Εδώ και αρκετό καιρό υπάρχουν φήμες σχετικά με την πιθανή επιστροφή πρώην προέδρων και πρωθυπουργών, οι οποίοι μάλιστα σκέφτονται τη δημιουργία νέων κομματικών σχημάτων.
Αν και το θέμα δεν είναι νέο, ενδιαφέρει τόσο πολιτικά όσο και δημοσιογραφικά «πηγαδάκια».
Πόσο ρεαλιστική είναι όμως η επιστροφή πρώην πρωθυπουργών που κατά την αποχώρησή τους είχαν δηλώσει ότι «έκλεισε ο κύκλος»;
Αξιολογώντας το θέμα, μπορούμε να δούμε ορισμένα παραδείγματα.
Η «εξαίρεση» του Ανδρέα Παπανδρέου
Στην Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία, μόνο ένας πρώην πρωθυπουργός, ο Ανδρέας Παπανδρέου, έχει επιστρέψει θριαμβευτικά μετά από εκλογική ήττα και αποδυνάμωση.
Μετά τις εκλογικές του ήττες το 1989-90 και το ειδικό δικαστήριο, κατάφερε, αφού αθωώθηκε, να κερδίσει εκ νέου την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων, με ποσοστό 46,88% στις εκλογές του 1993, κερδίζοντας 170 έδρες.
Η περίπτωση του Παπανδρέου είναι το επιχείρημα των πρώην πρωθυπουργών που θέλουν να δείξουν ότι η επιστροφή τους είναι δυνατή, καθώς υπάρχει «προηγούμενο».
Ωστόσο, αν εξετάσει κανείς τα ευρωπαϊκά δεδομένα, θα διαπιστώσει ότι τέτοιες επιστροφές είναι δύσκολες και ενέχουν πάντα τον κίνδυνο ενός εκλογικού «Βατερλώ».
Το «μοντέλο Σαρκοζί»
Ο Νικολά Σαρκοζί, πρώην πρόεδρος της Γαλλίας, αποφάσισε να διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία το 2017, χωρίς να υπολογίσει τον Φρανσουά Φιγιόν, τον οποίο υποτίμησε. Η υπερηφάνεια του Σαρκοζί τον οδήγησε σε λανθασμένες εκτιμήσεις.
Ο Φιγιόν κέρδισε τελικά τις εσωκομματικές εκλογές, με αποτέλεσμα οι φιλοδοξίες του Σαρκοζί να μετατραπούν σε εφιάλτη.
Το ΚΙΔΗΣΟ και οι εκλογές του 2015
Ο πρώην πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου, επιχείρησε επίσης την επιστροφή του το 2015, δημιουργώντας το Κίνημα Δημοκρατών και Σοσιαλιστών, μετά την απομάκρυνσή του από το ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο, το κόμμα του δεν άντεξε και υπέστη αποτυχία, λαμβάνοντας μόλις 2,47%, μένοντας εκτός Βουλής.
Τα σενάρια για Αντώνη Σαμαρά και Αλέξη Τσίπρα
Σήμερα, επίκεντρο των σεναρίων επιστροφής είναι δύο πρώην πρωθυπουργοί, οικκ Αντώνης Σαμαράς και Αλέξης Τσίπρας.
Και οι δύο πρωθυπουργοί, αν και προέρχονται από διαφορετικές πολιτικές παρατάξεις, έχουν έναν κοινό παρονομαστή: κυβέρνησαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και δεν ηγήθηκαν αυτοδύναμων κυβερνήσεων.
Η τελευταία δημοσκόπηση της MRB δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική για την επιστροφή οποιουδήποτε εξ αυτών των πρώην προεδρών.
Αξιοσημείωτο είναι ότι κανένας από τους δύο δεν έχει δηλώσει προθέσεις επιστροφής ή τη δημιουργία νέου κόμματος, αν και οι συζητήσεις συνεχίζονται.
Στο υποθετικό σενάριο επιστροφής, θα πρέπει να προσέξουν κάποιους αριθμούς που δείχνουν την πραγματικότητα: τόσο ο Σαμαράς όσο και ο Τσίπρας δεν κατάφεραν στο παρελθόν να επιτύχουν αυτοδυναμία, κάτι που υποδηλώνει έλλειψη εκλογικής υποστήριξης.
Ο Σαμαράς, ως πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, έλαβε το 29,66% στις επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου 2012, ενώ ο Τσίπρας, ως πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, το 36,34% στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015.
Αυτά τα ποσοστά δείχνουν ότι για να επιστρέψουν, πρέπει να πείσουν τους ψηφοφόρους ότι έχουν κάτι νέο να προσφέρουν και να επισημάνουν γιατί δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν την απόλυτη πλειοψηφία προηγουμένως. Επιπλέον, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν έναν εν ενεργεία πρωθυπουργό, τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος έχει ήδη δημιουργήσει αυτοδύναμες κυβερνήσεις με διπλά ποσοστά.
Αυτά τα ζητήματα πιθανόν να πρέπει να εξετάσουν οι πρώην πρωθυπουργοί, εφόσον επιθυμούν να επιστρέψουν στην πολιτική σκηνή. Όμως, ίσως και να έχει ο καθένας τους άλλες επιδιώξεις.
