Η Μεγάλη Παρασκευή αντιπροσωπεύει την κορύφωση του Θείου Δράματος, με χιλιάδες πιστούς σε όλη την Ελλάδα να προσκυνούν τους στολισμένους Επιταφίους, βιώνοντας μοναδικές στιγμές κατάνυξης και συγκίνησης. Καθώς οι καμπάνες ηχούν πένθιμα, οι περιφορές τιμούν την απώλεια του Θεανθρώπου, με το «Ω γλυκύ μου έαρ» να αντηχεί σε κάθε γωνιά της χώρας.
Σε πολλές περιοχές της βόρειας Ελλάδας, οι περιφορές των Επιταφίων, που ξεκινούν το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής, προσελκύουν την προσοχή των πιστών, χάρη στη μοναδικότητά τους, στον εντυπωσιακό στολισμό και στην παράδοση που έχει τις ρίζες της στο παρελθόν, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Στην Θεσσαλονίκη, η πρώτη περιφορά ξεκινά από τον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά, με τον Επιτάφιο των Εμπόρων να βγαίνει στους κεντρικούς δρόμους. Τα εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής ψάλλονται στις 3 το μεσημέρι, ενώ η περιφορά αρχίζει στις 5 το απόγευμα, νωρίτερα από οποιονδήποτε άλλο Επιτάφιο στην Θεσσαλονίκη. Οι έμποροι και οι εργαζόμενοι θεωρούν ευλογία το γεγονός ότι ο Επιτάφιος περνά μπροστά από τα καταστήματά τους την ώρα που είναι ακόμη ανοιχτά και οι καταναλωτές κάνουν τις τελευταίες πασχαλινές τους αγορές. Φυσικά, κατά τη διάρκεια της περιφοράς, οι εμπορικές δραστηριότητες «παγώνουν» προσωρινά.
Η τροχαία Θεσσαλονίκης έχει ενημερώσει ότι, κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων στον ναό του Αγίου Μηνά, από τις 4:30 το απόγευμα και μέχρι την ολοκλήρωση της περιφοράς του Επιταφίου, θα διακοπεί η κυκλοφορία όλων των οχημάτων σταδιακά στις οδούς Ιων. Δραγούμη, Ελ. Βενιζέλου, Καρατάσου, Ναυάρχου Κουντουριώτου, Λ. Νίκης και Εγνατία. Παράλληλα, από τις 12:00 το μεσημέρι και μέχρι την ολοκλήρωση της περιφοράς θα απαγορεύεται η στάθμευση και η στάθμευση οχημάτων στην οδό Ιων. Δραγούμη, στο τμήμα της από Εγνατία μέχρι Αγ. Μηνά.
Επαναλαμβανόμενη συνάντηση των 5 Επιταφίων
Φέτος, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, πέντε Επιτάφιοι θα συναντηθούν στην πλατεία Αριστοτέλους. Στις 9 το βράδυ, οι Επιτάφιοι του Καθεδρικού Ναού της Του Θεού Σοφίας, του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, της Μονής της Αγίας Θεοδώρας, του Ναού της Παναγίας Χαλκέων και του Ναού του Αγίου Νικολάου του Τρανού θα συμμετάσχουν σε έναν νέο πολιτιστικό θεσμό που αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία στην πόλη.
Η ιδέα της συνάντησης των πέντε Επιταφίων στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, στην πλατεία Αριστοτέλους, όπου θα υπάρχει εξέδρα για να παρακολουθήσουν χιλιάδες πιστοί, ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και υποστηρίζεται από τον δήμο Θεσσαλονίκης, ενώ ο Οργανισμός Τουρισμού έχει συμβάλλει στην προώθηση του εθίμου.
Κατά τη διάρκεια των περιφορών των Επιταφίων, θα ισχύσουν κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και απαγορεύσεις στάθμευσης στους κεντρικούς δρόμους της πόλης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δύο Επιτάφιοι στις ενορίες της Νέας Μεσήμβριας. Μετά την περιφορά τους στους δρόμους τη Μεγάλη Παρασκευή, συναντώνται στα νεκροταφεία, όπου οι κάτοικοι ανάβουν κεριά για τους αγαπημένους τους που έχουν αποβιώσει, και η νύχτα φωτίζεται από το φως των κεριών.
Ο επιτάφιος των Καθολικών
Στις 7 το απόγευμα θα ξεκινήσει η περιφορά του Επιταφίου από τον Καθολικό Καθεδρικό Ναό της Αμόλυντης Σύλληψης, με αφετηρία την οδό Φράγκων. Η πομπή θα ακολουθήσει διαδρομή μέσω των οδών Βενιζέλου και Ερμού ώστε να επιστρέψει στο σημείο εκκίνησης. Στην περιφορά συμμετέχουν παιδιά που κρατούν τη μορφή της Παναγίας και του Χριστού, συνοδευόμενα από μπάντα και χορωδία.
Φέτος, οι ημερομηνίες για το Πάσχα συμπίπτουν και για τις δύο Εκκλησίες, την Ορθόδοξη και την Ρωμαιοκαθολική, στις 20 Απριλίου. Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, το Καθολικό Πάσχα γιορτάζεται μαζί με τους Ορθόδοξους στην Ελλάδα, μετά από ειδική άδεια που δίνεται από τον Πάπα, για πρακτικούς λόγους όπως άδειες εργασίας και σχολικές διακοπές για τους Καθολικούς μαθητές.
Ο Επιτάφιος της Ουρανούπολης
Στην Ουρανούπολη της Χαλκιδικής, κάθε χρόνο κατασκευάζεται ένας εξαιρετικός Επιτάφιος, διακοσμημένος με χιλιάδες χάντρες και λουλούδια. Η μοναδική του ομορφιά προσελκύει επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι επιθυμούν να συμμετάσχουν στην τελετουργία της προετοιμασίας και της περιφοράς του.
Τα χάλκινα της Γουμένισσας συνοδεύουν τον Επιτάφιο
Στη Γουμένισσα Κιλκίς, οι Επιτάφιοι από τρεις εκκλησίες βγαίνουν σε περιφορά το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, με την πορεία τους να καταλήγει σε μία από τις δύο κεντρικές πλατείες του χωριού. Από εκεί, οι τρεις Επιτάφιοι ακολουθούνται από παραδοσιακά μουσικά όργανα, κυρίως χάλκινα, με τους φημισμένους χάλκινους της Γουμένισσας, διανύοντας μια απόσταση διακοσίων μέτρων μέχρι τη μεγάλη πλατεία, όπου γίνεται και η ψηφοφορία για τον καλύτερα στολισμένο Επιτάφιο.
Ο Επιτάφιος στα χωριά της Καβάλας και των Σερρών
Στην κοινότητα Νέας Ηρακλείτσας της δημοτικής ενότητας Ελευθερών του δήμου Παγγαίου, αναπαρίσταται τη Μεγάλη Παρασκευή η αποκαθήλωση του Ιησού Χριστού στο ύψωμα της Αγίας Μαρίνας, μετά από πομπή που ξεκινά από τον ιερό ναό Παναγίας Φανερωμένης, όπου φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που σύμφωνα με την παράδοση αγιογραφήθηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά.
Στο Σιδηρόκαστρο, στον δήμο Σιντικής στις Σέρρες, παιδιά συνοδεύουν τον Επιτάφιο του ιερού ναού Αγίας Παρασκευής ντυμένα με παραδοσιακές στολές, ενώ τα τελευταία χρόνια η περιφορά ολοκληρώνει τη διαδρομή της στα κοιμητήρια, όπου ο Επιτάφιος περνά ανάμεσα από τους τάφους.
Σε πολλές αγροτικές περιοχές των Σερρών, κατά την περιφορά του Επιταφίου, αναβιώνει το έθιμο «Αδώνια», όπου κάθε νοικοκυρά τοποθετεί στο κατώφλι του σπιτιού της ένα τραπεζάκι με θυμίαμα, εικόνα του Εσταυρωμένου, λουλούδια και ένα πιάτο με κριθάρι ή φακή, ευχόμενη για καλή σοδειά. Το όνομα του εθίμου προέρχεται από τον Άδωνη, που συμβολίζει τη βλάστηση και την καρποφορία.
Στο χωριό Νέο Σούλι του Δήμου Εμμανουήλ Παππά στις Σέρρες εορτάζεται το μοναδικό έθιμο των «Γεφυριών». Νέοι και νέες συγκεντρώνουν διάφορα λουλούδια και φύλλα δέντρων για να δημιουργήσουν εντυπωσιακές κατασκευές σε σχήμα γεφυριού. Αυτές οι κατασκευές τοποθετούνται στο ύψος του δρόμου και ο Επιτάφιος περνά από κάτω, παραμένοντας στο χωριό για σαράντα ημέρες. Τα ξερά λουλούδια και οι εικόνες ύστερα τοποθετούνται σε εικονοστάσια για ευλογία.
