Παρά την αύξηση τιμών των καυσίμων από την 1η Μαΐου, η ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά διατηρεί σταθερές τις τιμές των εισιτηρίων, χάρη στην πρωτοβουλία του Υπουργείου Ναυτιλίας για τη μείωση των λιμενικών τελών κατά 50%. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), Διονύσης Θεοδωράτος, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «κανείς δεν υποστηρίζει ότι τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια είναι φθηνά, αλλά οι εταιρείες έχουν ήδη προσφέρει εκπτώσεις, όπως κατά την περίοδο του Πάσχα, ιδίως για οικογένειες».
Μείωση ΦΠΑ στα εισιτήρια επιβατών και οχημάτων από 13% και 24%
Ο κ. Θεοδωράτος επισημαίνει ότι τα ταχύπλοα μπορεί να προσφέρουν επιπλέον εκπτώσεις, επειδή δεν πλήττονται από την αύξηση της τιμής των καυσίμων. Παράλληλα, προτείνει τη μείωση του ΦΠΑ στα εισιτήρια επιβατών και οχημάτων από 13% και 24% αντίστοιχα, τονίζοντας ότι το όχημα που συνοδεύει τον επιβάτη δεν είναι εμπορεύσιμο αγαθό.
Η πρότασή του ενισχύεται από νέα κοινοτική οδηγία που επιτρέπει τη χρήση μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στην επιβατική ακτοπλοΐα και στα συνοδευόμενα οχήματα από την 1η Ιανουαρίου 2025.
Σε ερώτηση σχετικά με την ανησυχία ότι αν η κυβέρνηση μειώσει τον ΦΠΑ, οι εταιρείες ενδέχεται να μην μεταφέρουν αυτή τη μείωση στους καταναλωτές, ο κ. Θεοδωράτος καλεί το Υπουργείο Ναυτιλίας να ελέγξει αν οι μειώσεις αυτές αντανακλώνται στους επιβάτες μέσω παρατηρητηρίου τιμών.
Εξήγησε ότι, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί το 2% του ευρωπαϊκού πληθυσμού και έχει το 18% της ευρωπαϊκής ακτοπλοϊκής κίνησης, εξακολουθεί να έχει τον υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια – 13% για τους επιβάτες και 24% για τα οχήματα, ενώ άλλες χώρες της Ε.Ε. έχουν μειωμένους συντελεστές (10% στην Ισπανία και τη Φινλανδία, 6% στη Σουηδία, 5% στην Ιταλία και 0% στη Μάλτα και τη Δανία).
Σύμφωνα με τον ίδιο, ακόμα και μια τέτοια αλλαγή από το οικονομικό επιτελείο θα μπορούσε να εφαρμοστεί με περιορισμένο δημοσιονομικό κόστος, καλύπτοντας τις απώλειες εσόδων μέσω της αύξησης της επιβατικής κίνησης.
Η πρόταση στηρίζεται στη νέα ευρωπαϊκή οδηγία (ΕΕ) 2022/542, η οποία από την 1η Ιανουαρίου 2025 επιτρέπει την κατάργηση του ΦΠΑ για την επιβατική ακτοπλοΐα και τη μεταφορά οχημάτων.
Ο κ. Θεοδωράτος επισήμανε ότι σήμερα το 40% των εισιτηρίων αποδίδεται με εκπτώσεις, είτε μέσω υποχρεωτικών κοινωνικών παροχών είτε μέσω εμπορικών προσφορών.
Επίσης, τόνισε ότι σε αντίθεση με άλλες μορφές μεταφοράς, όπως τα ΚΤΕΛ, η ακτοπλοΐα δεν λαμβάνει αποζημιώσεις για τις υποχρεωτικές εκπτώσεις, καλύπτοντας μόνη της το κόστος.
Ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ αναφέρθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης των λιμενικών υποδομών στα νησιά του Αιγαίου, προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια επιβατών και πλοίων. Επεσήμανε την έλλειψη βασικών εγκαταστάσεων σε πολλούς ελληνικούς λιμένες, όπου οι επιβάτες συχνά περιμένουν τα πλοία κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες.
«Κάθε χρόνο η Ένωση Πλοιάρχων εκδίδει μια έρευνα για τις ελλείψεις στα ελληνικά λιμάνια και η πολιτεία θα πρέπει να επιληφθεί σοβαρά αυτού του θέματος, ώστε τα λιμάνια να γίνουν πιο φιλόξενα για επιβάτες και πλοία», τόνισε.
Επιπλέον, ο κ. Θεοδωράτος υπογράμμισε την ανάγκη διαχείρισης των εσόδων από τα λιμενικά ταμεία, αναφέροντας ότι τρία λιμενικά ταμεία στις Κυκλάδες κερδίζουν άνω του 1 εκατομμυρίου ευρώ το καθένα από μία ακτοπλοϊκή εταιρεία.
Σχετικά με τη μείωση των λιμενικών τελών κατά 50%, υπογράμμισε ότι δεν αναμένεται να υπάρξει πρόβλημα βιωσιμότητας για τα ταμεία, καθώς το Υπουργείο Ναυτιλίας έχει προβλέψει τη χρηματοδότηση των απωλειών μέσω του Πράσινου Ταμείου, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για «πράσινες» παρεμβάσεις στα λιμάνια.
Πράσινη μετάβαση
Ο κ. Θεοδωράτος, σχετικά με τον εκσυγχρονισμό του ακτοπλοϊκού στόλου, δήλωσε ότι η μετάβαση σε πιο φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές προχωρά, αν και δεν έχουν ανοίξει ακόμα τα απαραίτητα χρηματοδοτικά εργαλεία.
«Η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ναυτιλίας είχε εξετάσει προτάσεις για την ανανέωση του στόλου, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει παρουσίαση χρηματοδοτικών προτάσεων», πρόσθεσε.
Η πρόκληση είναι διπλή: να ανανεωθεί ο γηρασμένος στόλος, με μέσο όρο ηλικίας 36 ετών έως το 2030, και να αναβαθμιστούν οι νεότεροι πλοιοκτήτες για να συμμορφωθούν με τα νέα πρότυπα κατανάλωσης καυσίμων, όπως LNG και μεθανόλη.
Η πλήρης ανανέωση του στόλου με πλοία ηλικίας άνω των 25 ετών θα απαιτήσει επενδύσεις πάνω από 3 δισ. ευρώ, ενώ η αναβάθμιση των νεότερων πλοίων υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 200 εκατομμύρια ευρώ.
Ο κ. Θεοδωράτος επεσήμανε ότι η ένταξη στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (EU ETS) δημιουργεί πρόσθετα βάρη στον κλάδο, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα χαρακτηριστικά της ελληνικής ακτοπλοΐας, όπως η εποχικότητα και το υψηλό ενεργειακό κόστος.
Αναφέρθηκε επίσης στη σημασία των πολυετών συμβάσεων για τις άγονες γραμμές και στην ανάγκη δημιουργίας ενός ειδικού ταμείου “Fund & Reward” για την επιστροφή των εσόδων από το EU ETS στον κλάδο.
Ο κ. Θεοδωράτος τόνισε ότι η προκήρυξη 12ετών συμβάσεων στις άγονες γραμμές θα ήταν ισχυρό κίνητρο για επενδύσεις σε νέα πλοία.
«Όταν ένας πλοιοκτήτης γνωρίζει ότι θα έχει σταθερή δραστηριότητα και αποζημίωση για πάνω από μια δεκαετία, μπορεί να προχωρήσει με ασφάλεια στην ανανέωση του στόλου του», συμπλήρωσε.
Ο κ. Θεοδωράτος επίσης αναφέρθηκε στην ανάγκη επανεπένδυσης των εσόδων που θα προκύψουν από την ένταξη της ακτοπλοΐας στο ETS μέσω ενός ειδικού μηχανισμού “Fund & Reward”, που θα κατευθύνει τις δαπάνες από τα δικαιώματα εκπομπών πίσω στον ναυτιλιακό τομέα, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα.
«Τα χρήματα αυτά μπορούν να υποστηρίξουν επενδύσεις σε καθαρότερα καύσιμα και πλοία με χαμηλές ή μηδενικές εκπομπές», υπογράμμισε ο κ. Θεοδωράτος.
«Δεν ζητούμε επιχορηγήσεις, αλλά επιστροφή των πόρων που καταβάλλει ο κλάδος και θα ωφελήσουν την κοινωνία μέσω επενδύσεων», κατέληξε ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ.
Προσέλκυση νέων στο ναυτικό επάγγελμα
Ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ ανέφερε επίσης την ανάγκη προσέλκυσης νέων στο ναυτικό επάγγελμα, υπογραμμίζοντας ότι αυτό είναι το επόμενο μεγάλο στοίχημα της ελληνικής ναυτιλίας, ιδίως της ακτοπλοΐας.
Όπως διευκρίνισε, για να προσελκύσουν νέες γενιές, απαιτούνται συντονισμένες ενέργειες από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς: ακτοπλόους, ΠΝΟ και Υπουργείο Ναυτιλίας.
«Το ενδιαφέρον των νέων για το επάγγελμα δεν εστιάζεται μόνο στο ύψος των απολαβών. Θέλουν προοπτική, αξιοκρατία και ποιότητα ζωής», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Θεοδωράτος ανέφερε ότι ο ακτοπλοϊκός τομέας είναι έτοιμος να συμμετάσχει ενεργά στον διάλογο για την αναμόρφωση της ναυτικής εκπαίδευσης και υποστηρίζει την πρωτοβουλία του Υπουργείου Ναυτιλίας για την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου το φθινόπωρο, από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
