Το πολυσυλλεκτικό Φεστιβάλ «Fallen Trees – The Agony of Existence», που οργανώνεται από το Θέατρο ΤΟΠΟΣ ΑΛΛού-Αερόπλοιο στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού προγράμματος Creative Europe, υπό την αιγίδα του Δήμου Γαλατσίου και σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πολιτισμού, διεξάγεται αυτές τις ημέρες στο Άλσος Γαλατσίου.
Το ποικίλο πρόγραμμα του φεστιβάλ απευθύνεται σε όλους, από μικρούς μέχρι μεγάλους, και συνδυάζει την καλλιτεχνική έκφραση με την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και τη διαπολιτισμική κατανόηση, εστιάζοντας στην κλιματική κρίση και τη διαρκώς ταραγμένη σχέση ανθρώπου και φύσης.
Επτά κορυφαία θέατρα από όλη την Ευρώπη, από τις ψυχρές σκηνές της Σκανδιναβίας έως τις ζωηρές πλατείες της Μεσογείου, συνεργάζονται στο Φεστιβάλ, το οποίο θα ολοκληρωθεί στις 22 Ιουνίου.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου ΤΟΠΟΣ ΑΛΛού-Αερόπλοιο και διοργανωτής του φεστιβάλ, Νίκος Καμτσής, μας μίλησε για τη διοργάνωση.
Πώς γεννήθηκε το Φεστιβάλ «Fallen Trees»;
«Η περιβαλλοντική κρίση είναι επιτακτική. Εδώ και χρόνια γινόμαστε μάρτυρες καταστροφών κάθε καλοκαίρι. Το Θέατρο ΤΟΠΟΣ ΑΛΛΟΥ και εγώ δεν περιοριζόμαστε σε μια μόνιμη ρεπερτοριακή φιλοσοφία, αλλά αντ’ αυτού αναρωτιόμαστε “τι μπορούμε να κάνουμε ως καλλιτέχνες;”
Έτσι, η ιδέα του φεστιβάλ «Fallen Trees» προήλθε από μια βαθιά ανησυχία για την περιβαλλοντική κατάσταση. Ζώντας στην Αθήνα, όπου η φύση υποχωρεί συνεχώς μπροστά στην αστική ανάπτυξη και τις πυρκαγιές, οι εικόνες των πεσμένων δέντρων -ήταν για μένα ένα δυνατό μήνυμα. Αυτά τα δέντρα γίνονται οι “σιωπηλοί μάρτυρες” μιας εποχής όπου καλούμαστε να επανασταθούμε στη σχέση μας με το φυσικό περιβάλλον.
Ο ίδιος προβληματισμός διακατέχει και άλλους καλλιτεχνικούς οργανισμούς στην Ευρώπη. Το έργο TREES CREATIVE EUROPE μας παρότρυνε να συναντηθούμε και να αποφασίσουμε να δημιουργήσουμε τρία φεστιβάλ: στην Αθήνα, στη Φρανκφούρτη (Ιούλιος 2025) και στη Σεβίλλη (Οκτώβριο 2025), με το ελληνικό φεστιβάλ να είναι το πρώτο.
Ατομικά, ήθελα να μετατρέψω τη θλίψη και την ανησυχία σε δημιουργική πράξη. Το φεστιβάλ που συνδυάζει θέατρο, χορό, περφόρμανς και δράσεις ευαισθητοποίησης σε φυσικούς χώρους, όπως ένα άλσος ή δάσος, φάνηκε η πιο γόνιμη προσέγγιση.
Αφού στην Ελλάδα έχουμε την έντονη πρόκληση των δασικών καταστροφών κάθε καλοκαίρι, αποφάσισα να αναλάβω τον ρόλο του “ενορχηστρωτή” ενός φεστιβάλ που φέρνει κοντά καλλιτέχνες και κοινότητες για έναν κοινό σκοπό: να δώσουμε φωνή στα πεσμένα δέντρα, να μιλήσουμε για τις απώλειες αλλά και για όσα μπορούμε ακόμη να σώσουμε. Το “Fallen Trees” γίνεται μια πρόσκληση για συλλογικό στοχασμό και δράση — υπενθυμίζοντας ότι η τέχνη μπορεί να αγγίξει εκεί που οι λέξεις αποτυγχάνουν.»

Η συνεργασία επτά ευρωπαϊκών θεάτρων είναι σημαντική για εσάς. Πόσο επιδραστική είναι αυτή η διασυνοριακή δράση;
«Είναι εξαιρετικά σημαντική, κατανόησα το γιατί. Για μένα έχει τεράστια σημασία τόσο ως καλλιτέχνη όσο και ως πολίτη. Η συνεργασία με άλλους ευρωπαϊκούς οργανισμούς δεν σχετίζεται μόνο με το περιεχόμενο, αλλά αποκαλύπτει και άλλες διαστάσεις: φιλοσοφικές, ιδεολογικές, αισθητικές, θεατρικές.
Το θέατρο, από τη φύση του, απαιτεί μια συλλογική πνοή· χρειάζεται συνεργασία, διάλογο, ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών. Όταν αυτή η δυναμική επεκτείνεται πέρα από εθνικά σύνορα, η δύναμή της πολλαπλασιάζεται. Γινόμαστε μέρος ενός πιο ευρύτερου ευρωπαϊκού πολιτισμικού ιστού, ενισχύοντας την πρόοδο και τη δημιουργικότητα.
Η βιωσιμότητα δε σχετίζεται μόνο με το οικολογικό ζήτημα, αλλά συνδυάζεται και με πολιτισμικές και ηθικές αξίες. Αγγίζει τις πρακτικές παραγωγής, κατανάλωσης και της συμπεριφοράς μας απέναντι στον πλανήτη και τους άλλους ανθρώπους. Η ένωση επτά ευρωπαϊκών θεάτρων για την επικοινωνία αυτού του μηνύματος μέσω της τέχνης, μου δίνει ελπίδα ότι ο πολιτισμός μπορεί να ηγηθεί αυτής της μάχης.
Ως θεατράνθρωπος με εμπειρία στις διεθνείς συνεργασίες, κατανοώ ότι αυτές οι συμπράξεις δεν είναι πάντα εύκολες. Αλλά εκεί έγκειται και η αξία τους: στην ικανότητά μας να συνεργαζόμαστε παρά τις διαφορές και να χτίζουμε γέφυρες. Και αν θέλουμε να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον, αυτές οι γέφυρες είναι αναγκαίες.
Αυτή η συνεργασία στέλνει ένα ισχυρό πολιτισμικό και πολιτικό μήνυμα: η Ευρώπη της τέχνης μπορεί και πρέπει να γίνει Ευρώπη της βιωσιμότητας.»
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, από το 2017, οι πυρκαγιές έχουν καταστρέψει το 37% της δασικής έκτασης στην περιφέρεια Αττικής. Μπορεί η τέχνη να συμβάλει σε μια σημαντική αλλαγή;
«Ακούγοντας αυτό το 37%, αισθάνομαι ότι είναι ο στεναγμός του τόπου μας. Τα καμένα δέντρα, οι σιωπηλοί κορμοί και η απόγνωση των ζώων είναι η μνήμη της φύσης που μας καλεί να αφυπνιστούμε.
Η τέχνη μπορεί να γίνει ο παλμός αυτής της μνήμης, μετασχηματίζοντας τον πόνο σε ιστορία, συγκίνηση και δράση. Εκεί που οι αριθμοί παραλύουν, μια εικόνα ή ένας στίχος μπορούν να μας αγγίξουν βαθειά.
Το φεστιβάλ “Fallen Trees” δεν είναι απλώς μια διοργάνωση· είναι μια τελετή μνήμης και ελπίδας. Θέλουμε να πούμε: “Ακούστε αυτά που χάνονται, δείτε το μέλλον που απομένει, φροντίστε όσα ανασαίνουν.”
Μια θετική αλλαγή ξεκινά όταν η καρδιά μας συγκινείται. Η τέχνη μπορεί να είναι αυτή η σπίθα — για να ξαναγεννηθούμε, όχι να καταστραφούμε.
Το “Fallen Trees” και η δική μας παράσταση “Η ΑΝΑΣΑ ΤΗΣ ΓΗΣ” είναι κραυγές κινδύνου που δεν μπορούμε πια να αγνοήσουμε. Η τέχνη έχει έναν ρόλο που ξεπερνά την ψυχαγωγία: είναι ένα εργαλείο ευαισθητοποίησης και κινητοποίησης.
Η τέχνη έχει τη μοναδική ικανότητα να μιλά στην καρδιά και το μυαλό παράλληλα. Όταν οι αριθμοί κουράζουν, το θέατρο, η μουσική και η ποίηση μπορούν να βρουν τρόπο να αγγίξουν τον θεατή σε υπαρξιακό επίπεδο, προωθώντας την επιθυμία για δράση.
Φυσικά, η τέχνη δεν μπορεί να σώσει τα δάση μόνη της, αλλά μπορεί να αλλάξει τη συνείδηση — και η συνείδηση μπορεί να διαμορφώσει πολιτικές πρακτικές. Αυτό είναι το στοίχημά μας με το “Fallen Trees”: να δημιουργήσουμε έργα που εμπνέουν το κοινό να συμμετάσχει σε λύσεις.
Κάθε κοινωνική αλλαγή ξεκινά από μια γρήγορη αφήγηση που ενώνει. Η τέχνη μπορεί να προσφέρει αυτή την αφήγηση — και μπορεί να γίνει καταλύτης για θετικές αλλαγές.»
Καλέστε το κοινό να φέρει μαζί του, στο Άλσος Γαλατσίου, “την οργή, την ελπίδα και τη φωνή του”. Υπάρχει χώρος για όνειρα, ακόμη και στις στάχτες;
«Υπάρχει όχι μόνο χώρος αλλά και επιτακτική ανάγκη να διατυπώσουμε τα όνειρά μας τώρα.
Δεν μπορούμε να αποδεχτούμε έναν κόσμο που καίγεται και που η ζωή μας μικραίνει. Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια. Είναι όπλο, εργαλείο αντίστασης και δημόσιου διαλόγου.
Η φύση μας διδάσκει: μετά από κάθε φωτιά, στο μαύρο χώμα, τα πρώτα σποράκια είναι τα όνειρα που επιμένουν. Όταν όλα φαίνονται χαμένα, τότε είναι που χρειαζόμαστε περισσότερο να φανταστούμε τον κόσμο ξανά.
Καλούμε το κοινό να έρθει ενεργά: με την οργή του για να μη ξεχαστούν οι ευθύνες, με την ελπίδα του για να σχεδιάσουμε ένα νέο μέλλον, και με τη φωνή του για να ενωθούν οι φωνές μας.
Το “Fallen Trees” είναι μια πλατφόρμα που συνδυάζει τέχνη με κοινωνική και πολιτική ευαισθησία. Θέλουμε να δείξουμε ότι τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο και ότι η αλλαγή αρχίζει από τη συλλογική φαντασία και δράση.
Στις στάχτες υπάρχουν σπόροι. Το στοίχημα είναι: θα τους αφήσουμε να ανθίσουν ή θα μείνουμε σιωπηλοί;
Το “Fallen Trees” δεν είναι απλώς ένα φεστιβάλ θρήνου. Είναι μια γιορτή της δυνατότητας αναγέννησης: τα δέντρα που πέφτουν μπορούν να αντικατασταθούν από νέα, και αυτά τα νέα όνειρα γεννιούνται όταν οι άνθρωποι συναντιούνται και οραματίζονται μαζί.
Υπάρχει χώρος για όνειρα — και αν η τέχνη δεν ανοίγει αυτόν τον χώρο, κανείς δεν θα το κάνει.»
Ποιες είναι οι κυριότερες δραστηριότητες του Φεστιβάλ για τις οικογένειες;
«Το “Fallen Trees” σχεδιάστηκε να απευθύνεται σε όλους, από παιδιά μέχρι ενήλικες. Θέλουμε το φεστιβάλ να είναι μια κοινή εμπειρία, ένα γεγονός για ολόκληρη την κοινότητα.
Ορισμένα από τα κυριότερα σημεία περιλαμβάνουν:
- Διεθνείς παραστάσεις από κορυφαία ευρωπαϊκά θέατρα με έργα που σχετίζονται με τη φύση, την κλιματική κρίση και τη βιωσιμότητα.
- Χοροθεατρικά δρώμενα στην καρδιά του Άλσους, επιτρέποντας στους θεατές να βιώσουν την παράσταση ανάμεσα στα δέντρα.
- Δράσεις για παιδιά και οικογένειες: θεατρικά εργαστήρια, περιβαλλοντικά παιχνίδια και εκπαιδευτικές διαδρομές. Θέλουμε να ενσπείρουμε την ιδέα της προστασίας του περιβάλλοντος από την παιδική ηλικία através της διασκέδασης.
- Συζητήσεις και στρογγυλές τράπεζες με καλλιτέχνες, επιστήμονες και πολίτες για το μέλλον των δασών και τη συμβολή της τέχνης στη νέα περιβαλλοντική κουλτούρα.
Στόχος είναι οι επισκέπτες να φύγουν γεμάτοι συγκίνηση, έμπνευση και νέα αντίληψη.
Πείτε μας και λίγα λόγια για την ξεχωριστή δική σας παράσταση.
«Η δική μας παράσταση που θα κλείσει το Φεστιβάλ την Κυριακή 22 Ιουνίου ονομάζεται “Η ανάσα της γης” (Breathing Earth) — και αποτυπώνει την ανάσα του κόσμου μέσω των μύθων και ήχων που φέρνουν τα δέντρα.
Στην ελληνική μυθολογία, τα δέντρα δεν ήταν απλώς φυσικά στοιχεία – ήταν ζωντανές οντότητες που συνδέονταν με θεϊκή ενέργεια και συμβολισμούς. Η ελιά, η βελανιδιά, η δάφνη: κάθε ένα έχει ιστορίες που μιλούν για τη ζωή, τη σοφία και την αναγέννηση. Αυτές τις ιστορίες επιδιώκουμε να φέρουμε στο προσκήνιο μέσα από μια ιδιοσυγκρατική σκηνική σύνθεση, όπου ο λόγος, τα σκηνικά, η κίνηση και η ζωντανή μουσική δημιουργούν έναν μυθικό και ονειρικό κόσμο. Οι ευφάνταστες μάσκες και τα σκηνικά αντικείμενα μεταφέρουν σε έναν παραμυθένιο κόσμο, ενδυνανώνοντας την εντύπωση της παράστασης. Οι ηθοποιοί μας είναι έξι νέα κορίτσια, γεμάτα ενέργεια, που δίνουν με πάθος τη ψυχή τους σε κάθε ρόλο, χρησιμοποιώντας τραγούδι, χορό και λόγο.
Η μουσική του Χρήστου Ξενάκη είναι η “φωνή” της γης: αντλούμε υλικό από δημοτικά τραγούδια και παραλογές, επεξεργασμένα με σύγχρονες τεχνικές, για δημιουργία μιας διαχρονικής ακουστικής εμπειρίας.
Η “Ανάσα της γης” (Breathing Earth) είναι επίσης μια έρευνα της μυθολογικής σκέψης και της παραδοσιακής μουσικής που μπορούν να μας συνδέσουν με το φυσικό περιβάλλον.
Αρχίζουμε με τρεις εμβληματικούς μύθους των δέντρων στην ελληνική παράδοση: την ελιά – σύμβολο σοφίας και ειρήνης, τη βελανιδιά – δέντρο της μαντικής και την δάφνη – σύμβολο μεταμόρφωσης. Αυτοί οι μύθοι είναι ο θεμέλιος σκελετός πάνω στον οποίο εξελίσσεται η παράσταση, που συνδυάζει λόγο, σωματικό θέατρο, ηχητικά τοπία και ζωντανή μουσική.
Η παράσταση προσκαλεί τον θεατή να σταθεί ανάμεσα στα δέντρα, να αφουγκραστεί τις φωνές του παρελθόντος και να αναλογιστεί πώς μπορούμε να επανασυνδεθούμε με τη φύση.»