Σήμερα είναι Μεγάλη Δευτέρα. Αυτή η ημέρα, που ακολουθεί την Κυριακή των Βαΐων, αφιερώνεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στη μνήμη του Ιωσήφ, γιου του Ιακώβ, που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη. Επιπλέον, η ημέρα αυτή τιμά και την άκαρπη συκιά που καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε.
Ο Ιησούς μας λέει ότι η Βασιλεία των Ουρανών μοιάζει με την παραβολή των 10 Παρθένων. Σύντομα η ιστορία τους: Δέκα παρθένοι, πέντε φρόνιμες και πέντε μωρές, περιμένουν τον Νυμφίο να παραλάβει τη νύφη. Οι φρόνιμες φέρνουν μαζί τους και λάδι για τα λυχνάρια τους, σε αντίθεση με τις μωρές. Καθώς ο Νυμφίος αργεί, οι παρθένες νυστάζουν και κοιμούνται. Όταν ακούγεται η φωνή «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», οι μωρές παρθένες προσπαθούν να βρουν λάδι για να ανάψουν τα σβησμένα λυχνάρια τους, όμως αργούν και μένουν απ’ έξω από το γάμο, δηλαδή «εκτός νυμφώνος».
Ευαγγέλιο (Κατά Ματθαίον κβ’ 15 – κγ’ 39)
Μετά την επιβλητική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και την ενθουσιώδη υποδοχή του από το πλήθος, οι Αρχιερείς και Φαρισαίοι αποφασίζουν να αιχμαλωτίσουν τον Ιησού σε συζήτηση. Ο Κύριος τους αποστομώνει και αποκαλύπτει την υποκρισία των Φαρισαίων. Η κριτική του ξεκινά με τις φράσεις: «Ουαί υμίν, Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί…»
Φράσεις από το Ευαγγέλιο και τους ύμνους της ημέρας, που συχνά χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας:
«Αποδότε ουν, τα Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ».
«Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν» (ένας από τους θεμελιώδεις πυλώνες της χριστιανικής διδασκαλίας).
«Ουαί υμίν, Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, οι διυλίζοντες τον κώνωπα, την δε κάμηλον καταπίνοντες».
«Μη μείνωμεν έξω του νυμφώνος Χριστού» (η φράση «μένω εκτός του νυμφώνος» είναι ευρέως χρησιμοποιούμενη σήμερα).
Λαογραφία
Σε πολλές περιοχές, κατά την εβδομάδα των Παθών, υπάρχει ένα στιχούργημα με διάφορες παραλλαγές:
- Μεγάλη Δευτέρα – μεγάλη μαχαίρα
- Μεγάλη Τρίτη – μεγάλη λύπη
- Μεγάλη Τετάρτη – ο Χριστός εχάθη
- Μεγάλη Πέμπτη – ο Χριστός ευρέθη
- Μεγάλη Παρασκευή – ο Χριστός στο καρφί
- Μεγάλο Σάββατο – ο Χριστός στον τάφο
- Μεγάλη Κυριακή – μπαμ απ’ εδώ, μπαμ απ’ εκεί, τρών’ αρχόντοι και φτωχοί.
Από τη Μεγάλη Δευτέρα, οι νοικοκυρές στην Κέρκυρα ξεκινούν να προετοιμάζουν και να φτιάχνουν τα παραδοσιακά τσουρέκια «φογάτσα» και «κολομπίνα», και τα δυο με βενετσιάνικες ρίζες.
Η «φογάτσα» είναι το πασχαλινό ψωμί της Κέρκυρας. Έχει στρογγυλό σχήμα και για την παρασκευή της απαιτούνται σχεδόν όλα τα υλικά ενός απλού τσουρεκιού: αυγά, γάλα, ζάχαρη, βούτυρο, αλεύρι, μαγιά, βανίλια και ξύσμα πορτοκαλιού, με τη διαφορά ότι στη συνταγή προστίθεται το παραδοσιακό κερκυραϊκό λικέρ κουμ κουάτ με κομμάτια από γλυκό κουταλιού κουμ κουάτ.
Η «κολομπίνα» παρασκευάζεται με παρόμοια υλικά αλλά έχει σχήμα πλεξούδας ή περιστεριού, και συχνά στολίζεται με ένα κόκκινο αυγό και ένα φτερό.
