Με ελληνική πρωτοβουλία και μέσω συντονισμένων διπλωματικών προσπαθειών, επιτεύχθηκε Κοινή Δήλωση από 80 κράτη μέλη του ΟΗΕ για την προστασία των πολιτών στις ένοπλες συγκρούσεις, όπως επισημαίνουν πηγές του υπουργείου Εξωτερικών.
Η Δήλωση ανακοινώθηκε από τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη:
«Είναι τιμή μου να διαβάζω αυτή τη δήλωση εκ μέρους 80 Αντιπροσωπειών που δεσμεύονται να τηρούν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και να προστατεύουν τους πολίτες σε ένοπλες συγκρούσεις.
Φέτος, οι πολίτες σε ένοπλες συγκρούσεις ζουν υπό συνθήκες πρωτοφανούς κινδύνου και πόνου. Τα Ηνωμένα Έθνη κατέγραψαν τουλάχιστον 36.000 θανάτους πολιτών σε 14 ένοπλες συγκρούσεις το 2024. Η χρήση εκρηκτικών όπλων σε κατοικημένες περιοχές έχει προκαλέσει δεκάδες χιλιάδες θύματα, ενώ οι νάρκες και τα υπόλοιπα πολεμικών εκρηκτικών συνεχίζουν να απειλούν τις ζωές των αμάχων.
Σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων (OCHA), η Γάζα βιώνει τη «χειρότερη ανθρωπιστική κρίση» από την έναρξη των εχθροπραξιών μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023, με τους πολίτες να υποφέρουν από πείνα και κινδύνους λιμού. Στο Σουδάν, οι αμάχοι φέρουν τις μεγαλύτερες συνέπειες της βίας, με εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα, ενώ σε πολλές χώρες όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Μάλι, η Μοζαμβίκη, η Μυανμάρ, η Νιγηρία, η Σομαλία, το Νότιο Σουδάν, η Συρία και η Ουκρανία καταγράφονται εκτεταμένα δεινά.
Αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να παραμείνει. Σήμερα στέλνουμε ένα σαφές μήνυμα: Η προστασία των αμάχων είναι νομική υποχρέωση και ηθική επιταγή που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε.
Απέναντι στην επιδείνωση των συγκρούσεων και την περιφρόνηση της ζωής των πολιτών, καλούμε όλα τα εμπόλεμα μέρη να σέβονται το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, και όλα τα κράτη μέλη να ασκήσουν την επιρροή τους για να διασφαλίσουν την τήρηση αυτών των κανόνων. Αυτό είναι το ελάχιστο – δεν πρόκειται για προσδοκία, αλλά για δέσμευση.
Οι πολίτες, ανεξαρτήτως φύλου ή ηλικίας, υποφέρουν. Υγειονομικό προσωπικό, αγρότες και δάσκαλοι γίνονται θύματα. Οι άμαχοι συχνά στοχοποιούνται ή θεωρούνται παράπλευρες απώλειες του πολέμου. Η προστασία τους πρέπει να είναι προτεραιότητα σε όλους τους στρατηγικούς σχεδιασμούς.
Επαινούμε τον κρίσιμο ρόλο των ανθρωπιστικών οργανώσεων και καταδικάζουμε κάθε πράξη βίας και απειλής εναντίον τους. Το προηγούμενο έτος κατέγραψε τους περισσότερους θανάτους ανθρωπιστικού προσωπικού, με πάνω από 360 θανάτους σε 20 χώρες. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Δεσμευόμαστε να εξασφαλίσουμε την προστασία του ανθρωπιστικού προσωπικού για να μπορεί να εκτελεί την εντολή του με βάση τις ανθρωπιστικές αρχές.
Καλούμε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στις συγκρούσεις να επιτρέπουν και να διευκολύνουν ασφαλή και απρόσκοπτη ανθρωπιστική πρόσβαση στους πολίτες που έχουν ανάγκη. Η εργαλειοποίηση της βοήθειας για πολιτικούς ή στρατηγικούς στόχους είναι απαράδεκτη.
Αναγνωρίζουμε το έργο δημοσιογράφων και επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης και καλούμε όλους να σέβονται την επαγγελματική τους ανεξαρτησία. Σε μια εποχή παραπληροφόρησης, η ανεξάρτητη δημοσιογραφία είναι πιο αναγκαία από ποτέ.
Επισημαίνουμε τη σημασία της λογοδοσίας όσων παραβαίνουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Οι κατηγορίες για παραβιάσεις πρέπει να διερευνώνται αξιόπιστα και οι υπαίτιοι να κρατούνται υπεύθυνοι. Η ατιμωρησία δεν μπορεί να είναι αποδεκτή.
Καθώς η «Εβδομάδα Προστασίας των Αμάχων» εξελίσσεται, δίδοντας έμφαση στους πολίτες σε περιοχές συγκρούσεων, επισημαίνουμε ότι η προστασία δεν αφορά μόνο την αντίδραση, αλλά και την πρόληψη. Χρειαζόμαστε μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση για την πλήρη προστασία των αμάχων.
Ας παραμείνουμε ενωμένοι στην ευθύνη μας να προστατεύουμε τους πιο ευάλωτους και να τηρούμε το διεθνές δίκαιο, δίνοντας προτεραιότητα στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα των πολιτών, και ας διασφαλίσουμε ότι οι φωνές τους παραμένουν στο επίκεντρο των δράσεών μας.
Ας δεσμευτούμε με συγκεκριμένα βήματα προς την προστασία, τη λογοδοσία και τελικά, την ειρήνη.
