Αμφιβολίες σχετικά με τον τρόπο που η Βουλγαρία διαχειρίστηκε τον πληθωρισμό για την ένταξή της στο ευρώ επισημαίνει το Politico.
Το πρώτο ανησυχητικό σημάδι εμφανίστηκε τον περασμένο Απρίλιο, όταν η χώρα προχώρησε σε απρόσμενη μείωση 82,8% στις τιμές νοσοκομειακής περίθαλψης. Ακόμη και οι παρουσιαστές της κρατικής τηλεόρασης παραδέχτηκαν ότι οι λόγοι αυτής της απόφασης παραμένουν αδιευκρίνιστοι. Τι υπαγόρευσε αυτή την κίνηση από την πλευρά της βουλγαρικής κυβέρνησης;
Η Σόφια κατάφερε να περάσει το τεστ πληθωρισμού «παρά τρίχα», με την πτώση των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης να παίζει κρίσιμο ρόλο, όπως αναφέρεται στο Politico.
Ωστόσο, αυτή η μείωση των δαπανών υγείας έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με το πώς η Βουλγαρία ελέγχει τις κρατικά καθορισμένες τιμές και την επίδραση τους στους δείκτες τιμών καταναλωτή.
Πληθωρισμός υπό κρατικό έλεγχο
«Ο μοναδικός λόγος που η Βουλγαρία βρίσκεται εντός των ορίων πληθωρισμού είναι, αν εξετάσει κανείς τα δεδομένα, οι τιμές που ελέγχονται από το κράτος», δήλωσε στο Politico κυβερνητικός αξιωματούχος. «Είναι ευρέως γνωστό ότι τα στατιστικά στοιχεία έχουν προσαρμοστεί για να παρουσιάζουν πιο θετικά αποτελέσματα από την πραγματικότητα, ιδιαίτερα σε τομείς όπως οι ταχυδρομικές υπηρεσίες και οι μεταφορές.»
Μειώσεις παρατηρήθηκαν και στις τιμές σιδηροδρομικών εισιτηρίων (άνω του 9%), ενώ οι ταχυδρομικές χρεώσεις ακολούθησαν παρόμοια πορεία. Συνολικά, οι μειώσεις στις κρατικά καθορισμένες τιμές συνέβαλαν στη μείωση του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή (HICP) κατά 1,2 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου, φέρνοντας τη Βουλγαρία εντός των απαιτούμενων ορίων.
Ο Στιβ Χάνκε, καθηγητής εφαρμοσμένης οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins και σχεδιαστής του νομισματικού συμβουλίου της Βουλγαρίας στα τέλη της δεκαετίας του 1990, εξέφρασε παρόμοιες ανησυχίες.
«Πιστεύω ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα τα δεδομένα του πληθωρισμού να έχουν υποστεί χειραγώγηση», δήλωσε στο Politico. «Με βάση την εμπειρία μου ως σύμβουλος του προέδρου της Βουλγαρίας (1997–2002), δε θα εμπιστευόμουν εύκολα τα παρουσιαζόμενα στοιχεία πληθωρισμού.»
Παρενέργειες
Κάθε συζήτηση για τα στατιστικά που χρησιμοποιήθηκαν για την ένταξη της Βουλγαρίας στην ΕΕ είναι πολιτικά φορτισμένη. Φιλορώσοι και αντι-ευρωπαϊστές πολιτικοί κατηγορούν χρόνια τη βουλγαρική κυβέρνηση για «μαγείρεμα» των αριθμών προκειμένου να ενταχθεί στην ευρωζώνη πριν την κατάλληλη προετοιμασία.
Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, τονίζει ότι η ξαφνική μείωση στις νοσοκομειακές τιμές δεν σχετίζεται με την απαιτούμενη σύγκλιση κριτηρίων για την ένταξη στο ευρώ.
Για να περάσει την αξιολόγηση για το ευρώ, ο πληθωρισμός της Βουλγαρίας έπρεπε να αποκλίνει 1,5 ποσοστιαία μονάδα από τον μέσο όρο των τριών κρατών-μελών της ΕΕ με τους χαμηλότερους ρυθμούς πληθωρισμού.
Οικονομολόγοι εκτιμούν πως η μείωση στις τιμές νοσοκομειακής περίθαλψης αφαίρεσε 0,89 ποσοστιαίες μονάδες από τον συνολικό ετήσιο πληθωρισμό, ο οποίος διαμορφώθηκε στο 2,7%, με αποτέλεσμα να περάσει οριακά το όριο εισόδου στο ευρώ.
«Η πτώση του ετήσιου πληθωρισμού τον Απρίλιο οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στη σημαντική μείωση των τιμών νοσοκομείου», αναφέρεται στην έκθεση σύγκλισης για τη Βουλγαρία.
Η Βουλγαρία θεωρείται ιστορικά ισχυρός υποψήφιος για ένταξη στο ευρώ λόγω των αυστηρών προϋπολογισμών της και της σύνδεσης του νομίσματός της με το ευρώ μέσω του νομισματικού συμβουλίου που ιδρύθηκε το 1997. Όμως, ο πληθωρισμός τα τελευταία χρόνια έχει αποτελέσει πρόβλημα.
Η ανακοίνωση της Βουλγαρίας για τον πληθωρισμό τον Απρίλιο 2025 παρουσίασε μέσο όρο 2,7% για την περίοδο Μαΐου 2024-Απριλίου 2025 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ειδικότερα, οι τιμές στις υπηρεσίες υγείας μειώθηκαν κατά 11,5%, περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη κατηγορία.
Η χρηματοδότηση των νοσοκομείων
Κανείς δεν αμφισβητεί τη σημασία της μείωσης των δαπανών νοσοκομειακής περίθαλψης στη συνολική μείωση του πληθωρισμού, δεδομένου του βάρους τους στον δείκτη.
Ωστόσο, είναι κρίσιμο να εξεταστεί ποιες συνέπειες θα έχει αυτή η μείωση του 82,8% στα βουλγαρικά νοσοκομεία που συχνά αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες.
Στην πραγματικότητα, το σύστημα υγείας της Βουλγαρίας είναι τόσο ανεπαρκές που πολλοί πολίτες καταφεύγουν σε ιδιώτες για νοσοκομειακή περίθαλψη.
«Παραπληροφόρηση και φήμες»
Το υπουργείο Οικονομικών της Βουλγαρίας αντέτεινε σφοδρά στις κατηγορίες ότι οι αλλαγές στις τιμές νοσοκομειακής περίθαλψης σχετίζονται με την ανησυχία για ταχεία ένταξη στο ευρώ, υπενθυμίζοντας ότι η χώρα «ήταν πάντα αξιόπιστος εταίρος στην παροχή στατιστικών οικονομικών πληροφοριών» και δεν θα επιτρέψει σε καμία παραπληροφόρηση και φήμες να πλήξουν την αξιοπιστία των θεσμών της.
Η τελική απόφαση για την ένταξη της Βουλγαρίας, συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού της ισοτιμίας μετατροπής, αναμένεται να ληφθεί στις 8 Ιουλίου.
