Βρίσκεται σε μια χρυσή εποχή, καθώς οι επενδυτές ανησυχούν για νέο κύμα ακρίβειας και αμφισβητούν τη σταθερότητα του δολαρίου. Προσαρμοσμένος στον πληθωρισμό, ο χρυσός έχει ξεπεράσει τα προηγούμενα ιστορικά του ρεκόρ από την αρχή της δεκαετίας του 1980, αν και μετά εκείνη την περίοδο η αξία του υπήρξε καθοδική σχεδόν για δύο δεκαετίες.
Αυτό αφορά, φυσικά, τον χρυσό, ο οποίος σήμερα διαπραγματεύεται σε σημαντική απόκλιση από τη μακροπρόθεσμη τάση του. Όπως αναλύει το Reuters, τίθεται το ερώτημα: είναι μήπως υπερτιμημένος και πρέπει οι επενδυτές να στραφούν αλλού;
Πιο ακριβός από ποτέ
Αν και έχει διατηρήσει την αγοραστική του αξία για χιλιετίες, η απόδοσή του ως αντιστάθμιση έναντι του πληθωρισμού δεν είναι πάντα εντυπωσιακή σε βραχυχρόνιο επίπεδο. Με αύξηση περίπου 25% φέτος, ο χρυσός δεν υπήρξε ποτέ πιο ακριβός – ούτε σε πραγματικούς όρους ούτε σε σχέση με άλλα εμπορεύματα.
Σύμφωνα με τον Κάμπελ Χάρβεϊ από την Research Affiliates, «η πραγματική τιμή του χρυσού παραπέμπει στο δείκτη τιμής προς κέρδη (P/E) των μετοχών. Πολύ υψηλοί δείκτες P/E συχνά προοιωνίζουν χαμηλές μελλοντικές αποδόσεις, και το ίδιο ισχύει και για τον χρυσό». Από το 1975, όσοι επένδυσαν σε χρυσό όταν η τιμή του ήταν υψηλή, αντιμετώπισαν απώλειες στην επόμενη δεκαετία. Αντίθετα, οι επενδυτές που αγόρασαν σε περιόδους υποτίμησης βλέπουν θετικές αποδόσεις προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό.
Σύγκριση με το πετρέλαιο και άλλα μέταλλα
Η τιμή του χρυσού είναι αυτή τη στιγμή εκτός γραμμής σε σχέση με άλλα εμπορεύματα. Τα τελευταία πέντε χρόνια, μια ουγγιά χρυσού ίσχυε για 21 φορές την τιμή ενός βαρελιού πετρελαίου. Σήμερα, αυτή η αναλογία φτάνει τις 50 φορές – το υψηλότερο επίπεδο στην ιστορία, εκτός από μια σύντομη περίοδο το 2020. Επίσης, ο χρυσός φαίνεται ιδιαίτερα ακριβός συγκριτικά με το ασήμι: από το 1975, απαιτούνταν κατά μέσο όρο 60 ουγγιές ασημιού για μία ουγγιά χρυσού, ενώ τώρα ο λόγος αυτός φτάνει το 1 προς 100.
Ωστόσο, υπάρχει ένα άλλο πολύτιμο μέταλλο που εμφανίζεται ακόμη πιο υποτιμημένο από το ασήμι: η πλατίνα.
Η ευκαιρία που κρύβει η πλατίνα
Η πλατίνα, σύμφωνα με το Reuters, μπορεί να μην έχει τη λάμψη του χρυσού, αλλά είναι πολύ σπανιότερη. Η παγκόσμια παραγωγή της προέρχεται κυρίως από βαθιά ορυχεία της Νότιας Αφρικής. Στη δεκαετία του 2000, η τιμή της υπήρξε εξαιρετικά ευμετάβλητη, φτάνοντας τα 1.200 δολάρια/ουγγιά το 2021, για να πέσει κάτω από τα 1.000 δολάρια στη συνέχεια.
Αυτή τη στιγμή, η πλατίνα διαπραγματεύεται 25% κάτω από τον μέσο όρο των τελευταίων 50 ετών. Όπως αναφέρει ο Μπράιαν Τέιλορ της Finaeon, η πλατίνα έχει δείξει σχετική σταθερότητα σε σχέση με τον χρυσό από το 1900, με τον δείκτη τους να κυμαίνεται περίπου στο 1 προς 1 τα τελευταία πέντε χρόνια. Από το 2015, ωστόσο, ο χρυσός έχει πάρει μια ραγδαία αύξηση, κοστίζοντας σήμερα τρεις φορές περισσότερο.
Γεωπολιτική και νομισματικές αλλαγές
Η υψηλή τιμή του χρυσού αντανακλά επίσης γεωπολιτικές ανησυχίες. Μετά την κατάρρευση παλαιών νομισματικών συστημάτων – όπως ο χρυσός κανόνας τη δεκαετία του 1930 ή το σύστημα του Μπρέτον Γουντς στα τέλη της δεκαετίας του ’60 – ο χρυσός είδε σημαντικές ανατιμήσεις. Κάτι ανάλογο μπορεί να συμβαίνει ξανά, καθώς η κατάσχεση των ρωσικών συναλλαγματικών αποθεμάτων από τη Δύση το 2022 έστειλε το μήνυμα ότι σε περιόδους αστάθειας τα κράτη στραφούν στο χρυσό. Οι αγορές από την Κίνα και άλλες κεντρικές τράπεζες έχουν αυξηθεί σημαντικά από τότε.
Ωστόσο, ενώ ο χρυσός ωφελείται από την αβεβαιότητα, τα βιομηχανικά μέταλλα – όπως το ασήμι και η πλατίνα – εξαρτώνται από την οικονομική ανάπτυξη. Κατά την πανδημία, οι τιμές πετρελαίου έφτασαν σε αρνητικά επίπεδα. Το 50% της παγκόσμιας παραγωγής ασημιού και το 75% της ζήτησης πλατίνας προέρχονται από τη βιομηχανία, και μια παγκόσμια ύφεση θα πλήξει αναπόφευκτα αυτές τις αγορές.
Η αυτοκινητοβιομηχανία και η στροφή προς την ηλεκτροκίνηση
Η πλατίνα χρησιμοποιείται σε ποσοστό 44% για την κατασκευή καταλυτών κινητήρων εσωτερικής καύσης, κάτι που θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση όσο προχωρά η ηλεκτροκίνηση. Παρ’ όλα αυτά, η τάση αυτή φαίνεται να επιβραδύνεται.
Στη Γερμανία, οι επιδοτήσεις για ηλεκτρικά οχήματα έχουν καταργηθεί, ενώ στις ΗΠΑ, ο Τραμπ ανέστειλε τον στόχο του προκατόχου του για υιοθέτηση 50% ηλεκτρικών οχημάτων έως το 2030. Τα υβριδικά plug-in αποκτούν μερίδιο αγοράς και απαιτούν περισσότερα μέταλλα από αυτά της «ομάδας πλατίνας» σε σχέση με τα πετρελαιοκίνητα. Η UBS έχει μειώσει την εκτίμησή της για την παγκόσμια διείσδυση αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων στο 40% μέχρι το 2030, προβλέποντας σταθερή ζήτηση για πλατίνα μεσοπρόθεσμα.
Δεδομένης της περιορισμένης προσφοράς, αναμένονται επίσης ελλείψεις στην αγορά. Σύμφωνα με το World Platinum Investment Council, η παραγωγή υπολείπεται της ζήτησης κατά 17% το 2024, και αυτή η έλλειψη αναμένεται να συνεχιστεί. Οι εταιρείες εξόρυξης πλατίνας έχουν επενδύσει ελάχιστα τα τελευταία χρόνια, καθώς πολλές από τις δραστηριότητες είναι ζημιογόνες με τις τρέχουσες τιμές.
Η φούσκα του χρυσού και η αντί-φούσκα της πλατίνας
Η εκρηκτική άνοδος του χρυσού παραπέμπει σε φούσκα, σημειώνει το Reuters. Οι κερδοσκόποι ενδέχεται να συνεχίσουν να αποκομίζουν βραχυχρόνια κέρδη, αλλά όσοι αναζητούν αξίες σε βάθος χρόνου μπορεί να πρέπει να εξετάσουν εναλλακτικές λύσεις.
Σε σύγκριση με τον χρυσό, το πετρέλαιο και το ασήμι θεωρούνται πολύ φθηνότερα. Η πλατίνα – υποτιμημένη, σπάνια και με περιορισμένη προσφορά – φαίνεται να βρίσκεται ακριβώς στην αντίθετη πλευρά: σε μια «αντί-φούσκα» που ίσως αποδειχθεί πιο αξιόπιστη από το «βαρβαρικό κατάλοιπο», όπως είχε χαρακτηρίσει ο Κέινς τον χρυσό.
