Αντιφάσεις και κινδύνους για πόλεμο στην περιοχή στον Αραβικό κόσμο
Οι φόβοι μιας διαρκούς περιφερειακής σύγκρουσης κατακλύζουν τον Αραβικό κόσμο, καθώς η ένταση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν κλιμακώνεται. Οι σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου, αν και θεωρούν το σιίτικο Ιράν ως αντίπαλο, εντούτοις καταδίκασαν ομόφωνα την ισραηλινή επιδρομή. «Οι αραβικές χώρες του Κόλπου φοβούνται την αστάθεια που ενδέχεται να προκύψει, καθώς η σύγκρουση κλιμακώνεται», τονίζουν διπλωμάτες. «Επιθυμούν να αποτρέψουν την Τεχεράνη από την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων, όμως ανησυχούν και για τη σταθερότητα στην περιοχή, η οποία είναι κρίσιμη για την ασφάλεια και την οικονομία τους. Οι ισραηλινές επιθέσεις στο Ιράν μπορούν να ανατρέψουν την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, καθιστώντας το Τελ Αβίβ νέο ηγέτη».
Μια παρατεταμένη κλιμάκωση θα μπορούσε να καταστήσει δυσχερή την εξαγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου από τον Κόλπο στις παγκόσμιες αγορές, καθώς κρίσιμες θαλάσσιες οδοί διασχίζουν τη Μέση Ανατολή.
Η Σαουδική Αραβία, τη στιγμή που διατηρεί στενές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, χαρακτήρισε τη συμπεριφορά του Ισραήλ «κατάφωρη επιθετικότητα» και παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Παρόμοιες δηλώσεις έκαναν το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Δυσχερής θέση
Η Σαουδική Αραβία και το Ιράν είναι ιστορικοί αντίπαλοι για θρησκευτικούς και γεωπολιτικούς λόγους. Και οι δύο έχουν υποστηρίξει αντίπαλες πλευρές σε συγκρούσεις όπως στη Συρία, την Υεμένη και τον Λίβανο, μετατρέποντας τον ανταγωνισμό τους σε έμμεσο αγώνα για περιοχή. Η Σαουδική Αραβία διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Δύση και ιδιαίτερα με τις ΗΠΑ, ενώ το Ιράν παραδοσιακά έχει υιοθετήσει εχθρική στάση απέναντί τους, αναζητώντας εναλλακτικές συμμαχίες με χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα, γεγονός που επιδεινώνει τις στρατηγικές τους διαφοροποιήσεις.
Ωστόσο, το Ριάντ βρίσκεται σε μια δύσκολη κατάσταση. Αρχικά επιδίωκε να εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ισραήλ, εν μέρει λόγω των προσπαθειών των ΗΠΑ και του προέδρου Τραμπ μέσω των Συμφωνιών Αβραάμ. Ταυτόχρονα, προσπαθεί να ενισχύσει τις σχέσεις με το Ιράν, καθώς οι πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας έχουν στοχοποιηθεί στο παρελθόν από τις φιλοϊρανικές δυνάμεις των Χούθι στην Υεμένη.
Πίεση από τις ΗΠΑ
Στον Αραβικό κόσμο κυκλοφορούν θεωρίες ότι το Ριάντ είχε γνώση των σχεδίων του Ισραήλ και των ΗΠΑ για το Ιράν, με αποτέλεσμα το σαουδαραβικό βασίλειο να προχωρήσει σε ενέργειες για την αποφυγή μιας πετρελαϊκής κρίσης μέσω κατακ inundation της αγοράς αργού πετρελαίου.
«Η Σαουδική Αραβία φαίνεται να είχε προετοιμαστεί για μια ολομέτωπη επίθεση στο Ιράν και γι’ αυτό έπεισε πρόσφατα τον ΟΠΕΚ+ να αυξήσει τις ποσότητες πετρελαίου», αναφέρουν διπλωματικές πηγές.
Αραβικές διπλωματικές πηγές υπονοούν ότι η Σαουδική Αραβία ίσως υπέστη πίεση από τον πρόεδρο Τραμπ να ενισχύσει την παραγωγή του ΟΠΕΚ, εν όψει της επερχόμενης σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν. «Δεν έχω αμφιβολία ότι ο Τραμπ ζήτησε από τους Σαουδάραβες να αυξήσουν την παραγωγή για να αντιμετωπίσουν τα τρία μεγαλύτερα προβλήματά τους: το Ιράν, τη Ρωσία και τον πληθωρισμό», δήλωσε ο Μπομπ ΜακΝάλι, πρώην σύμβουλος του προέδρου Τζορτζ Μπους και νυν επικεφαλής του Rapidan Energy Group, στους Financial Times.
Υπερπροσφορά πετρελαίου
Σε μια ήδη μειωμένη αγορά, οι τιμές του πετρελαίου έπεσαν απότομα, με πολλούς να αιφνιδιάζονται τον περασμένο Απρίλιο όταν ο ΟΠΕΚ+ ανακοίνωσε μεγάλες αυξήσεις στην ημερήσια παραγωγή. «Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προετοίμαζαν την αγορά εδώ και μήνες για την κατάσταση που βιώνουμε σήμερα».
Τα Εμιράτα, για παράδειγμα, παράγουν γύρω στα 3,6 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, ενώ ισχυρίζονται ότι αντλούν 2,9 εκατομμύρια. «Εάν το Ιράν μειώσει την παραγωγή του, η Σαουδική Αραβία και τα ΕΑΕ θα επωφεληθούν, κατακτώντας γρήγορα μερίδιο αγοράς».
Η μεγαλύτερη απειλή για τις αραβικές χώρες του Κόλπου παραμένει το κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ από το Ιράν, από όπου εξάγεται το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου.
Η θεωρία ότι η Σαουδική Αραβία γνώριζε τα σχέδια θα είναι δύσκολο να αποδειχθεί, αλλά υπάρχουν αρκετοί λόγοι που την καθιστούν πειστική. Ούτως ή άλλως, η Σαουδική Αραβία απολαμβάνει κέρδη των σχεδόν 10 δολαρίων περισσότερο ανά βαρέλι αυτή τη στιγμή…
