την αμαρτία του κόσμου, παραδίδει το πνεύμα Του. Ολόκληρη η φύση συμμετέχει στο θείο πένθος: η γη σεισθεί, ο ήλιος κρύβεται και το καταπέτασμα του ναού σχίζεται.
Ακόμα και μετά τον θάνατό του, ο Δημιουργός λογχίζεται στην πλευρά Του, από την οποία χύνεται αίμα και νερό.
Καθώς ο ήλιος δύει, δύο κρυφοί μαθητές, ο Ιωσήφ από την Αριμαθαία και ο Νικόδημος, ζητούν το σώμα του Ιησού από τον Πιλάτο.
Αποκαθηλώνονται με σεβασμό, αρωματίζονται, τυλίγονται σε καθαρό σεντόνι, και η ταφή τους γίνεται σε ένα νέο μνημείο, κυλώντας μεγάλο λίθο στην είσοδό του.
Η Αποκαθήλωση και ο Επιτάφιος Θρήνος
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής τελούνται οι Μεγάλες Ώρες και ο Εσπερινός της Αποκαθήλωσης, όπου ο Χριστός αποκαθηλώνεται και τοποθετείται στον Επιτάφιο.
Το βράδυ, ψάλλεται η Ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου, ακολουθεί ο Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου και στη συνέχεια η περιφορά του Επιταφίου στους δρόμους. Η ημέρα είναι αυστηρής νηστείας και σιωπής, χωρίς Θεία Λειτουργία και ούτε κατ’ ελάχιστο την Προηγιασμένων Δώρων.
Έθιμα και παραδόσεις
Η Μεγάλη Παρασκευή καθιερωμένα θεωρείται αργία. Από το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης μέχρι το πρωί της Παρασκευής, οι πιστοί στολίζουν με σεβασμό τον Επιτάφιο με λουλούδια. Μετά την Αποκαθήλωση, συγκεντρώνονται στους ναούς για να προσκυνήσουν και να περάσουν κάτω από τον Επιτάφιο για ευλογία. Οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα όλη την ημέρα, ενώ η εργασία είναι συμβολικά απαγορευμένη σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.
Η νηστεία της ημέρας είναι άλαδη και ιδιαίτερα αυστηρή. Στην Κρήτη, οι άνθρωποι βράζουν σαλιγκάρια και πίνουν το ζουμί τους, που έχει πικρή γεύση, σαν χολή – μια υπενθύμιση του ξυδιού και της χολής που προσφέρθηκαν στον Χριστό. Σε κάποιες περιοχές, φτιάχνουν ομοίωμα του Ιούδα και το καίνε, ενώ πολλοί επισκέπτονται τους τάφους αγαπημένων προσώπων, ενώνουν τον προσωπικό τους πόνο με το πανανθρώπινο.
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μια μέρα σιωπής, περισυλλογής και προσκύνησης. Μια μέρα κατά την οποία η ανθρώπινη ιστορία συναντά το Θείο και η θλίψη μεταμορφώνεται σε ελπίδα, καθώς πλησιάζει η Ανάσταση.
